Πολλαπλά είναι τα “σήματα” που εκπέμπουν παράγοντες της αγοράς αλλά και θεσμικοί φορείς ότι δε χωρεί εφησυχασμός σε σχέση με την πορεία της αγοράς ενέργειας. Κι αυτό αποκτά ιδιαίτερη σημασία, καθώς αναμένονται αποφάσεις και οι προγραμματικές δηλώσεις της νέας ηγεσίας του ΥΠΕΝ για τη διάρκεια των έκτακτων μέτρων (κατάργηση ρήτρας αναπροσαρμογής, επιδοτήσεις, πλαφόν στις τιμές χονδρικής ανά τεχνολογία κτλ), που λήγουν τον ερχόμενο Σεπτέμβριο, (οι επιδοτήσεις συνεχίζονται και τον Ιούλιο αλλά είναι άγνωστο το τι θα συμβεί).
Ήδη, οι προμηθευτές ετοιμάζουν τα νέα τιμολόγια, πολλά από τα οποία αναμένεται να περιλαμβάνουν μεταβλητές κόστους, κάτι, δηλαδή, σαν ρήτρα αναπροσαρμογής, ενώ εκφράζουν ενστάσεις για το σχέδιο της ΡΑΕ, που προβλέπει ότι από τον Οκτώβριο τα Προϊόντα Κυμαινόμενης Τιμολόγησης θα έχουν και ανακοίνωση τιμής την 1η κάθε μήνα. Δηλαδή θα δημοσιοποιείται η τιμή πριν την έναρξη του μήνα στον οποίο αφορά και θα προκύπτει από υπολογιστικό τύπο (συνάρτηση) ο οποίος περιγράφεται στους όρους της Σύμβασης Προμήθειας και συνδέεται με δείκτες της χονδρεμπορικής αγοράς οι οποίοι εκκαθαρίζονται πριν την έναρξη του μήνα τιμολόγησης (της 1ης μέρας κάθε μήνα). Σε ένα περιβάλλον αβεβαιότητας, όπως αναφέρεται, κάτι τέτοιο ενέχει ρίσκα.
Τα “σήματα” της ΤτΕ
Πάντως, ήδη, “καμπανάκια” ήχησε στην Έκθεσή του για τη Νομισματική Πολιτική ο Διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, που παρέδωσε στις 30/6 στον Πρόεδρο της Βουλής.
“Ο κίνδυνος για εκ νέου αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου παραμένει ωστόσο σημαντικός και συνδέεται με την πιθανή μειωμένη επάρκεια φυσικού αερίου στην Ευρώπη τον επόμενο χειμώνα” αναφέρει ο Διοικητής της ΤτΕ στην Έκθεση, προσθέτοντας ότι “κλειδί” για τη θωράκιση είναι η επιτάχυνση της ενεργειακής μετάβασης και της απεξάρτησης από τα ορυκτά καύσιμα.
“Η ενίσχυση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας στο ενεργειακό μίγμα προϋποθέτει, εκτός από νέες επενδύσεις, και αύξηση των δυνατοτήτων αποθήκευσης ενέργειας. Στο πλαίσιο αυτό, κρίσιμη είναι η αξιοποίηση των πόρων του REPowerEU για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας και την επιτάχυνση της πράσινης μετάβασης. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι η μετάβαση προς την πράσινη ενέργεια και τον ψηφιακό μετασχηματισμό της οικονομίας προϋποθέτει, πέρα από την υλοποίηση νέων επενδύσεων, και την ύπαρξη κατάλληλα εκπαιδευμένου προσωπικού στις νέες τεχνολογίες” αναφέρει ο Γιάννης Στουρνάρας και προσθέτει ότι: “Ο περιορισμός της εξάρτησης της ΕΕ από τα ρωσικά καύσιμα έχει κομβική σημασία για την ενίσχυση της ενεργειακής ανθεκτικότητας και αυτονομίας της ΕΕ, ιδίως σε περίπτωση ενεργειακών ελλείψεων, και αποτελεί επίσης ευκαιρία για να επιταχυνθεί η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.”
Ωστόσο σημειώνει ότι: “Η υποχώρηση της αβεβαιότητας για την επάρκεια των ενεργειακών αποθεμάτων της Ευρώπης, ο σχετικά ήπιος χειμώνας και η κάμψη της ενεργειακής ζήτησης εξαιτίας της χαμηλότερης οικονομικής μεγέθυνσης μείωσαν σταδιακά την τιμή του φυσικού αερίου όλων των τύπων, η οποία έφθασε το Μάιο του 2023 στα χαμηλότερα επίπεδα της τελευταίας διετίας. Παράλληλα, η μέση τιμή του φυσικού αερίου στην Ευρώπη μειώθηκε κατά 72% το Μάιο έναντι του Δεκεμβρίου 2022 και κατά 85,6% σε σύγκριση με τα ιστορικώς υψηλά επίπεδα του Αυγούστου 2022 (βλ. Διάγραμμα ΙΙ.2). Αντίθετα, η σχετικά μεγαλύτερη ζήτηση υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) συγκράτησε την πτώση της τιμής του, η οποία διολίσθησε κατά 31,8% το Μάιο έναντι του Δεκεμβρίου 2022. “
Καμπανάκι από τον ΙΕΑ
Την ίδια ώρα, με δηλώσεις του τη Δευτέρα ο εκτελεστικός διευθυντής της Διεθνούς Οργάνωσης Ενέργειας (ΙΕΑ) αναφέρει ότι οι τιμές της ενέργειας ίσως εκτοξευτούν ξανά αυτό το χειμώνα, εξαναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να μετακυλήσουν το κόστος στους λογαριασμούς των πολιτών.
Ο επικεφαλής της ΙΕΑ, Φατίχ Μπιρόλ, με συνεντευξή του στο BBC, αναφέρει ότι οι τιμές της ενέργειας θα μπορούσαν να εκτοξευθούν αυτόν τον χειμώνα αναγκάζοντας τις κυβερνήσεις να παρέμβουν και να επιδοτήσουν ξανά τους λογαριασμούς ρεύματος.
Ο κ. Μπιρόλ αναφέρει ότι αν η κινεζική οικονομία αναπτυχθεί ταχύτερα και υπάρξει ένας σκληρός χειμώνας, οι τιμές του φυσικού αερίου θα μπορούσαν να αυξηθούν, ασκώντας πίεση στους καταναλωτές. Πρόσθεσε παράλληλα ότι, οι κυβερνήσεις πρέπει να πιέσουν για εξοικονόμηση ενέργειας και να ενισχύσουν τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Οι τιμές του φυσικού αερίου εκτοξεύτηκαν μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, αυξάνοντας τους λογαριασμούς ενέργειας σε όλο τον κόσμο. Στη συνέχεια, η πλειοψηφία των κυβερνήσεων παρενέβησαν για την υποστήριξη των νοικοκυριών, επιβαρύνοντας προϋπολογισμούς, και αυξάνοντας το δημόσιο χρέος τους.
Στρατηγικά λάθη
Σύμφωνα με τον Μπιρόλ, οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις έχουν κάνει «στρατηγικά λάθη», μεταξύ αυτών και η υπερβολική τους εξάρτηση από τη ρωσική ενέργεια, ενώ η διεθνής πολιτική έχει «τα χέρια δεμένα» λόγω των βραχυπρόθεσμων εμπορικών αποφάσεων.
Οι χώρες έχουν κάνει προσπάθειες βελτίωσης του ενεργειακού εφοδιασμού τους από άλλες, πλην της Ρωσίας, χώρες, ωστόσο υπάρχουν φόβοι ότι η Ρωσία ενδέχεται να αποφασίσει να διακόψει τις προμήθειες ρωσικού φυσικού αερίου στην Ευρώπη αυτόν τον χειμώνα.
«Δεν αποκλείω μπλακάουτ αυτό το χειμώνα στο πλαίσιο αυτού του παιχνιδιού» σημείωσε ο Μπιρόλ.
Σημειώνεται πως πέρυσι, η Ρωσία μείωσε τις ενεργειακές προμήθειες στην Ευρώπη, προκαλώντας φόβους για διακοπές ρεύματος, αλλά και τεράστια προσπάθεια για περιορισμό της κατανάλωσης στη Γηραιά Ήπειρο.
Φρενήρεις αγορές από την Κίνα
Παρά το γεγονός ότι η παγκόσμια ενεργειακή κρίση φαίνεται ότι εκτονώνεται, η Κίνα συνεχίζει να αγοράζει φυσικό αέριο με φρενήρεις ρυθμούς.
Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το Bloomberg, το Πεκίνο συνεχίζει να υποστηρίζει τις προσπάθειες κρατικών αγοραστών να υπογράψουν μακροπρόθεσμα συμβόλαια και ακόμη και να επενδύσουν σε εξαγωγικές εγκαταστάσεις, προκειμένου να ενισχυθεί η ενεργειακή ασφάλεια μέχρι τα μέσα του αιώνα.
Εκτιμάται ότι η φέτος η χώρα θα γίνει ο κορυφαίος εισαγωγέας υγροποιημένου φυσικού αερίου στον κόσμο το 2023. Σύμφωνα με στοιχεία που συγκεντρώθηκαν από Bloomberg News, για τρίτη συνεχόμενη χρονιά, οι κινεζικές εταιρείες αυξάνουν τις αγορές τους επενδύοντας σε μακροπρόθεσμα συμβόλαια.
Τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια LNG είναι ελκυστικά επειδή υπόσχονται αποστολές σε σχετικά σταθερή τιμή σε σύγκριση με την αγορά spot, εκεί όπου το φυσικό αέριο εκτινάχθηκε σε ιστορικά επίπεδα μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
Στο ίδιο μήκος κύματος έχουν κινηθεί και παράγοντες της εγχώριας αγοράς. Χαρακτηριστικό είναι ότι μιλώντας στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης της Mytilineos, πριν λίγες εβδομάδες, ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος της εταιρείας, Ευάγγελος Μυτιληναίος είχε εστιάσει στην άνοδο των τιμών του LNG λόγω υψηλής ζήτησης από την Ασία.
Να σημειωθεί ότι στον δείτη TTF οι τιμές τώρα κυμαίνονται στα 33-33 ευρώ/MWh έχοντας σε μηνιαία βάση καταγράψει άνοδο της τάξης του 19% περίπου.
