του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Ο Ιούλιος ήταν ο μήνας με την μεγαλύτερη αύξηση τιμών στην αγορά πετρελαίου από τον Ιανουάριο του 2022. Είχαμε να δούμε επίπεδα 80-82 δολαρίων από τον περασμένο Απρίλιο. Η τιμή του μπρέντ εκτινάχθηκε άνω του 13%, ποσοστό που είναι η μεγαλύτερη άνοδο των τελευταίων 18-19 μηνών. Η αιτία βρίσκεται στην ειλημμένη απόφαση του OPEC+ να κρατηθεί σε χαμηλά επίπεδα η παγκόσμια παραγωγή, αλλά και στα στοιχεία για αύξηση της ζήτησης που πηγάζουν από την αμερικανική αγορά.
Γιατί μας νοιάζουν όλα αυτά ; Για δύο λόγους. Ο ένας συνδέεται με το γεγονός ότι οι εκδρομείς του Αυγούστου θα κληθούν να πληρώσουν ακόμη μεγαλύτερη δαπάνη για τις μετακινήσεις τους, καθώς η τιμή της βενζίνης βρίσκεται σε διαρκή άνοδο, έχοντας ξεπεράσει ειδικά στην επαρχία, τα 2 ευρώ το λίτρο. Ο δεύτερος και ίσως σημαντικότερος είναι ότι η τάση αυτή φαίνεται ότι ήρθε για να μείνει.
Xειμωνιάτικη ανάφλεξη στο πετρέλαιο
Τόσο γιατί κατ’ εφαρμογή της απόφασης του OPEC+ του Ιουνίου για μείωση της παραγωγής έως το 2024, κάθε μήνα οι χώρες του καρτέλ θα μειώνουν και από λίγο την παραγωγή τους, όσο και γιατί οι ενδείξεις μιλούν για χειμωνιάτικη ανάφλεξη στο πετρέλαιο. Αν ξεκινούσε σήμερα η διανομή του πετρελαίου θέρμανσης, αυτό θα έβγαινε «θεωρητικά» στα 1,40 - 1,45 ευρώ ανά λίτρο.
Το οικονομικό επιτελείο προφανώς και δεν γνωρίζει πως θα κινηθούν οι τιμές του πετρελαίου το φθινόπωρο. Αλλά πρέπει να προετοιμάζεται για κάθε ενδεχόμενο, ακόμη και για το σενάριο που θα αργήσουμε να ξαναδούμε τιμές στα 70 και 72 δολάρια το βαρέλι, όπως αυτές στα τέλη Ιουνίου. Αυτό με την σειρά του σημαίνει ότι πρέπει να μπει στην άκρη ένα ενισχυμένο «μαξιλάρι» για ενδεχόμενη αύξηση της επιδότησης στο πετρέλαιο θέρμανσης.
Πονοκέφαλος και το φυσικό αέριο
Ο ένας «πονοκέφαλος» είναι το πετρέλαιο. Το άλλο πρόβλημα αφορά το φυσικό αέριο. Κάθε μέρα στο χρηματιστήριο του Άμστερνταμ, το γνωστό μας TTF, τα σκαμπανεβάσματα τιμών στα προθεσμιακά συμβόλαια είναι 6%- 8%. Και μπορεί, η τιμή να κινείται σταθερά ανάμεσα στα 25- 30 ευρώ/ MWh και να μην έχει καμία σχέση με τα 100άρια, 200άρια και 300άρια ενός χρόνου πίσω, ωστόσο παραμένει πολύ πάνω από τα προ κρίσης επίπεδα των 19-20 ευρώ.
Κατά δεύτερον οι τιμές των ρύπων παραμένουν σταθερά εδώ και καιρό πάνω από τα 80 ευρώ ο τόνος, κάποια στιγμή είχαν φτάσει και τα 100, ενώ η πρόβλεψη είναι ότι θα παραμείνουν πολύ ψηλά.
Τι σημαίνουν όλα αυτά; Σημαίνουν ότι το κόστος για τις μονάδες ηλεκτροπαραγωγής που έχουν ως βάση τα δύο αυτά ακριβά καύσιμα, τα οποία διαμορφώνουν και την τελική χονδρεμπορική τιμή στο ρεύμα, είναι επιβαρυμένο.
Διατήρηση των έκτακτων μέτρων στήριξης μέχρι τα τέλη του έτους
Συμπέρασμα: Η χονδρική τιμή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ελλάδα έχει σταθεροποιηθεί πάνω από τα 100-105 ευρώ, όταν τους προηγούμενους μήνες είχε πέσει και κάτω από τα 80 ευρώ. Και όλα αυτά, παρά τις υψηλές θερμοκρασίες και την φουλ λειτουργία των φωτοβολταϊκών τις μεσημεριανές ώρες με συνέπεια η συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα να κινείται σταθερά πάνω από το 20% τις τελευταίες εβδομάδες.
Τα ανησυχητικά σήμερα που στέλνουν όλα τα παραπάνω στην πολιτική ηγεσία εξηγούν και γιατί η κυβέρνηση αποφάσισε την διατήρηση των έκτακτων μέτρων στήριξης μέχρι τα τέλη του έτους και το πάγωμα έως τότε της περίφημης ρήτρας αναπροσαρμογής.
Η παράταση του ισχύοντος μηχανισμού έως τα τέλη Δεκεμβρίου θα διασφαλίσει τη σταθερότητα των τιμών σε ενδεχόμενη περαιτέρω αύξηση της χρηματιστηριακής τιμής. Η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν επιθυμούσε να ισχύσουν από την 1η Οκτωβρίου, όπως ο αρχικός σχεδιασμός, τα νέα τιμολόγια, όπου η κιλοβατώρα θα ακολουθούσε τις διακυμάνσεις της χονδρεμπορικής.
Όμως ο χειμώνας δεν τελειώνει τον Δεκέμβριο. Επομένως, ας μην εκπλαγούμε, αν τους επόμενους μήνες, αναλόγως και των εξελίξεων στο μέτωπο των τιμών, δούμε την Ελλάδα να ζητάει από τις Βρυξέλλες διατήρηση των μέτρων και μέσα στο 2024.
Το τάιμινγκ που έχει επιλεγεί από την κυβέρνηση, όπως έχει πει ο κ. Σκυλακάκης, να ανακοινωθεί το φθινόπωρο ένα νέο πλαίσιο στήριξης των ευάλωτων, πολύτεκνων, καθώς και των συνεπών καταναλωτών, δεν είναι τυχαίο. Την δημιουργία ενός νέου τοπίου στο μέτωπο των τιμολογίων, είχε βάλει στο τραπέζι για πρώτη φορά ο υπουργός, κατά τις προγραμματικές του δηλώσεις στην Βουλή, και έκτοτε το συντηρεί με κάθε ευκαιρία.
Στο ίδιο πλαίσιο, οι επιδοτήσεις των ενεργειακά ευάλωτων θα σχετίζονται όχι μόνο με τα εισοδήματα αλλά και με τον τόπο διαμονής και τις αυξημένες ανάγκες θέρμανσης λόγω του ψύχους ειδικά στη Βόρεια Ελλάδα. Το φθινόπωρο πλησιάζει και η ανησυχία της κυβέρνησης είναι έκδηλη.
