του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Δημιουργία μιας νέα αγοράς πιστοποιημένης βιομάζας στην Ελλάδα, με κίνητρα σε συνεταιρισμούς και εταιρείες, μαζί με εκσυγχρονισμό της δασικής υπηρεσίας, προκειμένου να βελτιωθεί η διαχείριση των δασών και επομένως η προστασία τους από καταστροφικές πυρκαγιές, προβλέπει το σχέδιο του υπουργού Περιβάλλοντος Θ. Σκυλακάκη.
Κεντρικός πυλώνας του νέου μοντέλου, το οποίο συζητήθηκε χθες στο Μέγαρο Μαξίμου μαζί με την ευρύτερη περιβαλλοντική ατζέντα του ΥΠΕΝ, είναι να δημιουργηθεί επιτέλους και στην Ελλάδα μια «οικονομία του δάσους». Βασική προϋπόθεση για να περιορίσουμε τις πυρκαγιές, οι οποίες ούτως ή άλλως είναι αναπόφευκτες στην νέα εποχή της κλιματικής κρίσης.
Αναδιοργάνωση δασικής υπηρεσίας
Πως θα επιτευχθεί αυτό; Καταρχήν με αναδιοργάνωση της δασικής υπηρεσίας, η οποία θα ενισχυθεί με εκατοντάδες νέες προσλήψεις δασολόγων και δασοπόνων, αύξηση του εποχιακού προσωπικού, κυρίως όμως θα αναβαθμιστεί τεχνολογικά και ψηφιακά. Επίσης με την ενεργή συμμετοχή ιδιωτικών εταιρειών, οι οποίες πέραν της εκμετάλλευσης της βιομάζας θα έχουν την δυνατότητα και εμπορίας δικαιωμάτων ρύπων για πρόσθετα έσοδα
Μηχανισμός διαχείρισης των δασών
Κατά δεύτερον με την δημιουργία μιας νέας αγοράς πιστοποιημένης απόληψης της υπερβάλλουσας βιομάζας, με επιδοτήσεις, πάντα στην βάση των διαχειριστικών μελετών, μέρος των εσόδων της οποίας θα κατευθύνεται στην προστασία των δασών, ούτως ώστε κάποια στιγμή αυτή να φτάσει να αυτό-χρηματοδοτείται. Στήνεται δηλαδή ένας ολιστικός μηχανισμός διαχείρισης των δασών, μέσα από ένα ευρύ πλέγμα κινήτρων σε εταιρείες παραγωγής βιομάζας και δασικούς συνεταιρισμούς, οι οποίοι χρήζουν άμεσης αναβάθμισης.
Η εξ ορισμού τους αδυναμία είναι η οικονομική τους επιφάνεια. Η μερίδα σε ένα τυπικό συνεταιρισμό είναι 200 ευρώ και συνυπολογίζοντας ένα μέσο αριθμό 20 μελών, προκύπτει ένα κεφάλαιο 4.000 ευρώ. Εφόσον δεν ενισχυθεί, είναι πρακτικά αδύνατο να προμηθευτεί ένα βαρύ μηχάνημα κοπής και συγκέντρωσης κορμών δέντρων, το οποίο κοστίζει 200-300.000 ευρώ.
Επίσης, οι δασικοί συνεταιρισμοί που κάνουν ενεργή διαχείριση δασών, απασχολούν κάθε χρόνο περίπου 4.000 - 5000 ενεργούς δασεργάτες. Συνολικά υπάρχουν 8.000 δασεργάτες στην χώρα. Αυτό σημαίνει ένας δασεργάτης ανά 10.000 στρέμματα!
Και επειδή στα μισά περίπου από τα ελληνικά δάση, κυρίως αυτά στο Νότο, δεν υπάρχει η παραμικρή διαχείριση, απαιτείται να «αδελφοποιηθούν» με τα παραγωγικά του Βορρά. Στο νέο αυτό μοντέλο, για να πάρει την επιδότηση ο δασικός συνεταιρισμός θα πρέπει να διαχειρίζεται εκτός από τα δάση του Βορρά, όπου ούτως ή άλλως δραστηριοποιείται, και τα δάση του Νότου
Σε αυτό το σχέδιο, ο δασικός συνεταιρισμός αλλάζει μοντέλο, αναβαθμίζεται οικονομικά και παύει να έχει τη σημερινή προβληματική του μορφή. Στόχος είναι οι δασικοί συνεταιρισμοί, όπως και οι εταιρείες που παράγουν βιομάζα, να παραμείνουν πρωταγωνιστές στην διαχείριση των δασών, αλλά μέσα από ένα άλλο μοντέλο λειτουργίας, πολύ πιο ανταγωνιστικό από το σημερινό. Στην Ελλάδα ξεχνάμε συχνά κάτι, όπως λέει συχνά ο υπουργός Περιβάλλοντος Θ.Σκυλακάκης. Δεν αρκεί κανείς να έχει καλές προθέσεις, αλλά πρέπει να μπορεί και να κάνει τη δουλειά.
Σε όλες τις ανεπτυγμένες οικονομίες, η διαχείρηση των δασών περιλαμβάνει μια σειρά από οικοσυστημικές υπηρεσίες, από παροχής ξυλείας, μέχρι υπηρεσίες ρύθμισης, όπως για παράδειγμα ο ρόλος των δασών στο κλίμα, στην αποτροπή πλημμυρών, στη δέσμευση διοξειδίου του άνθρακα. Ταυτόχρονα προβλέπονται υπηρεσίες υποστήριξης, όπως ανακύκλωση θρεπτικών ουσιών και διατήρηση των ειδών, καθώς επίσης υπηρεσίες πολιτισμού, όπως αναψυχή, ικανοποίηση πνευματικών και ηθικών αξιών κ.λπ. Για όλες αυτές τις υπηρεσίες έχουν αναπτυχθεί οικονομικά μοντέλα υπολογισμού της αξίας τους. Η Ελλάδα ανήκει δυστυχώς στις εξαιρέσεις.
