«Λευκός καπνός» βγήκε κατά το χθεσινό Συμβούλιο των Υπουργών Ενέργειας της ΕΕ στο Λουξεμβούργο -όπου η Ελλάδα εκπροσωπήθηκε από την υφυπουργό Αλεξάνδρα Σδούκου- για την μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ (Κανονισμός Electricity Market Design): Οι γαλλο-γερμανικές διαφορές (που αφορούσαν κυρίως στην επιθυμία της Γαλλίας να εξασφαλίσει τη μεγαλύτερη δυνατή κρατική στήριξη για τις πυρηνικές της μονάδες) γεφυρώθηκαν και οι 27 κυβερνήσεις κατέληξαν σε κοινή θέση, ανοίγοντας έτσι τον δρόμο για τον λεγόμενο «τρίλογο» (ξεκινά την Πέμπτη) δηλαδή τις διαπραγματεύσεις μεταξύ Συμβουλίου, Ευρωκοινοβουλίου και Ευρωπαϊκής Επιτροπής με στόχο να τεθεί σε ισχύ ο Κανονισμός προς τα τέλη του έτους.
Το περίγραμμα της συμφωνίας έδωσε η κ. Σδούκου, με ανάρτησή της στο LinkedIn: “Στόχος της νέας νομοθεσίας είναι η αποσύνδεση των τιμών ηλεκτρικής ενέργειας από την τιμή του φυσικού αερίου μέσω εργαλείων όπως τα μακροπρόθεσμα συμβόλαια (PPAs) και οι συμβάσεις επί της διαφοράς (CfDs). Στόχος μας είναι η μείωση των τιμών ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις, ενώ στη θέση του Συμβουλίου περιλαμβάνονται και διατάξεις για την ενίσχυση της προστασίας των καταναλωτών. Η Ε.Ε. κατάφερε να γεφυρώσει τις επιμέρους διαφορές μεταξύ των κρατών μελών και να φτάσει σε μία σημαντική συμφωνία που αποσκοπεί στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων»
Πως επετεύχθη η συμφωνία
H συμφωνία κατέστη δυνατή καθώς διασκεδάστηκαν οι ανησυχίες της Γερμανίας και μιας σειράς άλλων χωρών του μπλοκ των «φειδωλών» (Βέλγιο, Δανία, Ολλανδία, Λουξεμβούργο κλπ) ότι η Γαλλία θα εισέπραττε τεράστια «απρόσμενα» κέρδη εάν εφάρμοζε CFDs στις υφιστάμενες πυρηνικές της μονάδες (που παρέχουν το 70% της ηλεκτροπαραγωγής της χώρας με κόστος παραγωγής κάτω από τις spot τιμές της αγοράς) τα οποία θα μπορούσε στη συνέχεια να αναδιανείμει στη βιομηχανία της, προσδίδοντάς της ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Το σημείο ισορροπίας βρέθηκε σε μια προσεκτική διατύπωση σύμφωνα με την οποία οι κυβερνήσεις «ίσως αποφασίσουν να εφαρμόσουν συμβόλαια επί διαφοράς σε υφιστάμενες πυρηνικές μονάδες», ζητώντας παράλληλα από την Κομισιόν να διασφαλίσει ότι «τυχόν έσοδα που ανακτώνται δεν θα δημιουργήσουν στρεβλώσεις στον ανταγωνισμό στην ενιαία αγορά της ΕΕ».
Διατύπωση που σύμφωνα με το Παρίσι αποτελεί «νίκη της Γαλλίας», με το αντίπαλο στρατόπεδο να υποστηρίζει ότι «από το τελικό κείμενο αφαιρέθηκε η ρήτρα περί ειδικής μεταχείρισης που θα ωφελούσε μόνο τη Γαλλία».
Τι περιλαμβάνει η συμφωνία
Η συμφωνία περιλαμβάνει επίσης διευκολύνσεις για χώρες με μεγάλη εξάρτηση από εγχώρια ηλεκτροπαραγωγή με άνθρακα όπως η Πολωνία που θα μπορεί να επιδοτεί τις μονάδες της έως το 2028. Τα CfD θα εφαρμόζονται σε επενδύσεις για νέα ηλεκτροπαραγωγή στις τεχνολογίες των φωτοβολταϊκών, γεωθερμικών, υδροηλεκτρικών και πυρηνικών. Οι σχετικοί κανόνες θα εφαρμοστούν μετά από μεταβατική περίοδο τριών ετών (πέντε για την περίπτωση των υπεράκτιων αιολικών που καλύπτουν δύο ή περισσότερες ζώνες προσφορών).
Σε ότι αφορά τους μηχανισμούς ισχύος, συμφωνήθηκε να έχουν προσωρινό χαρακτήρα. Το Συμβούλιο εισήγαγε εξαίρεση από τους υφιστάμενους κανονισμούς για τις εκπομπές CO2 των μονάδων που λαμβάνουν στήριξη από τέτοιους μηχανισμούς υπό αυστηρούς όρους μέχρι τα τέλη του 2028.
Τέλος, αναφορικά με την προστασία των καταναλωτών, η Συμφωνία των «27» δίνει μεταξύ άλλων τη δυνατότητα για ελεύθερη επιλογή προμηθευτή και δυνατότητα πρόσβασης σε δυναμικά τιμολόγια, καθώς και σε τιμολόγια προκαθορισμένης διάρκειας και τιμής.
Τα κράτη-μέλη ενίσχυσαν το ρόλο του Συμβουλίου σχετικά με την ανακήρυξη κατάστασης κρίσης στην Ε.Ε. Τέλος, άλλαξαν οι συνθήκες που μεταφράζονται σε κρίση στον ηλεκτρισμό ώστε να ισχύει όταν πολύ υψηλές τιμές χονδρικής διατηρούνται για τουλάχιστον έξι μήνες και οι αντίστοιχες στη λιανική πάνω από τρεις μήνες.
