Επενδύσεις “μαμούθ” θα πρέπει να γίνουν στον τομέα των “πράσινων τεχνολογιών” ώστε να γίνουν πράξη οι δεσμεύσεις της Συμφωνίας των Παρισίων, με βάση όσα αναφέρει στην Έκθεσή του για το 2023, που έδωσε στη δημοσιότητα στο πλαίσιο της Γενικής Συνέλευσης των μετόχων, ο Διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδας Γιάννης Στουρνάρας.
Σε ό,τι αφορά την Ευρωπαϊκή Ένωση, με βάση την Έκθεση, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της ΕΕ για την “κλιματική ουδετερότητα” έως το 2030 και το 2050 και προκειμένου να επιτευχθεί μείωση των εκπομπών κατά 90% έως το 2040 και πλήρης κλιματική ουδετερότητα στην οικονομία της ΕΕ έως το 2050, θα απαιτηθούν επενδύσεις 1,53 τρισ. ευρώ ετησίως την περίοδο 2031-2050 (660 δισ. ευρώ ετησίως χωρίς το κόστος επενδύσεων στις μεταφορές και αγοράς νέων οχημάτων, το οποίο υπολογίζεται σε 870 δισ. ευρώ ετησίως).
Πυρηνική ενέργεια
Επίσης, όπως αναφέρει η έκθεση είναι πλέον στρατηγικής σημασίας η επιτάχυνση της εφαρμογής ή της έρευνας (ανάλογα με την περίπτωση) όσον αφορά κρίσιμες τεχνολογίες που χαρακτηρίζονται “πράσινες”, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η πυρηνική ενέργεια (για την οποία έχουν διατυπωθεί και σοβαρές αντιρρήσεις), οι τεχνολογίες δέσμευσης του διοξειδίου του άνθρακα και η πυρηνική σύντηξη (η πρακτική αξιοποίηση της οποίας σε μαζική κλίμακα εκτιμάται ότι απαιτεί δεκαετίες).
Προς αυτή την κατεύθυνση, όπως αναφέρει η έκθεση στη βάση των αποφάσεων της ΕΕ προβλέπεται: ο τριπλασιασμός της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές (ΑΠΕ), ο διπλασιασμός των μέτρων εξοικονόμησης ενέργειας, η εισαγωγή νέων προτύπων για την απελευθέρωση της αγοράς υδρογόνου, ο τριπλασιασμός της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από χώρες που διαθέτουν πυρηνικούς σταθμούς και όσο το δυνατόν μεγαλύτερη μείωση των έμμεσων και άμεσων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου από όλες τις χώρες.
Όπως αναφέρεται, επίσης στην έκθεση, οι τομείς της παραγωγής ενέργειας, της βιομηχανίας και των μεταφορών, οι οποίοι θεωρούνται τομείς υψηλών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, αποφάσισαν να συνεργαστούν, να επενδύσουν στην έρευνα και ανάπτυξη και να κινηθούν με ταχύτερους ρυθμούς προς μια οικονομία μηδενικών ρύπων. Για πρώτη φορά, στην COP28 υπογράφηκε από εκπροσώπους 130 χωρών η διακήρυξη της βιώσιμης γεωργίας, των αποτελεσματικών διατροφικών συστημάτων και της κλιματικής δράσης, η οποία θέτει συγκεκριμένους σχετικούς στόχους έως το 2025.
Στήριξη του αναπτυσσόμενου κόσμου
“Θα πρέπει να υπάρξουν μεγαλύτερες χρηματοδοτικές ροές προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της Συμφωνίας, καθώς το ζήτημα της χρηματοδότησης αποτελεί σημαντικό μέρος της. Μεταξύ άλλων, ενώ η Συμφωνία έθεσε ως στόχο τα 100 δισ. δολάρια ΗΠΑ ετησίως για τη συνεισφορά των ανεπτυγμένων χωρών στη διεθνή χρηματοδότηση για το κλίμα έως το 2025, υπήρξε χρηματοδοτικό κενό ύψους 192 δισ. δολάρια από το 2015 έως το 2022 σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ. Αναγκαία είναι γενικότερα η επιτάχυνση της χρηματοδότησης για το κλίμα από όλες τις πηγές, ιδιωτικές, δημόσιες, εγχώριες ή διεθνείς, με τις ανεπτυγμένες χώρες να παρέχουν χρηματική βοήθεια και υποστήριξη προς τις αναπτυσσόμενες χώρες. Αξίζει να σημειωθεί ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένας από τους μεγαλύτερους χορηγούς χρηματοδότησης για το κλίμα παγκοσμίως. Το 2022 συνεισέφερε 28,5 δισ. ευρώ για χρηματοδότηση δράσεων για το κλίμα από δημόσιες πηγές” ανέφερε στην έκθεσή του ο Γ. Στουρνάρας και προσέθεσε:
“Η πρώτη καταγραφή της προόδου προς την επίτευξη της Συμφωνίας των Παρισίων καταδεικνύει την ανάγκη επίσπευσης των δράσεων για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Τονίζεται ότι το θέμα της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να αντιμετωπιστεί από κοινού από όλους τους θεσμούς και όλες τις εθνικές οικονομίες ως ένα πρόβλημα το οποίο χρειάζεται ολιστική προσέγγιση. Η συνεργασία και η αλληλεγγύη ανάμεσα στα έθνη, αλλά και τις τοπικές κοινωνίες, είναι πλέον αναγκαίες για την επίτευξη των στόχων που αφορούν τη μετάβαση σε συστήματα ενέργειας μηδενικών ρύπων, την κλιματική χρηματοδότηση και τις προσπάθειες προσαρμογής. Η κλιματική κρίση πρέπει να μας κινητοποιήσει προς μια ενωμένη και φιλόδοξη δράση από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, η οποία δυνητικά θα μας οδηγήσει στο συλλογικό κλιματικά ουδέτερο, όσον αφορά τους ρύπους, μέλλον μας.”
Καμπανάκι για το περιβάλλον
Η φύση, όπως αναφέρεται στην έκθεση, βρίσκεται σε κατάσταση κρίσης, η οποία απειλεί την ανθρώπινη ύπαρξη και ευημερία. “Η ανθρώπινη δραστηριότητα ασκεί ολοένα περισσότερη πίεση στη φύση, με αποτέλεσμα να μειώνεται η ικανότητά της να υποστηρίζει τον πλανήτη παρέχοντας επαρκείς πόρους και υπηρεσίες. Ενδεικτικά, από τα όρια των εννέα συστημάτων στήριξης της ζωής (πλανητικά όρια, planetary boundaries), μέσα στα οποία θεωρείται ότι μπορεί να επιβιώσει η ανθρωπότητα με ασφάλεια, εκτιμάται ότι τα έξι έχουν ήδη παραβιαστεί, γεγονός που αυξάνει τον κίνδυνο για απότομες ή μη αναστρέψιμες περιβαλλοντικές αλλαγές σημαντικής κλίμακας.
Μελέτες δείχνουν επίσης ότι τις τέσσερις τελευταίες δεκαετίες, σχεδόν τα 3/4 της επιφάνειας της Γης έχουν αλλοιωθεί, ενώ ο ρυθμός απώλειας της βιοποικιλότητας διαρκώς αυξάνεται – ο υψηλότερος ίσως ιστορικά, με σημαντικό αριθμό έμβιων όντων να απειλούνται με εξαφάνιση ή/και να έχουν εξαφανιστεί ήδη.
Οι κύριες αιτίες για την απώλεια των υπηρεσιών των οικοσυστημάτων6 είναι: α) οι αλλαγές στη χρήση χερσαίων και υδάτινων εκτάσεων, β) η υπερεκμετάλλευση των φυσικών πόρων και των οικοσυστημάτων, γ) η αύξηση των αερίων του θερμοκηπίου (που οδηγούν στην κλιματική αλλαγή), δ) η ρύπανση και ε) τα χωροκατακτητικά ξένα είδη.
Διαπιστώνεται επίσης ότι η κλιματική αλλαγή είναι αλληλένδετη με τη φύση, την επηρεάζει και επηρεάζεται από αυτήν. Για παράδειγμα, τα ακραία καιρικά φαινόμενα (όπως μια πλημμύρα) καταστρέφουν φυσικούς πόρους, ενώ η μείωση της ικανότητας της φύσης να ρυθμίζει το κλίμα, εξαιτίας της καταστροφής του φυσικού περιβάλλοντος, εντείνει το φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής.
Ο κίνδυνος απώλειας της βιοποικιλότητας και κατάρρευσης των οικοσυστημάτων εκτιμάται ως ο ταχύτερα αυξανόμενος κίνδυνος παγκοσμίως για την επόμενη δεκαετία, σύμφωνα με το Παγκόσμιο Οικονομικό Φόρουμ, με σημαντικές κοινωνικές και οικονομικές επιπτώσεις. Ενδεικτικά, η απώλεια και η υποβάθμιση των χερσαίων εκτάσεων και της βιοποικιλότητας έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση της απόδοσης των καλλιεργειών και των αλιευμάτων, καθώς και την αύξηση των οικονομικών απωλειών από τις πλημμύρες και άλλες καταστροφές” σημειώνει ο κ. Στουρνάρας.
