Από κοντά θα έχει την ευκαιρία να δει ζητήματα αλλά και να ακούσει τις απόψεις φορέων σε μια σειρά από κρίσιμα ενεργειακά ζητήματα σήμερα στην Κρήτη, κατά την επίσκεψή της στο Ηράκλειο, η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας κυρία Αλεξάνδρα Σδούκου.
Η υφυπουργός κατεβαίνει στη Μεγαλόνησο την ώρα που υπάρχουν ανοιχτά ζητήματα που αφορούν συνολικά την πορεία της αλλά και τη διασφάλιση όρων αειφορικής και ισόρροπης ανάπτυξης για μια Περιφέρεια με πολλές προοπτικές για ισοδύναμη και πολύμορφη ανάπτυξη όλων των τομέων παραγωγής.
Υπενθυμίζεται ότι με βάση πρόσφατη Έκθεση για τις κοινωνικές και οικονομικές τάσεις στις ελληνικές περιφέρειες, που παρουσιάστηκε πριν λίγες εβδομάδες από το Ίδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ) και το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών (ΠΠΠ) η Κρήτη έχει μια ειδική βαρύτητα αποτελώντας μοντέλο. Συγκεκριμένα, εξετάζοντας μια πληθώρα χρήσεων γης, παρατηρείται ότι το ποσοστό χρήσεων γης για γεωργικές δραστηριότητες στο σύνολο της ελληνικής επικράτειας, είναι μεγαλύτερο στην περιφέρεια της Κρήτης (52%). Το ποσοστό αυτό οφείλεται στο κλίμα της Κρήτης στην οποία οι ήπιοι χειμώνες και η άφθονη ηλιοφάνεια αλλά και εδαφικές συνθήκες ευνοούν την καλλιέργεια ποικίλων φυτών.
Επιπλέον, η γεωργία αποτελεί μακρόχρονη παράδοση στην περιφέρεια και πολλές οικογένειες εξακολουθούν να ασχολούνται με τη γεωργία, διατηρώντας την ως βασική δραστηριότητα. Μαζί με τα χαρακτηριστικά αυτά συμβάλλει και η καλή φήμη που έχουν τα κρητικά γεωργικά προϊόντα στους καταναλωτές όπως το ελαιόλαδο, το κρασί, τα φρούτα και τα λαχανικά, ενισχύοντας την οικονομία και την παραγωγή εσόδων για την περιφέρεια.
Η ενεργειακή ατζέντα της Περιφέρειας
Στο φόντο αυτό και με δεδομένες τις πιέσεις για ανάπτυξη μεγάλων ενεργειακών έργων στην Κρήτη, στα τέλη Μάρτη σε κατάμεστη αίθουσα εκδηλώσεων του Τεχνικού Επιμελητηρίου της Ελλάδας στο Ηράκλειο, οι ακόλουθοι 5 φορείς της Κρήτης:
· η Περιφέρεια Κρήτης
· η Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα
· το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ανατολικής Κρήτης
· το Εμπορικό & Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου
· και το Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Παράρτημα Κρήτης,
σε μία ιστορική, όπως χαρακτηρίστηκε, συνάντηση εργασίας, ξεκίνησαν το Σάββατο 30/3 και επίσημα τον αγώνα “για την ενεργειακή δημοκρατία και δικαιοσύνη στον τόπο μας, ο οποίος άρχεται με την ανάκληση και απόρριψη όλων των αδειών και αιτήσεων μεγάλου μεγέθους στο νησί και τον ορθολογικό επανασχεδιασμό του ενεργειακού χάρτη της Κρήτης από τους φορείς του νησιού.
Ο ενεργειακός πλούτος της Κρήτης, ο οποίος μπορεί να αποτελέσει τη βάση για μία αειφόρα οικονομική ανάπτυξη στο νησί, απαγκιστρώνοντας την υψηλή εξάρτηση της οικονομίας μας από τη γεωργία και τον τουρισμό, δεν μπορεί να γίνεται αντικείμενο εκμετάλλευσης από λίγους μεγάλους ιδιώτες επενδυτές.
Δεσμευόμαστε απέναντι στον Κρητικό λαό, ότι ο αγώνας αυτός δεν θα σταματήσει παρά μόνο με την επίτευξη του τελικού στόχου μας, που είναι η αξιοποίηση των ενεργειακών πηγών της Κρήτης κατά το συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό από τους πολίτες και τους φορείς της” ανέφεραν οι φορείς που εστίασαν σε ψήφισμά τους σε ένα πλαίσιο που θέτει ζητήματα που αφορούν κομβικά τη χάραξη πολιτικών από το ΥΠΕΝ.
Το πλαίσιο
Ουσιαστικά σε συναντήσεις με τους φορείς αναμένεται να τεθούν, πέρα από την πορεία του έργου της Μεγάλης Διασύνδεσης αλλά και των θαλάσσιων αιολικών πάρκων τα ζητήματα που έχουν ανοίξει φορείς όπως:
1. Περιφέρεια Κρήτης
2. Μινώα Ενεργειακή Κοινότητα
3. Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Τμήμα Ανατολικής Κρήτης
4. Εμπορικό – Βιομηχανικό Επιμελητήριο Ηρακλείου
5. Γεωτεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδας, Παράρτημα Κρήτης.
Συγκεκριμένα οι φορείς έχουν καταλήξει σε ένα κείμενο συμπερασμάτων και αποφάσεων που τους δεσμεύει έναντι της κεντρικής διοίκησης, όπως εκπροσωπείται από την Υφυπουργό. Έτσι από τους φορείς:
- Αναγνωρίζεται το εύλογο και το δίκαιο της αξίωσης, ώστε ο ενεργειακός χώρος στην Κρήτη να διανεμηθεί κατά προτεραιότητα στους πολίτες και στους φορείς της και, συγκεκριμένα, προτείνεται τουλάχιστον το 70% αυτού να διανεμηθεί στους πολίτες της Κρήτης (οικιακές καταναλώσεις), στους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης, στις μικρές και πολύ μικρές επιχειρήσεις και στις ενεργειακές κοινότητες ευρείας βάσης.
- Για να γίνει εφικτό το ανωτέρω και άμεσα, είναι απαραίτητη η απόρριψη των αιτήσεων αδειών παραγωγής αιολικών πάρκων μεγάλου μεγέθους, οι οποίες παραμένουν υπό διαδικασία αξιολόγησης για παραπάνω από 10 έτη, καταλαμβάνοντας γεωγραφικό χώρο και παραβιάζοντας σωρεία σχετικών διατάξεων στην κείμενη νομοθεσία αναφορικά με τα χρονικά διαστήματα αξιολόγησης τέτοιων αιτήσεων.
- Για τον ίδιο λόγο επιβάλλεται και η ανάκληση των δύο αδειών παραγωγής αιολικών πάρκων μεγάλου μεγέθους στην Κρήτη, που με την πρωτοφανή και απαράδεκτη νομοθετική ρύθμιση του άρθρου 100 του Νόμου 4821 / 2021 παρατάθηκε η διάρκειά τους, καταστρατηγώντας ταυτόχρονα το κοινό συμφέρον των πολιτών της Κρήτης, της Χώρας, αλλά και τους νόμους της ελεύθερης αγοράς, καθώς και κάθε έννοια αξιοκρατίας, ισονομίας και δικαιοσύνης.
- Καλούνται οι ίδιοι φορείς των ανωτέρω αναφερόμενων αδειών και υπό αξιολόγηση αιτήσεων, επιδεικνύοντας στοιχειώδη σεβασμό στην αξιοπρέπεια του Κρητικού Λαού και στην Ιστορία και τη συνεισφορά της Κρήτης στην Ελλάδα και την Ευρώπη, να ανακαλέσουν από μόνοι τους τις εν λόγω άδειες, να αποσύρουν τις υπό αξιολόγηση αιτήσεις και να απέχουν οριστικά στο μέλλον από οποιαδήποτε παρόμοια προσπάθεια καθολικής δέσμευσης και μονοπώλησης του ενεργειακού πλούτου του νησιού.
- Εκφράζεται η αντίθεσή μας στην κατασκευή των MEGA φωτοβολταϊκών πάρκων, ισχύος άνω των 50 MW, και μάλιστα με την απαράδεκτη προτεραιότητα Α, με δεδομένη πλέον την υπερκάλυψη των στόχων ακόμη και μέχρι το 2040. Τα έργα αυτά αφαιρούν στον ηλεκτρικό χώρο από τις μικρές επιχειρήσεις, το λαό της Κρήτης και τους φορείς εκπροσώπησής του.
- Ζητείται να ξεκινήσουν οι διαδικασίες αδειοδότησης νέων φωτοβολταϊκών έργων ενεργειακού συμψηφισμού στην Κρήτη, οι οποίες έχουν πλήρως ανασταλεί από το διαγωνισμό νέων φωτοβολταϊκών σταθμών ισχύος 400 kW της 25ης/10/2022, στον οποίο εντοπίστηκε σωρεία παραβάσεων στις αιτήσεις με κακόβουλο λογισμικό, με προτεραιότητα στα αιτήματα φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης (ΟΤΑ Α΄, ΟΤΑ Β΄, ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ), οικιακά έργα και έργα συλλογικού εικονικού ενεργειακού συμψηφισμού ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης.
- Ζητείται η άρση του χαρακτηρισμού του ηλεκτρικού δικτύου της Κρήτης ως «κορεσμένο» σε σχέση με την εγκατάσταση σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Το ηλεκτρικό δίκτυο της Κρήτης, μετά την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου από το 2021, παύει να υφίσταται ως αυτόνομο ηλεκτρικό σύστημα. Όμως ακόμα υπόκειται στους περιορισμούς ενός αυτόνομου ηλεκτρικού συστήματος ως προς την εγκατάσταση σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Επίσης, εξετάζοντας τους Υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ της Κρήτης σύμφωνα με την ψηφιακή πλατφόρμα του ΔΕΔΔΗΕ από τους 19 Υποσταθμούς ΥΤ/ΜΤ, μόνο οι 3 είναι κορεσμένοι ή κοντά στο όριο του κορεσμού. Επομένως, αθροίζοντας το περιθώριο στάθμης βραχυκύκλωσης και το θερμικό όριο κάθε υποσταθμού, η διαθεσιμότητα του ηλεκτρικού δικτύου της Κρήτης ξεπερνάει τα 1.000 MVA.
- Ζητείται η έναρξη αδειοδοτήσεων εγκατάστασης σταθμών ανανεώσιμων πηγών ενέργειας με τη μέθοδο του zero feed-in. Με τη μέθοδο του zero feed-in ενισχύεται η αυτοπαραγωγή και η ιδιοκατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, χωρίς να εγείρεται ζήτημα κορεσμού του ηλεκτρικού δικτύου, λόγω της μη έγχυσης ενέργειας σε αυτό. Η εν λόγω μέθοδος είναι ακόμα ένα εργαλείο μαζί με τις μεθόδους net – metering και net – billing που θα βοηθήσει τις Κρητικές επιχειρήσεις στο βήμα για την ενεργειακή μετάβαση, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος, παράγοντας προϊόντα με χαμηλό ενεργειακό αποτύπωμα και καθιστώντας τις πιο ανταγωνιστικές στο διεθνές οικονομικό περιβάλλον.
- Αναγνωρίζεται η ανάγκη εξυγίανσης του θεσμού των ενεργειακών κοινοτήτων στην Ελλάδα, με κατάλληλες νομοθετικές ρυθμίσεις που θα αποτρέψουν την καπήλευση και τον εκφυλισμό του θεσμού.
- Προς την κατεύθυνση αυτή, αναγνωρίζεται η ανάγκη θέσπισης της έννοιας των ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης, ως οι Κοινότητες εκείνες με περισσότερα από 100 μέλη, που έχουν να επιδείξουν τεκμηριωμένο έργο και σχεδιασμό προς την κατεύθυνση της κοινωνικής και αλληλέγγυας οικονομίας και με σαφή αναπτυξιακό και κοινωνικό προσανατολισμό. Προτείνεται η θέσπιση ιδιαίτερου μητρώου ενεργειακών κοινοτήτων ευρείας βάσης, ενώ θα πρέπει να τους δοθεί απόλυτη αδειοδοτική προτεραιότητα (προτεραιότητα Α) και να εισαχθούν ευέλικτα και ισχυρά χρηματοδοτικά εργαλεία. Πολλώ δε μάλλον, όταν συμμετέχουν σε αυτές ΟΤΑ Α’ και Β’ βαθμού και επιχειρήσεις αυτών και επιχειρήσεις κοινής ωφελείας (ΔΕΥΑ, ΤΟΕΒ κλπ).
- Καλείται η ηγεσία του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας όπως αποδεχθεί τις ανωτέρω θέσεις, προστατεύοντας την Κρήτη και τα ελληνικά νησιά από τη δημιουργία ενεργειακών μονοπωλίων, αναγνωρίζοντας και αποδεχόμενη το δεδομένο ότι πραγματική οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη με μοχλό την ενεργειακή μετάβαση μπορεί να επιτευχθεί μόνο με την ευρεία συμμετοχή των πολιτών και των φορέων του εκάστοτε νησιωτικού ή γεωγραφικού διαμερίσματος.
- Αποφασίζεται να συσταθεί επιτροπή εκπροσώπησης των συνδιοργανωτών φορέων, με τη διακομματική συμμετοχή των πολιτικών εκπροσώπων μας στη Βουλή και στην Αυτοδιοίκηση, η οποία εξουσιοδοτείται να χρησιμοποιήσει κάθε νόμιμο μέτρο, για την υλοποίηση των ανωτέρω στόχων.
Ουσιαστικά με τη συγκεκριμένη ατζέντα οι φορείς της Κρήτης ζητούν αναδόμηση των σχεδιασμών για χερσαία και θαλάσσια αιολικά στην Κρήτη αλλά και στα θέματα των φωτοβολταϊκών αλλά και του ηλεκτρικού χώρου.
Υπεράκτια αιολικά
Σε σχέση με τα θαλάσσια αιολικά, όπως φαίνεται, σφοδρή αντίδραση των τοπικών φορέων και ειδικά του κλάδου των ξενοδοχείων αλλά του ΥΠΠΟ έχει φέρει “ψαλίδι” στην έκταση του υπεράκτιου αιολικού ανοικτά της Ελούντας (Ακρωτήριο Αγ. Ιωάννη ή Αφορεσμένου) ωστόσο μένει να διαφανεί το πού τελικά θα μπουν τα όρια τι θα γίνει με τα τελικά του όρια τόσο του αντίστοιχου στη ΒΑ Κρήτη, στην θαλάσσια περιοχή της Ιεράπετρας. Σημειώνεται ότι σύμφωνα με όσα προβλέπει αρχικά εθνικό πρόγραμμα, στην Κρήτη, που έχει και το μεγαλύτερο αιολικό δυναμικό στη Μεσόγειο, προβλέπεται να εγκατασταθούν συνολικά 800 MW υπεράκτιας αιολικής ισχύος, τα 600 MW στο βορειοανατολικό τμήμα του νησιού μεταξύ Αγ. Νικολάου και Σητείας και τα 200 MW ανατολικά της Σητείας. Πάντως, με βάση πληροφορίες, το ΥΠΕΝ φαίνεται να αποδέχεται να κατέβει ο συνολικός στόχος για τα offshore στο νησί σε συνολικά 600 MW.
Η Μεγάλη Διασύνδεση
Στο πλαίσιο πάντως της επίσκεψης η Υφυπουργός αναμένεται να δει κι από κοντά την πορεία των έργων στο εργοτάξιο του σταθμού μετατροπής Δαμάστας Ηρακλείου Κρήτης, υποέργου διασύνδεσης Κρήτης-Αττικής. Το σημαντικό έργο για την ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής βρίσκεται σε πολύ προχωρημένο κατασκευαστικό στάδιο, με ορίζοντα ολοκλήρωσης το τελευταίο τρίμηνο του έτους.
