Οι χώρες της βόρειας Ευρώπης βρίσκονται σε συζητήσεις για τη δημιουργία ενός κοινού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας στη Βόρεια Θάλασσα για την υπόγεια σύνδεση μελλοντικών υπεράκτιων αιολικών πάρκων, καθώς επιδιώκουν να ενισχύσουν την ενεργειακή τους ασφάλεια, με την εν λόγω φιλόδοξη πρότασης να αντιμετωπίζει όμως χρηματοδοτικές και ρυθμιστικές προκλήσεις.
Όπως αναφέρει το Reuters, ευρωπαϊκά κράτη έχουν ανακοινώσει την κατασκευή πολλών υπεράκτιων αιολικών πάρκων, ωθούμενα εν μέρει από την ανάγκη να μειωθεί η μεγάλη εξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο και φυσικό αέριο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία.
"Όσο πιο αλληλοεξαρτώμενοι γινόμαστε στην Ευρώπη, τόσο πιο ανεξάρτητοι θα γίνουμε από τη Ρωσία", δήλωσε η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν στους δημοσιογράφους κατά τη διάρκεια επίσκεψης που πραγματοποίησε τον Μάιο στο δανέζικο λιμάνι του Esbjerg, το οποίο χρησιμοποιείται από τους κατασκευαστές ανεμογεννητριών Vestas και Siemens Gamesa.
"Όλοι γνωρίζουμε ότι η παραγωγή πράσινης ενέργειας είναι σημαντική. Αλλά αν θέλετε πραγματικά να τη χρησιμοποιήσετε, χρειάζεστε ένα δίκτυο και εκεί, πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας", δήλωσε.
Δεν είναι, ωστόσο, σαφές πώς μπορούν να ανταλλάσσονται τεράστιες ποσότητες πράσινης ενέργειας διασυνοριακά χωρίς να υπερφορτώνονται τα ήδη επιβαρυμένα χερσαία δίκτυα ή να χρησιμοποείται ένας πολύ μεγάλος αριθμός καλωδίων.
Μια ιδέα που εξετάζεται είναι τα υπεράκτια δίκτυα, με νέα αιολικά πάρκα συνδεδεμένα σε κόμβους ή ενεργειακά νησιά και συνδεδεμένα με καλώδια που θα τροφοδοτούν πολλές ευρωπαϊκές αγορές αντί για μόνο μία.
Η δανέζικη εταιρεία δικτύων Energinet συζητά ήδη τη σύνδεση δύο ''ενεργειακών νησιών'' στα δανέζικα τμήματα της Βόρειας και της Βαλτικής Θάλασσας με τη Γερμανία και το Βέλγιο.
Υπάρχουν επίσης συνομιλίες με τη Νορβηγία, την Ολλανδία και τη Γερμανία για μελλοντικά έργα, δήλωσε η Hanne Storm Edlefsen, υπεύθυνη για την ανάπτυξη ενεργειακών νησιών στην Energinet.
Η Δανία, η Ολλανδία, η Γερμανία και το Βέλγιο ανακοίνωσαν στα μέσα Μαΐου σχέδια για την κατασκευή 150 γιγαβάτ (GW) υπεράκτιας αιολικής ισχύος έως το 2050, από μόλις 15 που είναι σήμερα.
"Αυτό που είναι εντελώς νέο είναι ότι βλέπουμε την ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας ως κάτι που γίνεται καλύτερα από κοινού", δήλωσε στο Reuters ο Δανός υπουργός Κλίματος και Ενέργειας Dan Jorgensen.
Ένα δίκτυο στη Βόρεια Θάλασσα θα εξοικονομούσε χρήματα και βοηθούεσε στη διαχείριση της αστάθειας της παραγωγής, με την αιολική παραγωγή να ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία, αλλά συχνά να ακολουθεί ένα προβλέψιμο μοτίβο, δήλωσε ο Chris Peeters, διευθύνων σύμβουλος του βελγικού διαχειριστή δικτύου μεταφοράς Elia.
"Πολλά μετεωρολογικά φαινόμενα έχουν την τάση να ταξιδεύουν πάνω από την Ευρώπη, τα βλέπετε να περνούν από την Ιρλανδική Θάλασσα πάνω από τη Βόρεια Θάλασσα και προς τη Βαλτική", δήλωσε στο Reuters.
Ένας ενεργειακός κόμβος στη θάλασσα θα επέτρεπε επίσης στην αιολική ενέργεια που παράγεται να αποθηκεύεται στα ανοιχτά μέχρι να τη χρειαστούν οι καταναλωτές στην ξηρά.
"Έχουμε αυτό το νησί, το οποίο συλλέγει την ενέργεια από τον άνεμο και στη συνέχεια τη μεταφέρει στην ξηρά ή την φέρνει σε έναν άλλο κόμβο που στη συνέχεια τη μεταφέρει στην ξηρά, στη χώρα που έχει ζήτηση εκείνη τη στιγμή", δήλωσε ο Peeters.
Με τον τρόπο αυτό αποφεύγεται η υπερφόρτωση του δικτύου στην ξηρά, κάτι που αποτελεί συνηθισμένο ζήτημα στη Γερμανία, η οποία πληρώνει συστηματικά τους Δανούς αιολικούς παραγωγούς για να απενεργοποιήσουν τις ανεμογεννήτριές τους για κάποιο χρονικό διάστημα, ώστε να περιοριστούν οι εισαγωγές και να αποφευχθεί η επιβάρυνση του δικτύου της.
Χρονοβόρο και κοστοβόρο έργο
Παρόλα αυτά, η δημιουργία ενός τέτοιου δικτύου θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία για να κατασκευαστεί και πιθανότατα θα κοστίσει περισσότερο από ένα διψήφιο ποσό δισ. δολαρίων, δήλωσαν πηγές της βιομηχανίας στο Reuters.
Σήμερα λειτουργεί μόνο ένα καλώδιο στην Ευρώπη, το οποίο συνδέει διάφορα αιολικά πάρκα στη Βαλτική Θάλασσα τόσο με τη Δανία όσο και με τη Γερμανία και το οποίο διαχειρίζεται η Energinet και ο γερμανικός διαχειριστής δικτύου 50Hertz, του οποίου η Elia κατέχει το 80%.
Τα υβριδικά έργα συνδυάζουν στοιχεία παραγωγής και μεταφοράς και συνδέουν δύο ή περισσότερες αγορές, ενώ τα υπάρχοντα υπεράκτια αιολικά πάρκα παραδοσιακά έστελναν την ενέργειά τους στην ξηρά μέσω μεμονωμένων καλωδίων σε μία μόνο χώρα.
Είναι επίσης ασαφές ποιος θα επενδύσει και θα αναπτύξει αυτά τα έργα, τα οποία αφορούν πολλές χώρες και σε ορισμένες περιπτώσεις περιλαμβάνουν τη Βρετανία, που δεν είναι μέλος της ΕΕ.
"Το μεγάλο πρόβλημα είναι ότι όλα τα μέρη πρέπει να έχουν το κίνητρο να συμμετάσχουν στην ανάπτυξη υβριδικών έργων και αυτό δεν συμβαίνει επί του παρόντος", δήλωσε ο Ulrik Stridsbaek, επικεφαλής ρυθμιστικών υποθέσεων της Orsted.
Η ισχύουσα ρύθμιση δεν επιτρέπει τον απαραίτητο επιμερισμό του κόστους και των εσόδων που θα έδινε κίνητρο σε όλα τα μέρη να επενδύσουν, είπε.
Παρά ταύτα, η Orsted, η οποία έχει κατασκευάσει περίπου το ένα τέταρτο των παγκόσμιων αιολικών πάρκων στη θάλασσα, θεωρεί τα υβριδικά έργα ζωτικής σημασίας για την απελευθέρωση του μελλοντικού δυναμικού της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας.
"Πιστεύουμε ότι τα υβριδικά έργα μπορούν να αποτελέσουν τεράστια εξοικονόμηση χρόνου, χρημάτων και ταλαιπωρίας", δήλωσε ο Stridsbaek στο Reuters.
Περισσότερες υβριδικές διασυνδέσεις σχεδιάζονται σε όλη την Ευρώπη, αλλά το βασικό εμπόδιο είναι η έλλειψη σαφούς ευρωπαϊκού ρυθμιστικού πλαισίου, σύμφωνα με τον Giles Dickson, επικεφαλής του λόμπι της βιομηχανίας WindEurope.
"Δεν έχει νόημα να συνεχίσουμε την ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής ενέργειας για τους τεράστιους όγκους για τους οποίους δεσμεύονται τώρα οι κυβερνήσεις, αν προσπαθήσουμε να το κάνουμε μόνο μέσω συνδέσεων δικτύου από σημείο σε σημείο", δήλωσε στο Reuters.
Παρόλα αυτά, αυτές μπορεί να είναι η λύση βραχυπρόθεσμα, καθώς η Ευρώπη επιδιώκει μια γρήγορη ανάπτυξη της υπεράκτιας αιολικής δυναμικότητάς της για να αντικαταστήσει τα ρωσικά ορυκτά καύσιμα, δήλωσε ο Soeren Lassen, ερευνητής της Wood Mackenzie.
"Δεν είμαι σίγουρος αν τέτοια δίκτυα θα είναι η λύση βραχυπρόθεσμα στη δεκαετία του 2020", είπε. Τα νομικά εμπόδια παραμένουν και φέρνουν τον κίνδυνο καθυστερήσεων, πρόσθεσε.
Ο Dickson της WindEurope υποστηρίζει ότι δεν χρειάζεται να υπάρξει καθυστέρηση αν η Κομισιόν δώσει κάποιες βασικές κατευθυντήριες οδηγίες σχετικά με το πως θα είναι μελλοντικά η ρύθμιση.
"Μπορεί να γίνει πολύ γρήγορα αν υπάρχει η πολιτική βούληση", δήλωσε. "Δεν είναι πυρηνική φυσική".
