Του Γιώργου Νέλλα
Νέο πρόγραμμα «Εξοικονομώ», αξιοποίηση ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή, ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, μετάβαση των νησιών σε καθαρές μορφές ενέργειας και ολοκλήρωση της ενεργειακής διασύνδεσής τους με τον ηπειρωτικό κορμό φέρνει το νέο τομεακό πρόγραμμα για την ενέργεια, το περιβάλλον και την κλιματική αλλαγή, προϋπολογισμού 3,6 δις ευρώ (δημόσια δαπάνη) του ΕΣΠΑ 2021-27.
Στην κυβέρνηση υπολογίζουν ότι εντός του Ιουλίου θα έχουν την έγκριση του νέου προγράμματος από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ώστε να προχωρήσουν σε πρώτο χρόνο στις πρώτες προκηρύξεις δράσεων. Γι’ αυτό, άλλωστε, μετά την έγκριση των 4 πρώτων τομεακών προγραμμάτων και την επικείμενη έγκριση του προγράμματος της ψηφιακής σύγκλισης, το ενδιαφέρον πλέον στρέφεται στα προγράμματα για την ενέργεια και τις μεταφορές.
Καθώς μάλιστα είναι η πρώτη φορά σε ΕΣΠΑ που έχει καταρτιστεί διακριτό πρόγραμμα για την ενέργεια – στην πραγματικότητα όλα τα προγράμματα, τομεακά και περιφερειακά, έχουν ενεργειακή διάσταση - στο αρμόδιο υπουργείο θέλουν να το «γιορτάσουν» υλοποιώντας το πρόγραμμα με πρωτόγνωρη για τα ελληνικά δεδομένα ταχύτητα. Άλλωστε, η έγκριση και η έναρξη της εφαρμογής του νέου προγράμματος έρχεται στην καλύτερη δυνατή συγκυρία, τώρα που οι ανάγκες κοινωνίας και οικονομίας είναι αυξημένες λόγω του ράλι των τιμών στην ενέργεια.
Τι προβλέπει το νέο πρόγραμμα – Οι «ουρές» του ΕΣΠΑ 2014-20
Σύμφωνα με το σχεδιασμό, στο νέο τομεακό πρόγραμμα του ΕΣΠΑ θα υπάρχουν δράσεις για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, κατοικιών και υποδομών επιχειρήσεων, τη βελτίωση της ενεργειακής έντασης σε όλους τους τομείς, την προώθηση της αυτονομίας με αξιοποίηση ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή, την ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και συστημάτων αποθήκευσης, τη χρήση ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη, την ενεργειακή μετάβαση, ιδίως, των νησιών σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, την ηλεκτροκίνηση, την αξιοποίηση εγχωρίων ενεργειακών πηγών και ενίσχυση της διασύνδεσης μεταξύ τους ή και με το ηπειρωτικό ωσύστημα. Παράλληλα προβλέπεται να ενισχυθούν διασυνοριακά έργα διασύνδεσης, η διείσδυση των ΑΠΕ στην παραγωγή ενέργειας, η μείωση της χρήσης πετρελαίου και η προώθηση καινοτόμων τεχνολογικών εφαρμογών.
Βασική εξάλλου επιδίωξη αποτελεί επίσης η προσαρμογή των επιχειρήσεων στον πράσινο μετασχηματισμό, ιδίως σε τομείς όπου υφίσταται ουσιαστικό δυναμικό για την δραστηριοποίηση ελληνικών επιχειρήσεων, όπως η εξοικονόμηση ενέργειας, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης και μείωσης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου σε όλους τους τομείς κατανάλωσης και η περαιτέρω αξιοποίηση των ΑΠΕ, με αποτέλεσμα την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας.
Στο νέο τομεακό πρόγραμμα θα υπάρχουν και έργα – «γέφυρες» ή αλλιώς οι «ουρές» του προηγούμενου ΕΣΠΑ 2014-20. Τέτοια είναι η ολοκλήρωση έργων Ενεργειακών Αναβαθμίσεων σε Νοσοκομεία και Αθλητικές Εγκαταστάσεις και έργων υποδομών δικτύου διανομής ηλεκτρικής ενέργειας.
Φωτοβολταϊκά σε διατηρητέα, κίνητρα σε μικρομεσαίες
Σημαντικές παρεμβάσεις που περιλαμβάνονται στο νέο πρόγραμμα του ΕΣΠΑ για την ενέργεια είναι:
- Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων καθώς και βελτίωση της ενεργειακής έντασης σε όλους τους τομείς.
-Προώθηση της αυτονομίας με αξιοποίηση ΑΠΕ για αυτοπαραγωγή και συστημάτων αποθήκευσης,
-Προώθηση της χρήσης συστημάτων ΑΠΕ για θέρμανση και ψύξη,
-Ενσωμάτωση ΑΠΕ σε κτίρια (π.χ. φωτοβολταϊκά σε στέγες) και προώθηση βιοκλιματικού σχεδιασμού (δυνατότητα ενσωμάτωσης και σε διατηρητέα κτίρια και περιοχές ειδικής προστασίας)
-Παροχή κινήτρων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για σχεδιασμό, ανάπτυξη και προσαρμογή συστημάτων παραγωγής ηλεκτρικής, θερμικής και ψυκτικής ενέργειας από ΑΠΕ
- Στήριξη εφαρμογής καινοτόμων μεθόδων που αφορούν νέα, εξελιγμένα συστήματα αποθήκευσης ενέργειας, νέα υλικά και τεχνολογίες
- Παροχή κινήτρων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις αγια σχεδιασμό, ανάπτυξη και προσαρμογή έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης
-Ενεργειακή αυτονομία κτιριακού δυναμικού μέσω παθητικών συστημάτων ενέργειας
-Ανάπτυξη «έξυπνων» ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης σε τοπικό επίπεδο
-Υποστήριξη ενεργειακής μετάβασης των νησιών σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, αξιοποίησης εγχωρίων ενεργειακών πηγών και ενίσχυση της μεταξύ τους διασυνδεσιμότητας τους ή με το ηπειρωτικό σύστημα.
-Ενίσχυση διασυνοριακών έργων διασύνδεσης, αναβάθμιση υφιστάμενων δικτύων μεταφοράς και διανομής, ανάπτυξη ολοκληρωμένων κέντρων ενεργειακού ελέγχου.
Εμβληματικά έργα στρατηγικής σημασίας
Εμβληματικά έργα στρατηγικής σημασίας του νέου ΕΣΠΑ είναι:
-Ενεργειακή Αναβάθμιση σημαντικών Δημόσιων και Ιδιωτικών κτιρίων καθώς και Νοσοκομειακών Μονάδων σε μεγάλες Πόλεις.
-Βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης κτιρίων, υποδομών και διεργασιών σε επιχειρήσεις.
-Ενεργειακές υποδομές, ανάπτυξη έξυπνων ενεργειακών συστημάτων, δικτύων και εξοπλισμού αποθήκευσης
-Αύξηση της συνολικής παραγόμενης ενέργειας από ΑΠΕ και της συμμετοχής τους σε θέρμανση και ψύξη
-Ενεργειακή μετάβαση των νησιών σε «καθαρές» μορφές ενέργειας, συμπεριλαμβανομένης και της ηλεκτροκίνησης, αξιοποίηση εγχωρίων ενεργειακών πηγών και ενίσχυση της διασύνδεσης μεταξύ τους ή με το ηπειρωτικό σύστημα.
-Παράκτια ηλεκτρική διασύνδεση πλοίων σε μεγάλα λιμάνια (cold ironing).
-Παροχή κινήτρων σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για σχεδιασμό, ανάπτυξη και προσαρμογή επιχειρήσεων στον πράσινο μετασχηματισμό.
