Γενναία κίνητρα -στο πρότυπο της Ισπανίας που είναι εκ των ευρωπαίων leader στην αγορά- απαιτούνται για την ανάπτυξη της ελληνικής αγοράς "πράσινων” PPA (μακροχρόνια συμβόλαια προμήθειας ενέργειας παραγόμενης από ΑΠΕ). Την ίδια στιγμή, η δημιουργία μιας κεντροποιημένης πλατφόρμας – ενδεχομένως στο περιβάλλον του Χρηματιστηρίου Ενέργειας- θα μπορούσε να ενθαρρύνει τη σύναψη PPA, χωρίς αυτό να αίρει το «αίτημα» κινητροδότησής τους.
Αυτό είναι το βασικό συμπέρασμα των δυο μελετών για τα PPA (η πρώτη της Grant Thornton για λογαριασμό του ΕΧΕ, η δεύτερη της AFRY για λογαριασμό της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας) που έθεσε σε δημόσια διαβούλευση η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, μπαίνοντας δυναμικά στον δημόσιο διάλογο για τα PPA στην Ελλάδα, σε μια περίοδο έντονης κινητικότητας. Και τούτο γιατί η βιομηχανία έχει αναδείξει την σύναψη πράσινων PPA ως μια εκ των βασικών της προτεραιοτήτων στην παρούσα φάση -ιδίως με δεδομένο ότι στο τέλος του τέλους λήγουν οι συμβάσεις πολλών εταιρειών με τη ΔΕΗ-, αναζητώντας αφενός διέξοδο από τις υψηλές και έντονα μεταβαλλόμενες τρέχουσες τιμές ενέργειας, αφετέρου ορατότητα για το ενεργειακό τους κόστος σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, με παράλληλη μείωση του ανθρακικού τους αποτυπώματος.
Την ίδια στιγμή, και η ελληνική Πολιτεία επιδιώκει να προάγει τα PPA, τοποθετώντας τα έργα ΑΠΕ που «συνοδεύονται» από σχέδιο σύναψης διμερούς σύμβασης υψηλά στην σειρά των προτεραιοτήτων για τη δέσμευση ηλεκτρικού χώρου στο Δίκτυο του ΑΔΜΗΕ. Πληροφορίες αναφέρουν ότι, τα σχετικά προσύμφωνα που έχουν υποβληθεί στον Διαχειριστή του Συστήματος Μεταφοράς ώστε τα αντίστοιχα έργα να προτεραιοποιηθούν στην Λήψη Όρων Σύνδεσης ξεπερνούν τα 5 GW. Κάτι που είναι ενδεικτικό του επενδυτικού ενδιαφέροντος που υπάρχει, το οποίο ωστόσο δεν έχει ακόμα «μετουσιωθεί» σε ικανό όγκο συμβάσεων
Grant Thornton
Σύμφωνα με τη μελέτη της Grant Thornton -η οποία μελέτησε τις αγορές Ιταλίας, Ισπανίας, Ρουμανίας, Γερμανίας, Πολωνίας για να διερευνήσει τους παράγοντες που ευνοούν τη διείσδυση των PPA αλλά και τα δυνητικά εμπόδια-, υπάρχει πεδίο δόξης λαμπρόν για την ανάπτυξη της αγοράς στην Ελλάδα, καθώς με τα κατάλληλα κίνητρα μπορεί να συναφθούν PPA που να αντιστοιχούν σε «πράσινη» εγκατεστημένη ισχύ 2,7 GW έως το 2027. Και η έτερη μελέτη της AFRY εξάλλου υποστηρίζει ότι υπάρχει άφθονος χώρος για την ανάπτυξη PPA στην Ελλάδα έως το τέλος της δεκαετίας, καθώς για να επιτευχθούν οι στόχοι που έχουν τεθεί απαιτούνται νέα έργα ΑΠΕ 11,3 GW, και αυτά που θα «κλειδώσουν» μακροχρόνιες ταρίφες μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών αντιστοιχούν σε ισχύ 3,8 GW. Υπάρχει επομένως ένα «κενό» 7,5 GW “που πρέπει να βρει άλλους δρόμους για την αγορά», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, με τα πράσινα PPA να αποτελούν τον πιο προφανή εξ αυτών.
Για να υλοποιηθούν αυτές οι προβλέψεις -λέει η Grant Thornton- απαιτούνται πρωτοβουλίες, όπως το σχήμα «Green Pool» που έχει ήδη κοινοποιήσει η ελληνική κυβέρνηση στην Επιτροπή Ανταγωνισμού της Κομισιόν, το οποίο μπορεί να βοηθήσει την ενεργοβόρο βιομηχανία να αναλάβει σημαντικό ρίσκο, χρηματοδοτώντας απευθείας νέες μονάδες ΑΠΕ μέσα από ανοιχτή ανταγωνιστική διαδικασία, αντισταθμίζοντας σε μεγάλο βαθμό το κόστος που προκύπτει από την ανάγκη προσαρμογής της στοχαστικής παραγωγής ΑΠΕ στο προφίλ κατανάλωσης της βιομηχανίας (shaping cost).
Πιθανόν να απαιτηθεί επίσης κάποιου είδους προσθετή κρατική εγγύηση για το ρίσκο του αντισυμβαλλομένου (counterparty risk) καθώς και «ματσάρισμα» της προσφοράς και ζήτησης μέσω κάποιας πλατφόρμας, με ή χωρίς εκκαθάριση των συναλλαγών.
Υποστηρικτικά προς την ανάπτυξη των PPA θα λειτουργούσε και η θέσπιση υποχρέωσης προς τις βιομηχανίες να προμηθεύονται ένα συγκεκριμένο ποσοστό της ενέργειας που χρειάζονται (π.χ. 20%) μέσω PPA. Δεν είναι τυχαίο -σύμφωνα πάντα με την Grant Thornton- ότι η Ισπανία που έχει να επιδείξει μια ανθούσα αγορά PPA έχει προσφέρει σειρά κινήτρων, μεταξύ των οποίων μηχανισμό κρατικών εγγυήσεων μέσω του οποίου καλύπτεται ο πιστωτικός κίνδυνος (FERGEI) και φορολογικά κίνητρα στις βιομηχανίες. Ένα ακόμα ζητούμενο είναι ο σχεδιασμός τυποποιημένων συμβολαίων/προϊόντων PPA (προκειμένου να ελαχιστοποιηθούν τα κόστη συμβασιοποίησης για τους μικρότερους «παίκτες») και η δημιουργία μηχανισμών συγκέντρωσης (ΦΟΣΕ) όχι μόνο από την πλευρά των παραγωγών ΑΠΕ, αλλά και από την πλευρά των αγοραστών (offtakers).
AFRY
Η AFRY από την πλευρά της -που κλήθηκε από τη ΡΑΕ να εξετάσει διαφορετικά μοντέλα για πλατφόρμα PPA στο Χρηματιστήριο Ενέργειας- κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το βέλτιστο μοντέλο για την ελληνική αγορά είναι η απλούστερη εκδοχή μια ψηφιακής πλατφόρμας όπου θα «συναντώνται» οι πωλητές πράσινης ενέργειας με τους αγοραστές και στη συνέχεια θα διαπραγματεύονται μεταξύ τους όρους σύμβασης, χωρίς να συναλλάσσονται με το ΕΧΕ. Η συμμετοχή στην πλατφόρμα αυτή θα είναι εθελοντική και στόχος είναι να μην παρεμποδίζεται η «παράλληλη» ανάπτυξη άλλων μηχανισμών ή πρωτοβουλιών που επίσης θα προωθούν τα PPA (Green Pool) ούτε οι παρούσες ή μελλοντικές διαπραγματεύσεις μεταξύ παραγωγών ΑΠΕ και βιομηχανιών που θέλουν να συνάψουν PPA εκτός της πλατφόρμας.
Στόχοι πλατφόρμας σύναψης πράσινων PPA
Σύμφωνα με τη ΡΑΕ, κύριες στοχεύσεις στο πλαίσιο της θέσπισης μιας πλατφόρμας σύναψης πράσινων PPA είναι: Πρώτον, η ενίσχυση της ανάπτυξης νέων έργων ΑΠΕ με όρους αγοράς, καθώς η βιωσιμότητά τους άρα και η χρηματοδότησή τους θα διασφαλίζεται -ως επί το πλείστων- απαλλαγμένη από σχήματα κρατικής ενίσχυσης. Και δεύτερον, η ενίσχυση των επιλογών που έχουν οι μικρότεροι σε μέγεθος συμμετέχοντες τόσο από την πλευρά του πωλητή (seller) όσο και από την πλευρά του αγοραστή (off-taker)
Στο πλαίσιο αυτό, με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένονται οι απόψεις που θα κατατεθούν στη δημόσια διαβούλευση. Υπενθυμίζεται τέλος ότι πάγια θέση της βιομηχανίας είναι ότι προκειμένου να συναφθούν «εδώ και τώρα» συμβάσεις PPA είναι να εξαιρεθούν οι μονάδες ΑΠΕ που συνάπτουν PPA από το πλαφόν που ισχύει στη χονδρεμπορική αγορά. Όπως υποστήριξε και ο ΣΕΒ, «Ο τρόπος λειτουργίας της αγοράς ενέργειας πρέπει να διευκολύνει τη σύναψη διμερών συμβάσεων και να μην ανατρέπει στην πράξη το σχεδιασμό και τις συμφωνίες μεταξύ παραγωγών και καταναλωτών ενέργειας. Η ευθυγράμμιση με τους κανονισμούς της ΕΕ για την εξαίρεση των διμερών συμβάσεων από τα ανώτατα όρια εσόδων, θα δημιουργήσει αμοιβαία οφέλη για όλα τα μέρη».
