του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Η πρώτη χρυσή εποχή των φωτοβολταϊκών η οποία έλαβε χώρα πριν από μια δεκαετία, έγινε χωρίς κανένα σχεδιασμό και τελείωσε κάπου το 2014 με ένα γενναίο «κούρεμα» στις εγγυημένες ταρίφες. Τότε είχαν πρωταγωνιστήσει οι μικροί.
Η δεύτερη επενδυτική άνοιξη συμβαίνει τώρα, υπό εντελώς διαφορετικούς όρους. Το παιχνίδι βρίσκεται στα χέρια των μεγάλων, δεν έχει σχέση με τις ακρότητες του παρελθόντος, πριμοδοτείται από το κυνήγι αποδόσεων σε ένα κόσμο αρνητικών επιτοκίων, με την Ελλάδα να εξελίσσεται σε μια από τις πιο δυναμικές αγορές του πλανήτη. Επιπλέον, ο δρόμος για να φτάσουν στην Ευρώπη οι νέες πηγές της ηλιακής ενέργειας, αυτές στη Βόρεια Αφρική και στη Μέση Ανατολή, περνάει από τη χώρα μας.
Στο παιχνίδι συμμετέχουν οι πάντες. Τράπεζες που θέλουν να εκμεταλλευτούν το κύμα της στροφής στα φωτοβολταικά και ξαναζωντανεύουν τις γραμμές πράσινης χρηματοδότησης. Μεγάλοι ελληνικοί ενεργειακοί όμιλοι που μεγαλώνουν κι άλλο μέσω εξαγορών, ξένοι παίκτες που βλέπουν τις τεράστιες προοπτικές της ελληνικής αγοράς, αλλά και επενδυτές, άσχετοι με το αντικείμενο. Βιομηχανικές επιχειρήσεις και εισηγμένες κάθε τομέα, στρέφονται στις ΑΠΕ για να μειώσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα και να εξασφαλίσουν αποδόσεις πολύ υψηλότερες σε σχεση με τα μηδενικά επιτόκια.
Ποιοί είναι οι «εθνικοί πρωταθλητές» και ποιοί οι νέοι παίκτες της αγοράς από το εξωτερικό;
1. ΔΕΗ Ανανεώσιμες: Πρώτη στην κορυφή της λίστας η ΔΕΗΑΝ, αναπτύσσει χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών 4 GW (1 GW σε joint venture με RWE), ενώ για την κατασκευή τριών εξ αυτών στην Κοζάνη εξασφάλισε πρόσφατα χρηματοδότηση 28,5 εκατ. ευρώ από την ΕΤΕπ. Διπλή επίσης κίνηση έκανε το Δεκέμβριο, με τη Mytilineos, καθώς επίσης με τη Piraeus Equity Partners. Στην πρώτη περίπτωση υπέγραψε την ανάπτυξη, κατασκευή και πώληση χαρτοφυλακίου περίπου 210 MW, ενώ στην δεύτερη ανακηρύχθηκε προτιμητέος επενδυτής για την πώληση (SPA) των μετοχών εταιρειών στις οποίες ανήκουν φωτοβολταϊκά ισχύος 2 MW.
2. Mytilineos: Το χαρτοφυλάκιο της σε φωτοβολταικά ανέρχεται σε 1,5 GW και επεκτείνεται συνεχώς στο εξωτερικό, με εξαγορές, όπως αυτή που έκανε πρόσφατα, η οποία αφορούσε έργα ισχύος 237 MWp στην αγορά της Αυστραλίας, μια από τις πιο απαιτητικές και ανταγωνιστικές στον κόσμο. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα εννεαμήνου, γύρω στα 135 MW φωτοβολταικών, εισέρχονται σταδιακά σε λειτουργία.
3. ΕΛΠΕ: Διαθέτει χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών 1,2 GW, ενώ πέρυσι εγκαινίασε στην Κοζάνη το μεγαλύτερο πάρκο στην Ελλάδα, και ένα από τα μεγαλύτερα στην Ευρώπη, ισχύος 204 MW. Υπολογίζεται ότι θα παράγει ετησίως ενέργεια 350 GWh, ενώ θα καλύπτει τις ανάγκες 75.000 νοικοκυριών με ενέργεια μηδενικών εκπομπών. Η συνολική επένδυση ανήλθε στα 130 εκατ. ευρώ.
4. BayWa r.e: Η γερμανική εταιρεία έχει δεκαετή παρουσία στην ελληνική αγορά, αλλά κάνει ολοένα και πιο δυναμική την παρουσία της. Αναπτύσσει χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών 1 GW, πιστεύοντας ακράδαντα στην προοπτική της χώρας να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στο μέλλον των ανανεώσιμων σε ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο.
5. MORE (Motor Oil): Νέος παίκτης στην αγορά, αναπτύσσει χαρτοφυλάκιο πολλών εκατοντάδων MW, ενώ μετά την απόκτηση της Anemos Res από την Ελλάκτωρ, βρίσκεται πιο κοντά στον επόμενο στόχο της για εγκατεστημένη ισχύ περίπου 1 GW, η οποία θα είναι ικανή να τροφοδοτήσει με πράσινη ενέργεια περίπου μισό εκατομμύριο νοικοκυριά.
6. Wattcrop: Η βρετανική εταιρεία, που επίσης έχει εισέλθει πρόσφατα στην ελληνική αγορά και βρίσκεται σε φάση στελέχωσης με προσωπικό, έχει στόχο τα 750 MW μέσα στα επόμενα 4 χρόνια. Είναι θυγατρική της Macquarie, η οποία εξαγόρασε το ΔΕΔΔΗΕ.
7. ENI: H ιταλική εταιρεία εξαγόρασε το portfolio της γερμανικής Solar Concept, ισχύος 800 MW, εκ των οποίων έχει εξασφαλίσει όρους συνδεσης για 300 MW.
8. Greencells: Η γερμανική εταιρεία, που επίσης έχει μπει πρόσφατα στην ελληνική αγορά, έχει άμεσο στόχο τα 600 MW. Αναπτύσει στην Θεσσαλία ένα από τα μεγαλύτερα φωτοβολταικά πάρκα που προετοιμάζονται στην Ελλάδα, ισχύος 302,225 MW.
9. TΕΡΝΑ Ενεργειακή /Econergy Renewable Energy: Η συμφωνία μεταξύ του ελληνικού και του ισραηλινού ομίλου, που ανακοινώθηκε την Ανοιξη του 2022, αφορά ένα χαρτοφυλάκιο φωτοβολταϊκών συνολικής ισχύος 460 MW στην Ελλάδα, Στο πλαίσιο της συμφωνίας η Econergy ανακοίνωσε ότι θα αποκτήσει το 49% του μετοχικού κεφαλαίου ελληνικής εταιρείας με δύο θυγατρικές που είναι στη διαδικασία ανάπτυξης δύο φωτοβολταϊκών σταθμών ισχύος 240 MW και 220 MW αντίστοιχα. Η συνολική επένδυση για την κατασκευή των φωτοβολταϊκών πάρκων υπολογίζεται στα 265 εκατ. ευρώ.
Και είμαστε μόλις στην αρχή. Στην εξίσωση δεν έχει ακόμη μπει ο παράγοντας που θα λειτουργήσει ως καταλύτης για την αγορά, δηλαδή η επικείμενη απόκτηση της ΤΕΡΝΑ από την αυστραλιανή First Sentier. Τα παραπάνω δείχνουν ότι η Ελλάδα εξελίσσεται σε μία από τις πλέον ελκυστικές χώρες του πλανήτη για επενδύσεις ΑΠΕ, με τη κινητικότητα στην αγορά των φωτοβολταικών να ενισχύεται περαιτέρω φέτος.
Ποιοί απουσιάζουν από το πάρτι; Οι μικροί. Ολοι εκείνοι που στις αρχές του 2010 έδιναν το τόνο στην αγορά με ένα πυρετό χιλιάδων αιτήσεων και έργων, η άναρχη ανάπτυξη των οποίων οδήγησε και στα σημερινά αποτελέσματα του κορεσμένου δικτύου. Δυνατότητα για αιτήσεις μικρών «επί γηπέδων» φωτοβολταϊκών, που να μπορούν να συνδεθούν στο δίκτυο διανομής, δεν πρόκειται να δοθεί στο ορατό μέλλον. Ο επιπλέον ηλεκτρικός χώρος, όσος κι αν αυτός είναι, δεν πρόκειται να δοθεί παρά για net metering, ενεργειακές κοινότητες επιχειρήσεων, και φυσικά τα φωτοβολταικά στέγης, για τα οποία το ΥΠΕΝ έχει βάλει στόχο την εγκατάσταση 250.000.
