«Σήματα» αύξησης των τιμών στις αγορές ηλεκτρισμού της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης - περιλαμβανομένης και της Ελλάδας - με ορατό το ενδεχόμενο «χειμερινής αναζωπύρωσης» της περιφερειακής κρίσης της περιόδου Ιουλίου-Αυγούστου εκπέμπουν οι επίσημες ανακοινώσεις για αυξήσει των εξαγωγών ρεύματος προς την Ουκρανία, σε συνδυασμό με την αυξητική πορεία των τιμών του φυσικού αερίου.
Δεν είναι τυχαίο ότι τον κίνδυνο αυτό ανέδειξε η Υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου κατά την παρέμβασή της στην Υπουργική Σύνοδο των χωρών της περιοχής (CESEC) νωρίτερα μέσα στην εβδομάδα, καλώντας τις Βρυξέλλες να κινηθούν άμεσα προς την κατεύθυνση λήψης προληπτικών μέτρων που να μπορούν να θωρακίσουν τους καταναλωτές των χωρών που κινδυνεύουν. Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκε και η παρέμβαση -από το ίδιο βήμα- της Υπουργού Ενέργειας της Σερβίας Ντουμπράβκα Ντέντοβιτς Χαντάνοβιτς που δήλωσε ότι οι εξελίξεις στις αγορές φυσικού αερίου και ηλεκτρισμού που επηρεάζονται από την κατάσταση στην Ουκρανία αποτελούν πηγή ανησυχίας. Είχε προηγηθεί η δήλωση λίγες εβδομάδες πριν του Πρωθυπουργού της Βόρειας Μακεδονίας Χρίστιαν Μίτσοτσκι ότι η Ευρώπη κινδυνεύει να αντιμετωπίσει μια νέα ενεργειακή κρίση το χειμώνα εξαιτίας της Ουκρανίας.
Το «επίφοβο γεγονός» που σύμφωνα με συμμετέχοντες των αγορών μπορεί να επαναφέρει την ένταση στα Χρηματιστήρια της Κεντρικής και Νοτιοανατολικής Ευρώπης και να αλλάξει την εικόνα αποκλιμάκωσης των τιμών που παρατηρείται στην παρούσα φάση (που εποχικά η ζήτηση για ρεύμα κινείται σε χαμηλότερα επίπεδα σε σχέση με το καλοκαίρι και τον χειμώνα) είναι η επίσημη ανακοίνωση δια στόματος ENTSO-E ότι η ΕΕ θα αυξήσει τις εξαγωγές ρεύματος προς τη Ουκρανία και τη Μολδαβία κατά 400 MW, στα 2,1 GW για να ενισχύσει την ασφάλεια εφοδιασμού των δυο χωρών.
«Εάν ο χειμώνας αποδειχθεί ψυχρός, τότε πιθανότατα θα δούμε αυξημένες spot τιμές ρεύματος στην Ουγγαρία, τη Ρουμανία και τη Σλοβακία», δήλωσε ένας trader, προσθέτοντας ότι αυτό μπορεί να συνοδευτεί και με αύξηση της μεταβλητότητας των τιμών ηλεκτρισμού στις αγορές της περιοχής, με ακραίες διακυμάνσεις. Με άλλα λόγια, να δούμε να επαναλαμβάνεται η στρέβλωση του καλοκαιριού, με τη διαμόρφωση πολλαπλάσιων τιμών ρεύματος στον «άξονα» Ελλάδας-Βουλγαρίας-Ρουμανίας-Ουγγαρίας σε σχέση με τη Δυτική Ευρώπη (κάτι που αποδόθηκε σε μεγάλο βαθμό στην μη βέλτιστη αξιοποίηση της μεταφορικής ικανότητας στις ηλεκτρικές διασυνδέσεις μεταξύ των χωρών αυτών και της Δυτικής Ευρώπης, με «κόμβο» την Ουγγαρία) και την εμφάνιση ακραίων τιμών που σε κάποιες περιπτώσεις πλησίασαν τα 1000 ευρώ/MW κατά τις αιχμές της ζήτησης τις βραδινές ώρες, όταν έβγαινε από το σύστημα η παραγωγή των φωτοβολταϊκών.
Η απειλή αυξημένων τιμών το επόμενο διάστημα θα γίνει ακόμα μεγαλύτερη, αν η αύξηση της ζήτησης λόγω χαμηλών θερμοκρασιών συμπέσει με μείωση της παραγωγής από υδροηλεκτρικά και ΑΠΕ. «Συνολικά τα 400 MW είναι μεγάλη ποσότητα και το ισοζύγιο προσφοράς ζήτησης στην περιοχή είναι «σφιχτό» καθώς η πυρηνική μονάδα του Κοζλοντούι θα βγει εκτός λόγω προγραμματισμένης συντήρησης έως το τέλος Νοεμβρίου, σύμφωνα με trader βαλκανικής χώρας.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν ότι το μεγαλύτερο μέρος των επιπλέον εξαγωγών προς την Ουκρανία θα προέλθουν από την Πολωνία, τη Σλοβακία, την Ουγγαρία και τη Ρουμανία. Καθώς όμως η Ρουμανία είναι συζευγμένη με τη Βουλγαρία και η Βουλγαρία με την Ελλάδα, η συνθήκη αυτή δύσκολα θα αφήσει ανεπηρέαστη και την εγχώρια αγορά. Κάτι που γνωρίζει η πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ που σε συνεργασία με τα Υπουργεία Ενέργειας Βουλγαρίας και Ρουμανίας αναζητούν τρόπους να «χτίσουν άμυνες» απέναντι σε πιθανές παρενέργειες. Πλην όμως τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που έχουν προτείνει -με βασικότερο την θέσπιση μηχανισμού ανάκτησης των υπερεσόδων των παραγωγών σε περίπτωση αύξησης των τιμών- δεν έχουν τύχει θερμής υποδοχής από τις Βρυξέλλες, καθώς συνεπάγονται αλλαγές στην αρχιτεκτονική των αγορών ηλεκτρισμού της ΕΕ.
