Η συζήτηση του προϋπολογισμού της ΑΗΚ για το 2025 στην Κοινοβουλευτική Επιτροπή Οικονομικών επανάφερε στον δημόσιο διάλογο προηγούμενες λανθασμένες – όπως αποδεικνύεται σήμερα – αποφάσεις, που στέρησαν το δικαίωμα των πολιτών σε μειωμένες τιμές ηλεκτρισμού.
Ενδεικτικά του πιο πάνω, τα ερωτήματα που τέθηκαν από βουλευτές του ΔΗΚΟ και της ΔΗΠΑ κατά τη συζήτηση, που ναι μεν αφορούν δύο διαφορετικά ζητήματα, όμως συνδέονται και όπως φαίνεται μπορούσαν να επηρεάσουν τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος.
Επιπλέον, οι δηλώσεις του Προέδρου της ΑΗΚ, Γιώργου Πέτρου, κατά τη συζήτηση, δείχνουν ξεκάθαρα πως αυτές οι αποφάσεις είχαν ως αποτέλεσμα κέρδη εκατομμυρίων σε ιδιώτες, αποκλείοντας όμως την ίδια ώρα τους καταναλωτές από φθηνή ενέργεια.
Ο αποκλεισμός της ΑΗΚ
Ειδικότερα, ο Πρόεδρος του Διοικητικού Συμβουλίου της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου, Γιώργος Πέτρου, μιλώντας κατά την εξέταση του προϋπολογισμού της ΑΗΚ για το 2025 στην Βουλή, αποκάλυψε λεπτομέρειες οι οποίες, αν και ήταν γνωστές, εντούτοις δείχνουν το μεγάλο πρόβλημα που προκλήθηκε από τις αποφάσεις να αποκλειστεί η Αρχή από την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ).
Όπως είπε ο κ. Πέτρου ενώπιον των μελών της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Οικονομικών, η Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου, αν και θέλει να προχωρήσει με την παραγωγή πράσινης ενέργειας, εντούτοις αντιμετωπίζει δυσκολίες να βρει γη για την εγκατάσταση των φωτοβολταϊκών. Και αυτό διότι, όπως είναι γνωστό, η ΑΗΚ μέχρι πρόσφατα είχε αποκλειστεί από τη συμμετοχή της στην παραγωγή ΑΠΕ για λόγους ανταγωνισμού.
Όπως δείχνουν τα σημερινά δεδομένα, όταν πλέον πάρθηκε η απόφαση από τη ΡΑΕΚ ώστε να επιτραπεί η συμμετοχή της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου στην παραγωγή ενέργειας από ΑΠΕ ήταν πλέον αργά, αφού η περισσότερη γη που μπορούσε να χρησιμοποιηθεί προς αυτό τον σκοπό είχε περάσει στα χέρια ιδιωτιών.
Οι δύο αποφάσεις που επηρέασαν
Πιο συγκεκριμένα, μεταξύ άλλων ζητημάτων, στην επιτροπή τέθηκαν ερωτήματα σχετικά με τις αποφάσεις που είχαν να κάνουν από τη μια με τη διείσδυση της ΑΗΚ στην πράσινη ενέργεια και από την άλλη για την αποτυχία του Single Buyer Model.
Η απόφαση της ΡΑΕΚ να αφήσει την ΑΗΚ εκτός αναπτύξεων για παραγωγή ηλεκτρισμού από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ), με αιτιολόγηση την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού και τη διαφύλαξη του ανταγωνισμού, φαίνεται πως έφερε τα αντίθετα αποτελέσματα σε δύο πεδία.
Από τη μια, η ΑΗΚ δεν μπορούσε να παράγει φθηνότερη ενέργεια και έπρεπε να συνεχίσει να καίει μαζούτ, άρα με μεγαλύτερο κόστος και από την άλλη – και αφού η ΡΑΕΚ επέτρεψε τελικώς με καθυστέρηση την είσοδο της στις ΑΠΕ – η ΑΗΚ αντιμετώπισε και αντιμετωπίζει σοβαρό πρόβλημα στην εξεύρεση γης για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών πάρκων, αφού ο ιδιωτικός τομέας κατάφερε να εισχωρήσει σε μεγάλο βαθμό, αφήνοντας μηδαμινές εκτάσεις κατάλληλης και προσφερόμενης γης, η οποία να μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς αυτό τον σκοπό.
Μάλιστα, η πρόεδρος της Επιτροπής Οικονομικών, Χριστιάνα Ερωτοκρίτου, σε δηλώσεις της μετά τη συνεδρία εξέφρασε την απογοήτευση της για αυτή την απόφαση, χαρακτηρίζοντας μάλιστα αυτή την απαγόρευση ως σκανδαλώδη.
Ψάχνει και δεν βρίσκει γη η ΑΗΚ
Ενδεικτικό του προβλήματος, οι αγγελίες και η πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος από πλευράς Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου για ενοικίαση γης, χωρίς ωστόσο μέχρι στιγμής να έχουν βρεθεί τα κατάλληλα τεμάχια γης που να μπορούν να ικανοποιήσουν τις ανάγκες της ΑΗΚ.
Μάλιστα, λόγω του πιο πάνω προβλήματος η ΑΗΚ είχε θέσει επί τάπητος και την επιλογή να αγοράσει υφιστάμενες άδειες για φωτοβολταϊκά πάρκα από ιδιώτες, κάτι ωστόσο που δεν τελεσφόρησε αφού κρίθηκε ως ασύμφορο λόγω των υψηλών τιμών.
Να σημειώσουμε χαρακτηριστικά, πως η ΑΗΚ, από τα φωτοβολταϊκά πάρκα που κατάφερε να αναπτύξει παράγει πράσινη ενέργεια με κόστος 5 σεντς την κιλοβατώρα, εν αντιθέσει με το περίπου πενταπλάσιο κόστος που επωμίζεται για την παραγωγή μιας κιλοβατώρας από μαζούτ.
Εξάλλου, έχει ήδη διατυπωθεί από ειδικούς πως εάν δινόταν άδεια στην ΑΗΚ για εξ αρχής συμμετοχή της στην παραγωγή πράσινης ενέργειας οι τιμές ρεύματος σήμερα θα μπορούσαν να ήταν μειωμένες κατά 10% για όλους, αφού η εισχώρηση πράσινης ενέργειας στο ενεργειακό μείγμα της ΑΗΚ θα ωφελούσε όλους τους καταναλωτές και όχι ορισμένους, όπως συμβαίνει σήμερα.
Στη μαύρη αγορά άδειες για ΑΠΕ
Ο πρόεδρος της ΑΗΚ, Γεώργιος Πέτρου, εξήγησε στους βουλευτές πως αρκετοί ιδιώτες που εξασφάλισαν γη προσέγγισαν την ΑΗΚ για να πωλήσουν τις άδειες τους, ωστόσο, το αντίτιμο που ζητούσαν για πώληση αυτών των αδειών φτάνει τα πολλά εκατομμύρια ευρώ. Χαρακτηριστικό παράδειγμα του αλαλούμ που δημιουργήθηκε και των προβλημάτων λόγω των αποφάσεων της ΡΑΕΚ, η περίπτωση που απεκάλυψε ο κ. Πέτρου.
Συγκεκριμένα, ο Πρόεδρος της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου είπε στους βουλευτές πως, σε μία περίπτωση, ιδιώτης υπέβαλε προσφορά στην ΑΗΚ για πώληση άδειας που κατέχει για 14 μεγαβάτ προς 7 εκατομμύρια ευρώ, ωστόσο, όπως συμπλήρωσε ο κ. Πέτρου, το κόστος για τον ιδιώτη – όταν είχε αποκτήσει αυτή την άδεια – κυμαινόταν μεταξύ 30.000 – 50.000 ευρώ.
Ο κ. Πέτρου επισήμανε ακόμα πως λόγω αυτών των κακών αποφάσεων η τιμή του ηλεκτρισμού μπορεί να μειωθεί μόνο μετά από την πάροδο τουλάχιστον δύο χρόνων, μέχρι δηλαδή η ΑΗΚ να καταφέρει να παράγει ικανοποιητική πράσινη ενέργεια, η οποία με την ένταξη της στο ενεργειακό της μείγμα θα μπορέσει να ρίξει προς τα κάτω τις τιμές.
Αποτυχία με το Single Buyer Model
Τούτου λεχθέντος, ερχόμαστε στο Single Buyer Model, το οποίο εάν εφαρμοζόταν όπως έπρεπε, σήμερα ο λογαριασμός ηλεκτρισμού για όλα τα νοικοκυριά θα παρουσίαζε ξανά μείωση.
Το σχετικό ζήτημα κατά τη συζήτηση στη Βουλή έθεσαν βουλευτές της ΔΗΠΑ, με τον βουλευτή του κόμματος, Αλέκο Τρυφωνίδη να διερωτάται εάν τελικά ήταν ορθότερο να διασφαλιζόταν η εφαρμογή αυτού του μοντέλου.
Μάλιστα, η επαναφορά του θέματος για το Single Buyer Model δεν πρέπει να θεωρείται άσχετη με τις προσπάθειες για την ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού, αφού σύμφωνα με άτομα που έχουν γνώση για τα όσα εξελίσσονται, η σκέψη για την επαναφορά αυτού του μοντέλου μπορεί να ασκήσει πίεση στις εταιρείες ΑΠΕ ώστε να εφαρμόσουν όσο το δυνατόν καλύτερα το άνοιγμα της αγοράς. Αυτό εξάλλου φαίνεται να είναι και το «plan b» του Υπουργείου Ενέργειας, σε περίπτωση αποτυχίας της ανοικτής αγοράς ηλεκτρισμού.
Άφησαν το Single Buyer Model και πήγαν σε ιδιώτες
Εν ολίγοις, το Single Buyer Model προνοούσε όπως η ΑΗΚ αγοράζει ενέργεια ΑΠΕ από ιδιώτες παραγωγούς σε καθορισμένη τιμή και την οποία παραγωγή θα εισήγαγε στο ενεργειακό της μείγμα που θα έφερε πτώση στις τιμές του ηλεκτρισμού.
Για όσο καιρό εφαρμόστηκε με επιτυχία, το κόστος αποφυγής ορίστηκε στα 11€/kWh, ωστόσο, αυτό ίσχυε για όσους παραγωγούς ήταν συμβεβλημένοι με την ΑΗΚ. Κάτι που άλλαξε μετά από κάποιο διάστημα, αφού οι περισσότεροι παραγωγοί που βρίσκονταν στο Σχέδιο αποφάσισαν να αποχωρήσουν – αφού επιτρεπόταν – και προχώρησαν με ιδιωτικά συμβόλαια με βιομηχανίες, πωλώντας ουσιαστικά στη διπλάσια τιμή, δηλαδή γύρω στα 22€σ/kWh ή και περισσότερα σε κάποιες περιόδους.
Αποτέλεσμα των πιο πάνω ήταν η ΑΗΚ να μην μπορεί να προσθέσει στο ενεργειακό της μείγμα φθηνή ενέργεια και από την ανάπτυξη των ΑΠΕ να επωφελείται ένας μικρός αριθμός βιομήχανων, που ωστόσο αν και πλήρωναν ναι μεν σε χαμηλότερες τιμές από αυτές της ΑΗΚ, ωστόσο, οι τιμές θεωρούνταν και πάλι υψηλές σε σχέση με το κόστος παραγωγής.
Φορολόγηση των υπερκερδών – Στη Νομική Υπηρεσία νομοσχέδιο
Όπως προκύπτει από τα πιο πάνω, οι παραγωγοί ΑΠΕ μπορούν να παράγουν ενέργεια με χαμηλό κόστος – που φτάνει τα πέντε με επτά σεντς την κιλοβατώρα – ωστόσο, λόγω των υψηλών τιμών της ΑΗΚ, που έχει κόστος κοντά στα 20-25 σεντς, μπορούν να πωλήσουν την ενέργεια τους με υψηλότερο περιθώριο κέρδους, αφού η τιμή τους πάλι θα είναι χαμηλότερη, έστω ελαφρώς, από την ΑΗΚ.
Αυτός ήταν και ο λόγος που το προηγούμενο διάστημα είχαν προκύψει αντιδράσεις, με κόμματα και βουλευτές να χαρακτηρίζουν ως υπερκέρδη τα κέρδη των εταιρειών ΑΠΕ, ζητώντας όπως φορολογηθούν.
Η συζήτηση για φορολόγηση είχε ξεκινήσει επί προηγούμενης διακυβέρνησης και ενώ ακόμη Υπουργός Ενέργειας ήταν η Νατάσα Πηλείδου, η οποία ζήτησε όπως προχωρήσουν με έλεγχο κατά πόσον προκύπτουν υπερκέρδη.
Όπως πληροφορείται ο «Φ», σχετικό νομοσχέδιο για τη φορολόγηση των υπερκερδών των εταιρειών ΑΠΕ έχει ετοιμαστεί από τη σημερινή Κυβέρνηση και βρίσκεται τη δεδομένη στιγμή στη Νομική Υπηρεσία για νομοτεχνικό έλεγχο.
Πηγή: philenews.com
