Αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας των αγορών ενέργειας και τη δημοσιονομική πολιτική των κρατών μελών, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα, φέρνουν οι δραματικές εξελίξεις στην Ουκρανία.
Για πρώτη φορά η Ευρωπαϊκή Ένωση φαίνεται διατεθειμένη να προχωρήσει στη λήψη μέτρων για τη μεταρρύθμιση της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, προκειμένου να προστατευθούν οι Ευρωπαίοι καταναλωτές από ενδεχόμενες νέες ανατιμήσεις.
To αποφασιστικό βήμα έγινε την περασμένη Πέμπτη στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, με τους ηγέτες των 27 κρατών μελών να εξουσιοδοτούν την Ευρωπαϊκή Επιτροπή να αναλάβει δράση και να προτείνει μέτρα.
Η πρόταση των πέντε
Στο σημερινό έκτακτο συμβούλιο υπουργών Ενέργειας στις Βρυξέλλες, οι προσδοκίες είναι μεγάλες, καθώς αναμένεται να επανέλθει στο τραπέζι η πρόταση πέντε κρατών (Γαλλία, Ιταλία, Ισπανία, Ελλάδα, Ρουμανία) για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
Στην επιστολή του προς τους εκτελεστικούς αντιπροέδρους της Κομισιόν, Frans Timmermans και Magrethe Vestager, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστα Σκρέκας, περιγράφει τις λεπτομέρειες της πρότασης των πέντε κρατών μελών, η οποία προβλέπει την επιδότηση μέρους των συναλλαγών στη χονδρική αγορά, προκειμένου να περιοριστεί το κόστος ενέργειας για νοικοκυριά και επιχειρήσεις.
Προβλέπεται, μεταξύ άλλων, ότι θα τεθούν ανώτατα όρια για την κάθε τεχνολογία παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας και σε περίπτωση που το καύσιμο που χρησιμοποιείται κοστίζει ακριβότερο, η διαφορά θα καλύπτεται με κρατική επιδότηση.
Τέλος στην ακριβότερη
Εάν η πρόταση γίνει αποδεκτή, τότε θα σηματοδοτήσει το τέλος του μοντέλου pay as clear με το οποίο λειτουργεί η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας και προβλέπει ότι όλες οι τεχνολογίες αποζημιώνονται με την ακριβότερη τιμή ανεξάρτητα από το κόστος παραγωγής.
Θα αποτελεί, επίσης, την αφετηρία μίας νέας φάσης δημοσιονομικής χαλάρωσης, παρόμοια με εκείνη που εφαρμόστηκε για την αντιμετώπιση της πανδημίας, καθώς τα κεφάλαια που θα χρησιμοποιηθούν για τις κρατικές επιδοτήσεις δεν θα συνυπολογίζονται στο έλλειμμα και το δημόσιο χρέος των κρατών μελών.
Οι παρεμβάσεις που περιγράφει στην επιστολή του ο Έλληνας υπουργός είναι ρηξικέλευθες, δεδομένου ότι περιλαμβάνουν ριζικές αλλαγές στον τρόπο λειτουργίας της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), η οποία θα προσφέρει φθηνή χρηματοδότηση για την επιδότηση της χονδρικής αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Εγγυήσεις για τα χαμηλότοκα δάνεια της ΕΤΕπ θα αποτελέσουν τα έσοδα των κρατών μελών από τους πλειστηριασμούς δικαιωμάτων CO2.
Χρηματοδότηση αποθηκών
Η ελληνική πλευρά υπέβαλε και μια ιδιαίτερα φιλόδοξη πρόταση, σύμφωνα με την οποία η ΕΤΕπ θα μπορεί να χρηματοδοτεί και στρατηγικά έργα για την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης, όπως αποθήκες ορυκτών καυσίμων. Για να εφαρμοστεί στην πράξη θα πρέπει η ΕΤΕπ να κάνει στροφή 180 μοιρών και να αλλάξει το καταστατικό της το οποίο απαγορεύει τη χρηματοδότηση έργων ορυκτών καυσίμων.
Μέχρι να ληφθούν αποφάσεις για την ανάληψη συντονισμένης ευρωπαϊκής δράσης, η κυβέρνηση θα συνεχίσει τα μέτρα στήριξης νοικοκυριών και επιχειρήσεων και τον Μάρτιο. Το ύψος της επιδότησης, σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, αναμένεται να διαμορφωθεί σε ελαφρά χαμηλότερα επίπεδα, σε σχέση με τον Φεβρουάριο.
