Η χρηματοδότηση της πυρηνικής ενέργειας και η ανακατανομή των κερδών των φορέων εκμετάλλευσης της ηλεκτρικής ενέργειας παραμένουν βασικά σημεία διαφωνίας, ενόψει των συνομιλιών στο Ευρωκοινοβούλιο την Πέμπτη (16 Νοεμβρίου) για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της Ένωσης.
Έπειτα από μήνες έντονων διαπραγματεύσεων, οι χώρες της ΕΕ κατέληξαν σε κοινή θέση στα μέσα Οκτωβρίου σχετικά με την προτεινόμενη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.
Η πρόταση, που κατατέθηκε στα μέσα Μαρτίου, αποσκοπούσε στην τιθάσευση των ευμετάβλητων τιμών ηλεκτρικής ενέργειας, προσφέροντας στους παραγωγούς ενέργειας τη δυνατότητα να συνάπτουν ένα ευρύτερο φάσμα μακροπρόθεσμων συμβάσεων με τους καταναλωτές.
Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο έχουν έκτοτε ξεκινήσει τριμερείς συνομιλίες με σκοπό την επίτευξη τελικής συμφωνίας πριν από το τέλος του έτους.
Ενόψει του επόμενου τριμερούς διαλόγου, που έχει προγραμματιστεί για την Πέμπτη (16 Νοεμβρίου), οι διαπραγματευτές έχουν ήδη περιγράψει προσωρινές συμφωνίες για 16 «τεχνικά» άρθρα της οδηγίας, εξήγησε ο Nicolas González Casares, ισπανός σοσιαλιστής Ευρωβουλευτής εισηγητής της πρότασης.
Σε αυτά, «οι θέσεις των δύο θεσμικών οργάνων [του Συμβουλίου και του Κοινοβουλίου] διαφέρουν λίγο λιγότερο», δήλωσε ο Casares στο Euractiv.
Επομένως, οι τριμερείς διάλογοι του Νοεμβρίου θα συμβάλλουν στην «επικύρωση των συμφωνιών σε αυτά τα θέματα» πριν «αντιμετωπίσουμε τα πιο ευαίσθητα ζητήματα όταν έρθει η ώρα», εξήγησε.
CfDs για τα πυρηνικά
Κατ’ αρχήν, και τα τρία θεσμικά όργανα συμφωνούν να υπάρξουν οι λεγόμενες «συμβάσεις επί διαφοράς» (CfD) για την κάλυψη υφιστάμενων ή μελλοντικών περιουσιακών στοιχείων παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας χωρίς άνθρακα. Ωστόσο, το Κοινοβούλιο αντιτίθεται στην τρέχουσα διατύπωση της πρότασης – που περιλαμβάνεται στο άρθρο 19β του σχεδίου κανονισμού.
Το άρθρο, που συμφωνήθηκε από τα κράτη μέλη της ΕΕ τον Οκτώβριο, αναφέρει ότι οι αμφίδρομες CfD είναι υποχρεωτικές για τις κρατικές ενισχύσεις που κατευθύνονται για την παράταση της διάρκειας ζωής των υφιστάμενων σταθμών παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι CfD επιτρέπουν στις κυβερνήσεις να αποζημιώνουν τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας όταν η τιμή πώλησης της ηλεκτρικής ενέργειας πέφτει κάτω από ένα καθορισμένο όριο και να αποζημιώνουν τους καταναλωτές όταν οι τιμές υπερβαίνουν αυτό το όριο.
Το κρίσιμο είναι ότι ο μηχανισμός θα επιτρέψει στη Γαλλία να επιδοτεί τον υφιστάμενο στόλο των 56 πυρηνικών εργοστασίων της όταν οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας είναι χαμηλές – ένα θέμα που αναγνωρίζεται ως «ευαίσθητο» από τους αξιωματούχους του γραφείου της Γαλλίδας υπουργού ενεργειακής μετάβασης Agnès Pannier-Runacher.
Ομοίως, ένας μηχανισμός προσαρμοσμένος στην Πολωνία θα επέτρεπε στη Βαρσοβία να επεκτείνει τις επιδοτήσεις σε σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις ενέργειας που προκλήθηκαν από τον πόλεμο στη γειτονική Ουκρανία, και να διασφαλιστεί «η επάρκεια πόρων, ιδίως κατά τη μετάβαση προς ένα σύστημα χωρίς άνθρακα».
Τόσο η Ισπανίδα υπουργός Ενέργειας Teresa Ribera, η οποία προήδρευε των διαπραγματεύσεων, όσο και η επίτροπος Ενέργειας της ΕΕ Kadri Simson δήλωσαν ότι θα ήταν «παράλογο να ανοίξει εκ νέου το άρθρο 19β», διότι «έχει ήδη χυθεί πολύ μελάνι για το θέμα αυτό», δήλωσε το περιβάλλον της Pannier-Runacher.
Το Κοινοβούλιο παίρνει θέση
Εντούτοις, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο είναι αντίθετο με το άρθρο 19β, όπως έχει συνταχθεί από τα κράτη μέλη.
«Δεν θα δεχθούμε τις ελλείψεις των απαρχαιωμένων πυρηνικών αντιδραστήρων της Γαλλίας και των ρυπογόνων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα της Πολωνίας. Πρόκειται για υπολείμματα του παρελθόντος», δήλωσε ο Michael Bloss, Γερμανός ευρωβουλευτής και επικεφαλής της ομάδας των Πρασίνων/Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το θέμα, στο γαλλικό Euractiv.
Όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια και τον άνθρακα, «η θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και η γενική προσέγγιση [του Συμβουλίου της ΕΕ] εξακολουθούν να απέχουν πολύ», επιβεβαίωσε Ευρωπαίος διπλωμάτης.
Όσον αφορά τον άνθρακα, η θέση των κρατών μελών είναι να επιτραπεί η πληρωμή των αχρησιμοποίητων σταθμών ηλεκτροπαραγωγής με καύση άνθρακα, εάν η χρήση τους είναι απαραίτητη για την ασφάλεια του εφοδιασμού, ιδίως σε χώρες που εξακολουθούν να εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από αυτή την πηγή ενέργειας, όπως η Πολωνία.
«Το Συμβούλιο δεν μπορεί να περιμένει από εμάς να παραμείνουμε σιωπηλοί […] Θα θέσουμε ως προτεραιότητά μας να αλλάξουμε […] την εντελώς ασυνάρτητη θέση [του Συμβουλίου]», δήλωσε ο Bloss.
Όσον αφορά την πυρηνική ενέργεια, ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων επισημαίνει επίσης τις πιθανές στρεβλωτικές επιπτώσεις στην αγορά από την εγγύηση της τιμής πώλησης των υφιστάμενων πυρηνικών σταθμών.
«Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο δεν θα ανεχθεί ένα άδικο σύστημα στο οποίο η Γαλλία επιδοτεί μαζικά τον πυρηνικό της στόλο και υπονομεύει τους ισότιμους όρους ανταγωνισμού στην Ευρώπη», επέμεινε ο Bloss.
Πιστεύει ότι η δυνατότητα που προσφέρουν οι CfDs να καθοριστεί μια κατώτατη τιμή για τις πωλήσεις ηλεκτρικής ενέργειας θα είχε πιθανό αποτέλεσμα το αθέμιτο πλεονέκτημα υπέρ της γαλλικής πυρηνικής βιομηχανίας.
«Είναι πολύ σημαντικό να διατηρηθούν ίσοι όροι ανταγωνισμού», δήλωσε ο Bloss στο Euractiv, ιδίως για χώρες της ΕΕ όπως η Γερμανία, το Λουξεμβούργο, η Ιταλία και η Ισπανία, οι οποίες διστάζουν να αποδεχθούν τη δυνατότητα CfD για τους υφιστάμενους πυρηνικούς σταθμούς.
Οι υποστηρικτές της πυρηνικής ενέργειας, από την άλλη πλευρά, λένε ότι ο αποκλεισμός των CfDs για τα υφιστάμενα πυρηνικά εργοστάσια θα έθετε σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού της ΕΕ. Σημαντικός αριθμός ευρωβουλευτών -σχεδόν 190- ψήφισε μάλιστα κατά της θέσης του Κοινοβουλίου που εγκρίθηκε τον Ιούλιο.
Ανακατανομή των εσόδων
Αντί να επιδοτεί τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, ο Bloss υποστηρίζει την ιδέα της αναδιανομής των εσόδων στους καταναλωτές.
«Η αναδιανομή πρέπει να γίνει από τα υψηλά κέρδη προς τους πολίτες και όχι από τους πολίτες προς την πυρηνική βιομηχανία», συνέχισε. Με άλλα λόγια, ο Bloss προτιμά το ενδεχόμενο ενός ανώτατου ορίου που θα συνδέεται με μια CfD παρά ενός κατώτατου ορίου.
Τα κράτη μέλη, από την πλευρά τους, δεν έχουν αντιταχθεί σε κάποιο συγκεκριμένο σύστημα.
Σε κάθε περίπτωση, σε ό,τι αφορά την προστασία των καταναλωτών, το γραφείο της Pannier-Runacher θέλει να εργαστεί «αξιοποιώντας το έργο του Κοινοβουλίου» – μια υπόδειξη ότι μπορεί να υπάρχει μεγαλύτερη συναίνεση από ό,τι αρχικά πιστεύαμε, ιδίως όσον αφορά τους όρους αναδιανομής των εσόδων στους καταναλωτές, είτε πρόκειται για βιομηχανικούς είτε για ιδιώτες.
«Έχουμε μπροστά μας όλες τις πράσινες λύσεις που χρειαζόμαστε. Αυτό που μας λείπει είναι η πολιτική βούληση να εφαρμόσουμε εγκαίρως αυτές τις λύσεις», δήλωσε ο Morten Petersen, Δανός Ευρωβουλευτής και αντιπρόεδρος της επιτροπής βιομηχανίας, έρευνας και ενέργειας (ITRE) του Κοινοβουλίου.
Εν τω μεταξύ, αυξάνονται οι πιέσεις προς όλες τις πλευρές για την επιτάχυνση των διαπραγματεύσεων.
Πηγή: euractiv.gr
