Ένταση της «πληθωριστικής καταιγίδας» που χτυπά νοικοκυριά και επιχειρήσεις δείχνουν τα στοιχεία από τις τιμοληψίες της ΕΛΣΤΑΤ τον Νοέμβριο τα οποία αναμένονται να ανακοινωθούν αύριο, ενώ αναλυτές προειδοποιούν ότι τα χειρότερα έπονται.
Σύμφωνα με πληροφορίες του Business Daily, ο εθνικός δείκτης τιμών καταναλωτή έκανε νέο μεγάλο άλμα τον προηγούμενο μήνα, σπάζοντας το φράγμα του 4,5% από το 3,4% που ήταν τον Οκτώβριο καταγράφοντας ρεκόρ 11 ετών. Σημειώνεται ότι οι εκτιμήσεις της Eurostat τοποθετούν τον πήχη για τον εναρμονισμένο δείκτη τον Νοέμβριο στο 4,3% από 2,8% που είχε διαμορφωθεί τον Οκτώβριο και 1,9% το Σεπτέμβριο.
Το διογκούμενο κύμα ανατιμήσεων με πυρήνα την ενέργεια που εξαπλώνεται και σε βασικά είδη διατροφής πλήττει τα εισοδήματα των νοικοκυριών προκαλώντας αλυσιδωτές παρενέργειες σε όλο το φάσμα της οικονομίας καθώς φρενάρει την κατανάλωση, επιβαρύνει το κόστος των επιχειρήσεων και ασκεί πιέσεις στο κόστος χρήματος.
Η ανάφλεξη της ακρίβειας δημιουργεί προβληματισμό στο οικονομικό επιτελείο, που παρακολουθεί με τεντωμένα νεύρα τις εξελίξεις, καθώς τίθεται θέμα επέκτασης των μέτρων στήριξης για την αναπλήρωση των απωλειών στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς την ώρα που οι αντοχές των κρατικών είναι περιορισμένες και αποτελεί επιτακτική δημοσιονομική ανάγκη ο δραστικός περιορισμός του ελλείμματος.
Σύμφωνα με αρμόδια στελέχη, τα μέχρι στιγμής δεδομένα και οι πρόδρομοι δείκτες από το μέτωπο των τιμών προοιωνίζονται διατήρηση των παρεμβάσεων με τις επιδοτήσεις σε ηλεκτρικό ρεύμα και φυσικό αέριο και μετά τον Δεκέμβριο με άγνωστη διάρκεια. Στο πλαίσιο αυτό και με στόχο την συγκράτηση του κόστους για το Δημόσιο, στο τραπέζι των συζητήσεων έχει τεθεί το σενάριο περιορισμού της εμβέλειας των επιδοτήσεων στους οικιακούς λογαριασμούς του ηλεκτρικού ρεύματος και του φυσικού αερίου με την καθιέρωση εισοδηματικών κριτηρίων για τον προσδιορισμό των δικαιούχων.
Άλλωστε, η εργαλειοθήκη μέτρων που έχει παρουσιάσει η Κομισιόν για την ενέργεια καθιστά σαφές ότι τα μέτρα επιδότησης στους καταναλωτές δεν μπορεί να είναι οριζόντια, όπως συμβαίνει σήμερα στην Ελλάδα, αλλά θα πρέπει να εστιάζονται στους ευάλωτους καταναλωτές.
Αν και το οικονομικό επιτελείο εμμένει στη θέση για παροδικότητα του φαινομένου, η ανησυχία προέρχεται από το γεγονός της μεγαλύτερης σε σχέση με τις αρχικές εκτιμήσεις έντασης και έκτασης των ανατιμήσεων, με τον υπουργό Οικονομικών Χρ. Σταικούρα να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ο πληθωρισμός να ξεπεράσει ακόμα και το 5% έως το τέλος του έτους.
Ιδιαίτερα ανησυχητικά είναι τα στοιχεία των τελευταίων ημερών, που δείχνουν νέα άλμα των τιμών στην ενέργεια στην Ευρώπη λόγω και του ψύχους. Είναι ενδεικτικό ότι με βάση το Bloomberg οι τιμές της ηλεκτρικής ενέργειας ανεβάζουν ταχύτητα σε όλη την Ευρώπη λόγω πτώσης της θερμοκρασίας. Χθες, οι τιμές στις σκανδιναβικές περιοχές εκτινάχθηκαν στο δεύτερο πιο υψηλό σημείο όλων των εποχών, στα 226,54 ευρώ ανά μεγαβατώρα, στην Πολωνία αυξήθηκαν στα 240,59 ευρώ, στη Γερμανία σκαρφάλωσαν στα 265,39 ευρώ και στη Γαλλία στα 282,50, στην Ισπανία είναι στα 209,78, στην Πορτογαλία στα 212,24, στην Ιταλία στα 269,73, στην Ελλάδα στα 216,18 και στην Αυστρία στα 272,44 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Σήμα κινδύνου για κορύφωση του πληθωρισμού στο πρώτο τρίμηνο του 2022 εκπέμπει πρόσφατη μελέτη της Εθνικής Τράπεζας στην οποία αναφέρεται χαρακτηριστικά ότι «η ετήσια μεταβολή του ΔΤΚ αναμένεται να προσεγγίσει το 4,5% το 4ο τρίμηνο του 2021 και να υπερβεί το 5,0% το 1ο τρίμηνο του 2022, υποχωρώντας στο 3,5% το 2ο τρίμηνο και στο 0,6%, κατά μέσο όρο το 2ο εξάμηνο του 2022. Συνολικά, η ετήσια μεταβολή του ΔΤΚ εκτιμάται ότι θα κυμανθεί στο 2,5% το 2022.
Σε ένα ακραίο ενδεχόμενο ισχυρότερων δευτερογενών επιδράσεων από την ενέργεια και σταθεροποίησης των τιμών εμπορευμάτων στα τρέχοντα πολύ υψηλά επίπεδα μέχρι το τέλος του 2022, χωρίς την εφαρμογή των αντισταθμιστικών μέτρων, ο δομικός πληθωρισμός θα διαμορφωνόταν στο 3,4%, κατά μ.ο., το 2022 (έναντι 2,0% στο βασικό σενάριο), με πολύ σταδιακή επιβράδυνση κατά την πορεία του έτους, ενώ ο ΔΤΚ θα εμφάνιζε περαιτέρω επιτάχυνση άνω του 6,0% τόσο το 4ο τρίμηνο του 2021 όσο και 1ο τρίμηνο του 2022, με τον ετήσιο μέσο όρο του να εκτιμάται στο 4,0% περίπου το 2022 (έναντι 2,5% στο βασικό σενάριο)».
Πέραν των αναταράξεων στα δημόσια οικονομικά και στη πραγματική οικονομία η πληθωριστική ανάφλεξη συμπιέζει το διαθέσιμο εισόδημα των νοικοκυριών περιορίζοντας την αγοραστική τους δύναμη.
Τα πλήγματα της ακρίβειας είναι ισχυρότερα στα χαμηλά εισοδήματα. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ για την οικονομία και την απασχόληση μόνο η αύξηση της τιμής των εξόδων στέγασης, μεταφοράς, τροφίμων και μη αλκοολούχων ποτών τον Οκτώβριο μείωσε την αγοραστική δύναμη του κατώτατου μισθού κατά 7,4%, ενώ οι συνεχιζόμενες αυξήσεις στην τιμή της ενέργειας το Νοέμβριο ενισχύουν τη διάβρωση της αγοραστικής του δύναμης κοντά στο 10%.
