O ρόλος που επιδιώκει να έχει το Κατάρ στη Μ. Ανατολή, στις διεθνείς αγορές ενέργειας, αλλά και σε ό,τι αφορά τις σχέσεις του με την Ευρωπαϊκή Ένωση, με αφορμή τη διοργάνωση του πρόσφατου Παγκοσμίου Κυπέλλου, τη αύξηση της σημασίας του για την παροχή LNG, αλλά και μετά τις αποκαλύψεις γύρω από λεγόμενο QatarGate, αναλύθηκε στην εκπομπή του Πολυδεύκη Παπαδόπουλου «Με το Πρώτο στη Ευρώπη και τον Κόσμο».
Σωτήρης Ρούσσος
Καλεσμένος ήταν ο Σωτήρης Ρούσσος, καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Πελοποννήσου, με ειδίκευση στα θέματα Μ. Ανατολής και Μεσογείου και επιστημονικός υπεύθυνος του Κέντρου Μεσογειακών, Μεσανατολικών και Ισλαμικών Σπουδών (ΚΕΜΜΙΣ).
Το Κατάρ από την πρώτη στιγμή που ανέλαβε τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου πριν 12 χρόνια, έως την ολοκλήρωση της διεξαγωγής του πριν μερικές εβδομάδες, επεδίωξε τον εξωραϊσμό και εκσυγχρονισμό της εικόνας του, ως μιας σύγχρονης και δυναμικής -εκτός από πλούσιας- χώρας του Κόλπου, η οποία πέραν των ενεργειακών της πόρων μπορεί να γίνει για το εμπόριο, τον τουρισμό και τα χρηματοοικονομικά π.χ. ένα δεύτερο Ντουμπάι. Εκ του αποτελέσματος μοιάζει να το πέτυχε σε μεγάλο βαθμό. Οι αποδεδειγμένες εξαγορές με τις οποίες πήρε τη διοργάνωση το 2010, οι αλλεπάλληλες καταγγελίες για κακομεταχείριση έως και μαζικούς θανάτους των εργαζομένων στην κατασκευή των εγκαταστάσεων επί μια δεκαετία και έως και οι πρόσφατες αποκαλύψεις για το Qatar Gate όχι μόνον δεν εμπόδισαν σε τίποτα τη διεξαγωγή της διοργάνωσης, τις επισκέψεις 1.5 εκατ. οπαδών και πολυάριθμων υψηλών πολιτικών και αθλητικών παραγόντων, αλλά τελικά μοιάζουν να πρόβαλαν περισσότερο την εικόνα που ήθελε, παρά τις κρίσεις και επικρίσεις ΜΜΕ, ΜΚΟ κλπ.
Επιπλέον, σημασία έχει η κατανόηση του γεωπολιτικού ρόλου που θέλει να παίξει το Κατάρ στη Μ. Ανατολή, καθώς και το γιατί ένα τέτοιο κράτος, που εμφανιζόταν ως το πιο σύγχρονο του Κόλπου έως πριν 10 χρόνια, έκανε την επιλογή της στήριξης ακραίων ισλαμιστικών στοιχείων μετά την Αραβική Επανάσταση; Η συγκεκριμένη επιλογή, εκτός των άλλων, το οδήγησε στη ρήξη με τις γειτονικές μοναρχίες το 2017 και η οποία μόλις προσφάτως άρχισε να εξομαλύνεται. Έτσι, ενδιαφέρον έχει η εξέταση του ποιες είναι οι σημερινές σχέσεις του με τα υπόλοιπα κράτη της περιοχής, με τις ΗΠΑ που όλη αυτή την ταραγμένη εποχή εξακολουθούσαν να έχουν την μεγαλύτερη στρατιωτική βάση τους στο Κατάρα, αλλά και ποιες είναι οι διαμεσολαβήσεις που κάνει το Εμιράτο π.χ. μεταξύ Δύσης και Ταλιμπάν, Ισραήλ και Χαμάς, καθώς και η διαφορετική ισορροπία που τηρεί με το Ιράν. Και φυσικά ειδικά για εμάς στην Ελλάδα ιδιαίτερη σημασία έχει η κατανόηση του πλαισίου μέσα στο οποίο έχει οικοδομηθεί μια ισχυρή πολιτική και κυρίως οικονομική συμμαχία του Εμιράτου με την Τουρκία.
Το τελευταίο διάστημα μείζον ζήτημα έχει καταστεί, επίσης, το πως μπορούν να εξελιχθούν οι σχέσεις του Κατάρ με την ΕΕ ως σύνολο, καθώς και με τις επιμέρους ισχυρές ευρωπαϊκές χώρες.
Από τη μια, τις τελευταίες εβδομάδες το QatarGate ταρακουνάει τους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Από την άλλη, τους τελευταίους μήνες η διείσδυση του Κατάρ στην ΕΕ και οι δεσμοί του με μια σειρά από ευρωπαϊκές χώρες έχουν ενταθεί, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία και την προσπάθεια της Ευρώπης για ενεργειακή απεξάρτηση από τη Ρωσία. Όλο αυτό το διάστημα το Κατάρ έχει γίνει ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής LNG στην ΕΕ μετά τις ΗΠΑ και η σημασία του ως “συμμαχικού κράτους” του Κόλπου επισφραγίστηκε με τον πιο επίσημο τρόπο με τα εγκαίνια των γραφείων της Ένωσης στην Ντόχα τον περασμένο Σεπτέμβριο. Έτσι, όπως χαρακτηριστικά γράφει το Politico, «για τους περισσότερους ηγέτες της ΕΕ, το Qatar Gate είναι ένα περιστατικό που δεν θέλουν να αποτελεί δικό τους πρόβλημα, αλλά το πολύ ένα θέμα για το Ευρωκοινοβούλιο». Π.χ. ο Πράσινος Γερμανός υπουργός Οικονομίας της Γερμανίας και Αντικαγκελάριος, Ρόμπερτ Χάμπεκ δήλωσε ως «πραγματιστής» ότι το QatarGate πρέπει να διαχωριστεί από το ζήτημα του ενεργειακού εφοδιασμού…
Aυτή θα είναι πιθανότατα η γραμμή της ΕΕ για το QatarGate, όσο τουλάχιστον δεν υπάρξουν κι άλλες αποκαλύψεις. Το μεν Κατάρ δεν θα θέσει σε κίνδυνο τις συμφωνίες για το φυσικό αέριο (αν και απείλησε εμμέσως πλην σαφώς) τα δε κράτη μέλη δεν θα μιλήσουν πολύ έντονα για το σκάνδαλο στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Επίσης, επιμέρους χώρες όπως η Γερμανία και η Γαλλία (που ήταν και η πρώτη που ξεκίνησε ήδη από τη δεκαετία του 80′ ιδιαίτερες σχέσεις με το Εμιράτο ήδη επί Μιττεράν) έχουν προχωρήσει σε κολοσσιαίες συμφωνίες και επενδύσεις σε σχέση με το Κατάρ. Η γαλλική εταιρεία Total Energie έχει επενδύσει σε καταριανές εταιρείες ενέργειας και η Γερμανία πρόσφατα προχώρησε σε συμφωνία προμήθειας υγροποιημένου φυσικού αερίου από την Ντόχα που θα ξεκινήσει το 2026 και θα διαρκέσει για 15 χρόνια. Επίσης, μεγάλες είναι οι οικονομικές σχέσεις του Κατάρ με τη Βρετανία.
Πηγή: ertnews.gr
