Σε σημερινό της δημοσίευμα με τίτλο «ένα μεθυσμένο απόγευμα και ένα νοικιασμένο γιοτ: Η αληθινή ιστορία για το σαμποτάζ στον Nord Stream» η Wall Street Journal παρουσιάζει άγνωστες πτυχές του παρασκηνίου που οδήγησε στις εκρήξεις στον αγωγό το 2022.
Το δημοσίευμα ξεκινά με αναφορά σε μια συνάντηση που έκαναν τον Μάιο του 2022 μια χούφτα ανώτερων ουκρανών στρατιωτικών και επιχειρηματιών είχε συγκεντρωθεί για να πιει στην αξιοσημείωτη επιτυχία της χώρας τους να ανακόψει τη ρωσική εισβολή.
Εν μέσω κατανάλωσης αλκοόλ και πατριωτικής θέρμης, κάποιος από τους συμμετέχοντες έκανε μια ριζοσπαστική πρόταση: την καταστροφή του Nord Stream. Οι πληροφορίες της αμερικανικής εφημερίδας θέλουν, μάλιστα, τον Βολοντιμίρ Ζελένσκι αρχικά να εγκρίνει το χτύπημα με το κόστος του σχεδίου να υπολογίζεται στις 300.000 ευρώ.
Εξάλλου, οι δίδυμοι αγωγοί φυσικού αερίου που μετέφεραν ρωσικό αέριο στην Ευρώπη παρείχαν δισεκατομμύρια στην πολεμική μηχανή του Κρεμλίνου. Υπάρχει καλύτερος τρόπος να «πληρώσει» ο Βλαντιμίρ Πούτιν την εισβολή του στην Ουκρανία;
Λίγο περισσότερο από τέσσερις μήνες αργότερα, τις πρώτες πρωινές ώρες της 26ης Σεπτεμβρίου, σκανδιναβοί σεισμολόγοι έλαβαν σήματα που υποδήλωναν υποθαλάσσιο σεισμό ή ηφαιστειακή έκρηξη εκατοντάδες μίλια μακριά, κοντά στο δανέζικο νησί Bornholm. Προκλήθηκαν από τρεις ισχυρές εκρήξεις και τη μεγαλύτερη καταγεγραμμένη έκλυση φυσικού αερίου, που ισοδυναμεί με τις ετήσιες εκπομπές CO2 της Δανίας.
Μια από τις πιο τολμηρές πράξεις δολιοφθοράς στη σύγχρονη ιστορία, η επιχείρηση επιδείνωσε την ενεργειακή κρίση στην Ευρώπη – μια επίθεση σε κρίσιμες υποδομές που θα μπορούσε να θεωρηθεί πράξη πολέμου σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Οι θεωρίες στροβιλίζονταν σχετικά με το ποιος ήταν υπεύθυνος. Ήταν η CIA; Θα μπορούσε ο ίδιος ο Πούτιν να έχει θέσει σε κίνηση το σχέδιο;
Τώρα, για πρώτη φορά, μπορεί να ειπωθεί το περίγραμμα της πραγματικής ιστορίας.
Πως οργανώθηκε η επιχείρηση
Η ουκρανική επιχείρηση κόστισε περίπου 300.000 δολάρια, σύμφωνα με ανθρώπους που συμμετείχαν σε αυτήν. Περιελάμβανε ένα μικρό ενοικιαζόμενο σκάφος με εξαμελές πλήρωμα, συμπεριλαμβανομένων εκπαιδευμένων δυτών. Ένας από αυτούς ήταν μια γυναίκα, η παρουσία της οποίας βοήθησε να δημιουργηθεί η ψευδαίσθηση ότι επρόκειτο για μια ομάδα φίλων σε μια κρουαζιέρα αναψυχής.
«Πάντα γελάω όταν διαβάζω τις εικασίες των μέσων ενημέρωσης για κάποια τεράστια επιχείρηση στην οποία εμπλέκονται μυστικές υπηρεσίες, υποβρύχια, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και δορυφόροι», δήλωσε ένας αξιωματικός που συμμετείχε στο σχέδιο. «Το όλο πράγμα γεννήθηκε από μια νύχτα πολύ ποτού και την αποφασιστικότητα μιας χούφτας ανθρώπων που είχαν τα κότσια να ρισκάρουν τη ζωή τους για τη χώρα τους».
Ο Oυκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελένσκι ενέκρινε αρχικά το σχέδιο, σύμφωνα με έναν αξιωματικό που συμμετείχε και τρία άτομα που γνωρίζουν το σχέδιο. Αλλά αργότερα, όταν η CIA έμαθε γι’ αυτό και ζήτησε από τον Ζελένσκι να «τραβήξει την πρίζα», εκείνος διέταξε να σταματήσει, είπαν οι άνθρωποι αυτοί, σύμφωνα με το δημοσίευμα της Wall Street Journal. Ο επικεφαλής διοικητής του Ζελένσκι, Valeriy Zaluzhniy, ο οποίος ηγείτο της επιχείρησης, προχώρησε ωστόσο κανονικά.
Ο Πούτιν κατηγόρησε δημοσίως τις ΗΠΑ για τις επιθέσεις. Ένας ανώτερος ρώσος διπλωμάτης στο Βερολίνο επανέλαβε τον ισχυρισμό αυτό και δήλωσε ότι τα ευρήματα της γερμανικής έρευνας είναι «παραμύθια αντάξια των αδελφών Γκριμ»
Ο διοικητής Valeriy Zaluzhniy
H WSJ επικοινώνησε με τέσσερις ανώτερους ουκρανούς αξιωματούχους της Άμυνας και της Ασφάλειας, οι οποίοι είτε συμμετείχαν είτε είχαν άμεση γνώση της συνωμοσίας. Όλοι τους δήλωσαν ότι οι αγωγοί αποτελούσαν νόμιμο στόχο στον αμυντικό πόλεμο της Ουκρανίας κατά της Ρωσίας.
Ο στρατηγός Zaluzhniy, ο οποίος τώρα είναι πρεσβευτής της Ουκρανίας στο Ηνωμένο Βασίλειο, δήλωσε σε ανταλλαγή κειμένων ότι δεν γνωρίζει τίποτα για οποιαδήποτε τέτοια επιχείρηση και ότι κάθε υπόνοια περί του αντιθέτου αποτελεί «απλή πρόκληση». Οι ένοπλες δυνάμεις της Ουκρανίας, πρόσθεσε, δεν έχουν εξουσιοδότηση να διεξάγουν υπερπόντιες αποστολές και ως εκ τούτου δεν θα είχε εμπλακεί.
Ανώτερος αξιωματούχος της κύριας ουκρανικής Υπηρεσίας Πληροφοριών (SBU) αρνήθηκε ότι η κυβέρνησή του είχε οποιαδήποτε σχέση με το σαμποτάζ και δήλωσε ότι ο Ζελένσκι ειδικότερα «δεν ενέκρινε την υλοποίηση τέτοιων ενεργειών στο έδαφος τρίτων χωρών και δεν εξέδωσε σχετικές εντολές».
Ο Πούτιν κατηγόρησε δημοσίως τις ΗΠΑ για τις επιθέσεις. Ένας ανώτερος ρώσος διπλωμάτης στο Βερολίνο επανέλαβε τον ισχυρισμό αυτό και δήλωσε ότι τα ευρήματα της γερμανικής έρευνας είναι «παραμύθια αντάξια των αδελφών Γκριμ».
Επαρκής λόγος να ενεργοποιηθεί η ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ
Τον Ιούνιο, ο ομοσπονδιακός εισαγγελέας της Γερμανίας εξέδωσε αθόρυβα το πρώτο ένταλμα σύλληψης στην υπόθεση για έναν ουκρανό επαγγελματία εκπαιδευτή καταδύσεων για τη φερόμενη συμμετοχή του στο σαμποτάζ. Η γερμανική έρευνα επικεντρώνεται τώρα στον Zaluzhniy και τους βοηθούς του, λένε άνθρωποι που γνωρίζουν την έρευνα, αν και δεν έχουν αποδείξεις που θα μπορούσαν να παρουσιαστούν στο δικαστήριο.
Τα ευρήματα θα μπορούσαν να ανατρέψουν τις σχέσεις μεταξύ του Κιέβου και του Βερολίνου, το οποίο έχει παράσχει μεγάλο μέρος της χρηματοδότησης και του στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία, δεύτερο μετά τις ΗΠΑ. Ορισμένοι γερμανοί πολιτικοί ηγέτες μπορεί να ήταν πρόθυμοι να παραβλέψουν τα στοιχεία που υποδεικνύουν την Ουκρανία, φοβούμενοι ότι θα υπονομεύσουν την εγχώρια υποστήριξη για την πολεμική προσπάθεια. Όμως η γερμανική αστυνομία είναι πολιτικά ανεξάρτητη και η έρευνά της πήρε τον δικό της δρόμο καθώς κυνηγούσε το ένα στοιχείο μετά το άλλο.
«Μια επίθεση αυτής της κλίμακας είναι επαρκής λόγος για να ενεργοποιηθεί η ρήτρα συλλογικής άμυνας του ΝΑΤΟ, αλλά οι κρίσιμες υποδομές μας ανατινάχτηκαν από μια χώρα την οποία υποστηρίζουμε με μαζικές αποστολές όπλων και δισεκατομμύρια σε μετρητά», δήλωσε ανώτερος γερμανός αξιωματούχος που γνωρίζει την έρευνα.
Μετά τη συμφωνία του Μαΐου του 2022 μεταξύ των επιχειρηματιών και των στρατιωτικών, συμφωνήθηκε ότι οι πρώτοι θα χρηματοδοτούσαν και θα βοηθούσαν στην εκτέλεση του έργου, επειδή ο στρατός δεν διέθετε κεφάλαια και στηριζόταν όλο και περισσότερο σε ξένες χρηματοδοτήσεις.
Ένας εν ενεργεία στρατηγός με εμπειρία στις ειδικές επιχειρήσεις θα επέβλεπε την αποστολή, την οποία ένας συμμετέχων περιέγραψε ως «σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα». Θα αναφέρεται απευθείας στον επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της Ουκρανίας, τον στρατηγό τεσσάρων αστέρων Zaluzhniy.
Το σκάφος
Τέσσερις μήνες μετά οι συνωμότες νοίκιασαν ένα σκάφος αναψυχής 50 ποδιών με την ονομασία Andromeda στη γερμανική πόλη-λιμάνι της Βαλτικής, το Ροστόκ. Το σκάφος νοικιάστηκε με τη βοήθεια ενός πολωνικού ταξιδιωτικού πρακτορείου που είχε συσταθεί από τις ουκρανικές μυστικές υπηρεσίες ως κάλυψη για οικονομικές συναλλαγές πριν από σχεδόν μια δεκαετία.
Ένα μέλος του πληρώματος, ένας στρατιωτικός εν ενεργεία που πολεμούσε στον πόλεμο, ήταν έμπειρος καπετάνιος και τέσσερις ήταν έμπειροι δύτες. Στο πλήρωμα περιλαμβάνονταν και πολίτες, ένας εκ των οποίων ήταν μια γυναίκα γύρω στα 30 που είχε εκπαιδευτεί ιδιωτικά ως δύτης. Την επέλεξαν για τις ικανότητές της αλλά και για να δώσουν μεγαλύτερη αληθοφάνεια στη μεταμφίεση του πληρώματος ως φίλοι σε διακοπές, σύμφωνα με ένα άτομο που γνωρίζει τον σχεδιασμό.
Οπλισμένο μόνο με καταδυτικό εξοπλισμό και δορυφορική πλοήγηση το πλήρωμα ξεκίνησε. Οι κακές καιρικές συνθήκες ανάγκασαν τους ανάγκασαν να κάνουν μια απρογραμμάτιστη στάση στο σουηδικό λιμάνι Sandhamn. Ένας δύτης έριξε κατά λάθος έναν εκρηκτικό μηχανισμό στο βυθό της θάλασσας. Το πλήρωμα συζήτησε για λίγο αν θα ματαιώσει την επιχείρηση λόγω της κακοκαιρίας, αλλά η καταιγίδα σύντομα υποχώρησε.
Μάρτυρες σε άλλα σκάφη που ήταν αγκυροβολημένα στο Sandhamn σημείωσαν ότι η Andromeda ήταν το μόνο σκάφος με μια μικρή ουκρανική σημαία υψωμένη στο κατάρτι του.
Η καταστροφή
Μετά την επίθεση, η οποία κατέστρεψε τρεις από τους τέσσερις αγωγούς, οι τιμές της ενέργειας αυξήθηκαν κατακόρυφα. Η Γερμανία και άλλα έθνη έσπευσαν να εθνικοποιήσουν ενεργειακές εταιρείες που διαχειρίζονταν ρωσικό αέριο αλλά κατέρρευσαν μετά την καταστροφή των αγωγών. Ακόμη και σήμερα η Γερμανία πληρώνει περίπου 1 εκατομμύριο δολάρια την ημέρα μόνο για τη μίσθωση πλωτών τερματικών σταθμών υγροποιημένου φυσικού αερίου ή LNG, που αντικατέστησαν μόνο εν μέρει τις ροές ρωσικού αερίου που διοχετεύονταν από τον Nord Stream.
Η Γερμανία, η Δανία, η Σουηδία και οι ΗΠΑ, μεταξύ άλλων, έστειλαν πολεμικά πλοία, δύτες, υποβρύχια μη επανδρωμένα αεροσκάφη και αεροσκάφη για να ερευνήσουν την περιοχή γύρω από τις διαρροές αερίου.
Ο Ζελένσκι έβαλε τον Zaluzhniy στο στόχαστρο, αλλά ο στρατηγός απέκρουσε την κριτική του, σύμφωνα με τρία άτομα που γνωρίζουν την ανταλλαγή απόψεων. Ο Zaluzhniy είπε στον Ζελένσκι ότι η ομάδα σαμποτάζ, μόλις αποστέλλεται, πηγαίνει σε απομόνωση και δεν μπορεί να ανακληθεί, επειδή οποιαδήποτε επαφή μαζί τους θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την επιχείρηση.
Γερμανοί ερευνητές ανέκριναν δεκάδες πιθανούς μάρτυρες, σάρωσαν τον πυθμένα της θάλασσας γύρω από τις εκρήξεις και εξέτασαν πλήθος δεδομένων, συμπεριλαμβανομένων ψηφιακών επικοινωνιών, ταξιδιωτικών αρχείων και οικονομικών συναλλαγών.
Το λάθος
Κάπου εδώ στάθηκαν τυχεροί. Το «πλήρωμα» του «Andromeda» παρέλειψε να πλύνει το σκάφος επιτρέποντας στους γερμανούς ντετέκτιβ να βρουν ίχνη εκρηκτικών, δακτυλικά αποτυπώματα και δείγματα DNA του πληρώματος.
Οι ερευνητές ταυτοποίησαν αργότερα τους αριθμούς των κινητών τηλεφώνων τους και το δορυφορικό τους τηλέφωνο. Τα δεδομένα αυτά τους επέτρεψαν να ανασυνθέσουν ολόκληρο το ταξίδι του σκάφους, το οποίο αγκυροβόλησε στη Γερμανία, τη Δανία, τη Σουηδία και την Πολωνία.
Οι αμερικανικές αρχές ζήτησαν δικαστική εντολή για να αποκτήσουν από τη Google τα ηλεκτρονικά μηνύματα που χρησιμοποιούσε ένας ουκρανός επιχειρηματίας για να μισθώσει το σκάφος και τα παρέδωσαν στους Γερμανούς. Ο εν λόγω επιχειρηματίας είχε έρθει σε επαφή με διάφορες εταιρείες ενοικίασης σκαφών στη Σουηδία καθώς και στη Γερμανία, αρχής γενομένης από τα μέσα Μαΐου του 2022.
Στη συνέχεια, οι ερευνητές ανέλυσαν όλες τις κινήσεις των κινητών τηλεφώνων στις περιοχές όπου βρισκόταν το σκάφος, εξετάζοντας χιλιάδες συνδέσεις για να απομονώσουν τα σχετικά δεδομένα.
Κάποια στιγμή διαπίστωσαν έκπληκτοι ότι χιλιάδες γερμανικά κινητά τηλέφωνα ήταν ενεργά στο μικροσκοπικό σουηδικό λιμάνι του Sandhamn, το οποίο ήταν σχεδόν άδειο την εποχή που το σκάφος βρήκε καταφύγιο από την καταιγίδα. Αργότερα προέκυψε ότι ένα τεράστιο κρουαζιερόπλοιο πέρασε από εκεί και τα τηλέφωνα των γερμανών επιβατών συνδέθηκαν για λίγο με τον τοπικό ιστό κινητής τηλεφωνίας.
Μέχρι τον Νοέμβριο του 2022, οι Γερμανοί ερευνητές πίστευαν ότι πίσω από την έκρηξη βρίσκονταν Ουκρανοί. Τον Ιούνιο, γερμανοί αξιωματούχοι εξέδωσαν εμπιστευτικό ένταλμα σύλληψης για έναν ουκρανό πολίτη, ο οποίος, σύμφωνα με τους ίδιους, ήταν ένα από τα μέλη του πληρώματος.
Σύμφωνα με άτομα που γνωρίζουν την έρευνα, ένα φορτηγάκι που οδηγούσε την ουκρανική ομάδα σαμποτάζ από την Πολωνία στη Γερμανία το 2022 καταγράφηκε από κάμερα και ο άνδρας, ένας εκπαιδευτής καταδύσεων που ζούσε με την οικογένειά του κοντά στη Βαρσοβία, ήταν στη φωτογραφία.
Οι αρχές στην Πολωνία δεν ενήργησαν βάσει του εντάλματος. Ο εκπαιδευτής πιστεύεται ότι έκτοτε έχει επιστρέψει στην Ουκρανία. Η αποτυχία της Πολωνίας να τον συλλάβει αποτελεί σημαντικό πλήγμα για τη γερμανική έρευνα, επειδή ο ίδιος και άλλοι ύποπτοι έχουν πλέον ενημερωθεί και θα αποφεύγουν να ταξιδεύουν εκτός Ουκρανίας, δήλωσαν άνθρωποι που γνωρίζουν την έρευνα. Η Ουκρανία δεν εκδίδει τους δικούς της πολίτες.
