Άμεση και ξεκάθαρη ήταν η αντίδραση των αγορών παγκόσμια με φόντο την εκλογή του Ντόναλντ Τράμπ ως 47ου Προέδρου των Ηνωμένων Πολιτειών Αμερικής, μια εκλογή που έχει σοκάρει πολλά οικονομικά και επενδυτικά κέντρα, φέρνοντας σημαντικές αναταράξεις στα χρηματιστήρια της Ευρώπης αλλά και μεγάλο ράλι στη Wall Street.
Χθες, ο χρυσός υποχώρησε σε χαμηλό τριών εβδομάδων, το δολάριο εκτοξεύτηκε στο υψηλότερο του τρέχοντος έτους, το ευρώ υποχώρησε, οι ευρωπαϊκές αγορές βούλιαξαν, ενώ οι δείκτες της Wall Street έκαναν εξαιρετικά μεγάλο ανοδικό ράλι, κλείνοντας – και οι τρεις – σε νέα ιστορικά υψηλά, με εμφατικά ρεκόρ!
Οι αγορές πάντα έχουν τους δικούς τους νόμους και τους δικούς τους κανόνες στην ανάγνωση των εξελίξεων και πολύ συχνά δεν προσεγγίζουν την πραγματικότητα που καταγράφουν οι πολιτικοί αναλυτές, αλλά διαβάζουν με εντελώς διαφορετικό focus τα γεγονότα. Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι δείκτες της Wall Street έδειξαν να προεξοφλούν ότι η εκλογή Τράμπ υπόσχεται πιο υπέρμαχη πολιτική στην προστασία της αμερικανικής οικονομίας, έναντι της ηττημένης αντιπάλου του.
Πάρτι στη Wall Street με ιστορικά ρεκόρ
Ο δείκτης Dow Jones ενισχύθηκε κατά 1.508 μονάδες ή ποσοστό +3,57%, κλείνοντας στο ιστορικό υψηλό των 43.279,93 μονάδων. Η τελευταία φορά που ο δείκτης των blue chip είχε ενισχυθεί περισσότερο από 1.000 μονάδες ήταν το Νοέμβριο του 2022. Ο S&P 500 επίσης σε νέο ρεκόρ καθώς έκλεισε στις 5.929,04 μονάδες με ράλι +2,53%, ενώ ο τεχνολογικός Nasdaq κατέγραψε κέρδη 2,95%, σημειώνοντας το δικό του ιστορικό υψηλό στις 18.983,47 μονάδες.
Τόσο ο Dow Jones όσο και ο S&P 500 κατέγραψαν τα μεγαλύτερα ποσοστιαία κέρδη μιας ημέρας από τον Νοέμβριο του 2022, ενώ χρηματοπιστωτικός τομέας σημείωσε άλμα ως ο κλάδος με τις καλύτερες επιδόσεις από τους 11 κύριους κλάδους του S&P 500. Την ίδια ώρα, ο δείκτης φόβου VIX υποχώρησε κατά 20,60% ή 4,22 μονάδες πέφτοντας στις 16,27 μονάδες.
Πτώση και ανησυχία στην Ευρώπη
Εκ διαμέτρου αντίθετη πορεία είχαν χθες οι ευρωπαϊκοί δείκτες παρά το αρχικό καλό τους ξεκίνημα, υπό το φόβο επιβολής νέων δασμών από τον αμερικανικό πρόεδρο, με φόντο το μοντέλο της πρώτης θητείας του που είχε ξεκινήσει και τον οικονομικό πόλεμο με την Κίνα, ενώ εύλογη είναι η ανησυχία για τις ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, με τις μετοχές του κλάδου σε όλη την Ευρώπη υποχωρούν.
Η Citi εκτιμά ότι η προτεινόμενη πολιτική του για την επιβολή δασμών 10% στις εισαγωγές (από τον τρέχοντα μέσο όρο 1,5%) θα επιφέρει σοβαρό σοκ, με αυξημένο κόστος τιμών για την ίδια την αμερικανική αγορά. Ωστόσο, το ίδιο σοκ θα μειώσει τη ζήτηση από την πλευρά των ΗΠΑ για προϊόντα από την Ευρώπη, προκαλώντας άμεσες συνέπειες για την ανάπτυξη των εξαγωγών της Ευρωζώνης.
Οι προβλέψεις δείχνουν πως οι οικονομίες της Γερμανίας και της Ιταλίας θα πληγούν περισσότερο από αυτήν την αλλαγή, καθώς βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στις εξαγωγές προς την Αμερική. Αντίθετα, χώρες όπως η Γαλλία και η Ισπανία, με χαμηλότερη εξάρτηση από την αμερικανική αγορά, μπορεί να αντιμετωπίσουν μικρότερο αντίκτυπο. Οι προσομοιώσεις της Citi υπολογίζουν μείωση της παγκόσμιας ανάπτυξης κατά 0,4% ως αποτέλεσμα των δασμών αυτών, ενώ μακροπρόθεσμα η μείωση των κερδών θα μπορούσε να οδηγήσει τις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις σε μεταφορά παραγωγικών δραστηριοτήτων στις ΗΠΑ, για να αποφύγουν τους υψηλούς δασμούς.
Σε ό,τι αφορά τους δείκτες των ευρωπαϊκών αγορών, τη μικρότερη πτώση είχε ο βρετανικός FTSE 100 που υποχώρησε μόλις κατά 0,07%, ο DAX της Φρανκφούρτης που αρχικά ενισχύονταν περίπου 1,50%, τελικώς έκλεισε με πτώση 1,13%, ο CAC 40 στο Παρίσι έχασε 0,51%, ενώ ο πανευρωπαϊκός Stoxx 600 έχασε 0,54% της αξίας του. Μεγάλη πτώση είχαν οι αγορές της ευρωπαϊκής περιφέρειας (πλην του Χ.Α.), καθώς ο ισπανικός IBEX 35 υποχώρησε κατά 2,90%, ενώ ο ιταλικός FTSE MIB είχε πτώση πάνω από 530 μονάδες ή ποσοστό 1,54%.
Εκτιμήσεις για την ενέργεια και «φόβοι» για την πράσινη στροφή
Όπως επισημαίνει η Citigroup, μια αναγέννηση της παραγωγής ορυκτών καυσίμων στις ΗΠΑ, σε συνδυασμό με ισχυρότερες εξαγωγές, θα μπορούσε να μειώσει τις τιμές της ενέργειας παγκοσμίως, αλλά λίγες περιοχές μπορεί να επωφεληθούν περισσότερο από αυτό στην Ευρώπη, δεδομένης της πρόσφατης αναδιάταξης των ενεργειακών της αποθεμάτων.
Ωστόσο, τα φθηνότερα ορυκτά καύσιμα θα μπορούσαν επίσης να θέσουν σε κίνδυνο τους στόχους εκπομπών της Ευρώπης και να οδηγήσουν σε υψηλότερες τιμές CO2 και έγκαιρη εφαρμογή του Μηχανισμού Προσαρμογής για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων.
Έτσι, άμεση ήταν η αντίδραση των επενδυτών απέναντι στις μετοχές των ευρωπαϊκών ομίλων καθαρής ενέργειας καθώς υποχώρησαν κατακόρυφα χθες, αμέσως μετά την ανακοίνωση του εκλογικού αποτελέσματος, καθώς επικράτησε η ανησυχία για μια πιθανή κατάργηση της υποστήριξης των ΗΠΑ στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και στην πολιτική για το κλίμα.
Ο Τραμπ έχει δεσμευτεί να καταργήσει τα υπεράκτια αιολικά έργα μέσω εκτελεστικού διατάγματος την πρώτη ημέρα της θητείας του και να ανακαλέσει τους κανονισμούς για το κλίμα που εφαρμόστηκαν υπό τον Τζο Μπάιντεν.
Αυτό περιλαμβάνει την αποχώρηση από τη Συμφωνία του Παρισιού, βάσει της οποίας οι χώρες δεσμεύονται να περιορίσουν την υπερθέρμανση του πλανήτη, και ενδεχομένως την κατάργηση του εμβληματικού νόμου του Μπάιντεν για τη μείωση του πληθωρισμού, ο οποίος παρέχει τεράστιες επιδοτήσεις και κίνητρα σε τεχνολογίες καθαρής ενέργειας.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο μεγαλύτερος κατασκευαστής υπεράκτιων αιολικών στον κόσμο Orsted έπεσε 10% ενώ οι κατασκευαστές ανεμογεννητριών Vestas και Nordex σημείωσαν πτώση περίπου 8% και 6%, αντίστοιχα, ενώ η EDP Renovaveis της Πορτογαλίας (με παρουσία και στην Ελλάδα), υποχώρησε άνω του 10%.
Ενδιαφέρον έχει η σύνοψη της Citigroup, σύμφωνα με την οποία μόνο ο χρόνος θα δείξει εάν η Ευρώπη, τα επόμενα χρόνια, θα μπορεί να παραμείνει ενωμένη και να επιστρατεύσει την απαραίτητη ηγεσία προς πιο δυναμικές εμπορικές, αμυντικές και βιομηχανικές πολιτικές, υποστηριζόμενες από ισχυρότερες εσωτερικές μεταφορές κινδύνου από τον ιδιωτικό και τον δημόσιο τομέα.
Συμπέρασμα
Η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ αποτελεί σοβαρό κίνδυνο για την Ευρώπη, με πολυεπίπεδες επιπτώσεις στην οικονομία, τις γεωπολιτικές σχέσεις και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα, ενώ η εμπορική πολιτική των δασμών μπορεί να αποδυναμώσει τις ευρωπαϊκές εξαγωγές και να οδηγήσει σε αλλαγές στη δομή των ευρωπαϊκών βιομηχανιών. Τα αντίποινα, οι διαπραγματεύσεις και οι αυξημένες αμυντικές δαπάνες ενδέχεται να αποσταθεροποιήσουν περαιτέρω την Ευρώπη.
Απαιτείται προετοιμασία και στρατηγικός σχεδιασμός από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις και την ΕΕ, ώστε να διαχειριστούν τις πιθανές συνέπειες και να εξασφαλίσουν την ευρωστία και τη συνοχή της Ευρωζώνης, σε ένα περιβάλλον αυξημένης αβεβαιότητας και γεωπολιτικών προκλήσεων.
