Η Κίνα παρέχει στους επιστήμονες της ΕΕ χρήματα σε αντάλλαγμα για τα αποτελέσματα της έρευνάς τους, προειδοποιούν ειδικοί που επικεντρώνονται στην κινεζική επιρροή στην Ευρώπη.
Σύμφωνα με μια νέα μελέτη που δημοσιεύθηκε από την Association for International Affairs, η ΕΕ δεν διαθέτει μια συνεκτική προσέγγιση για την προστασία της επιστήμης και της έρευνας από την κινεζική κατασκοπεία. Χάρη στη χρηματοδότηση μεμονωμένων ερευνητών σε ευρωπαϊκές χώρες, η Κίνα μπορεί εύκολα να αποκτήσει ευαίσθητα δεδομένα και γνώση τεχνολογιών που μπορεί να είναι χρήσιμες και στον στρατιωτικό τομέα.
«Τα κινεζικά έγγραφα είναι πολύ σαφή σχετικά με τους τομείς για τους οποίους ενδιαφέρεται η χώρα στο εξωτερικό. Σε αυτούς περιλαμβάνονται η τεχνητή νοημοσύνη, οι κβαντικές τεχνολογίες, τα ολοκληρωμένα κυκλώματα, η διαστημική έρευνα, η έρευνα σε νέα υλικά, η νευροεπιστήμη και η βιοτεχνολογία», δήλωσε η συγγραφέας της μελέτης, Ιβάνα Καράσκοβα.
Στην Τσεχική Δημοκρατία, οι συγγραφείς κατάφεραν να εντοπίσουν 203 ερευνητικά αποτελέσματα με χρηματοδότηση αποκλειστικά από κινεζικές πηγές. Αρκετά έργα χρηματοδοτήθηκαν από το πρόγραμμα «Χίλια ταλέντα», το οποίο αποσκοπεί στην πρόσληψη ξένων ερευνητών σε βασικούς επιστημονικούς τομείς. Ένα από τα ερευνητικά αποτελέσματα έλαβε επίσης χρηματοδότηση από την Κεντρική Στρατιωτική Επιτροπή, την ανώτατη αρχή που είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση των κινεζικών ενόπλων δυνάμεων.
«Δεδομένης της αχνής διαχωριστικής γραμμής μεταξύ πολιτικής και στρατιωτικής έρευνας, ορισμένες τεχνολογίες θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τον εκσυγχρονισμό του κινεζικού στρατού ή ως εργαλείο για την καταστολή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», προειδοποίησε η αναλύτρια δεδομένων Βερόνικα Μπλάμπλοβα, η οποία συνέβαλε στη μελέτη.
Εκτός από την Τσεχία, η μελέτη επικεντρώθηκε σε Αυστριακούς και Σλοβάκους ακαδημαϊκούς. Τα στοιχεία δείχνουν ότι 284 αυστριακοί ακαδημαϊκοί χρηματοδοτούν την έρευνά τους αποκλειστικά από την Κίνα, ενώ στη Σλοβακία ήταν μόνο 18.
Η ΕΕ παραδέχεται περισσότερες ξένες παρεμβάσεις
Πηγές της ΕΕ παραδέχθηκαν ότι τα τελευταία χρόνια αναφέρονται όλο και περισσότερες ξένες παρεμβάσεις στο ευρωπαϊκό σύστημα έρευνας και καινοτομίας.
Τον Ιανουάριο του 2022, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε μια εργαλειοθήκη για την αντιμετώπιση των ξένων παρεμβάσεων στον τομέα της έρευνας και της καινοτομίας, η οποία θα πρέπει να βοηθήσει τα ιδρύματα να διασφαλίσουν την ακαδημαϊκή τους ελευθερία, συμπεριλαμβανομένων των ερευνητικών ευρημάτων και των πνευματικών περιουσιακών στοιχείων.
Ωστόσο, οι εμπειρογνώμονες σχετικά με την κινεζική επιρροή εξακολουθούν να προειδοποιούν ότι οι επιστήμονες στην Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη τείνουν να υποβαθμίζουν τις πτυχές της ασφάλειας όταν συνεργάζονται με Κινέζους συναδέλφους ή κινεζικά ινστιτούτα.
Αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής
Ορισμένες χώρες έχουν προχωρήσει ένα βήμα μπροστά στην αντιμετώπιση της κινεζικής επιρροής στον ακαδημαϊκό χώρο, όπως έμαθε η EURACTIV. Σύμφωνα με την ανώτερη υπουργική σύμβουλο στο φινλανδικό Υπουργείο Παιδείας, Επιστημών και Πολιτισμού Τίινα Βίχμα-Πουροβάαρα, ορισμένα φινλανδικά πανεπιστήμια και επιστημονικά ιδρύματα έχουν σταματήσει οριστικά τη συνεργασία με την Κίνα.
Όσοι εξακολουθούν να το κάνουν, προτιμούν πολυεθνικά έργα αντί για διμερή.
Σύμφωνα με το φινλανδικό υπουργείο, η ευαισθητοποίηση σχετικά με τις δυνατότητες και τις απειλές της συνεργασίας με την Κίνα έχει εμπεδωθεί σε όλο τον πανεπιστημιακό χώρο. Ο στόχος παραμένει να καταστεί δυνατή η συνεργασία, αλλά να γίνει έξυπνα με την ενσωμάτωση των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών. Τον Μάρτιο του 2022, το Υπουργείο Παιδείας, Επιστημών και Πολιτισμού της Φινλανδίας δημοσίευσε επίσης συστάσεις για την ακαδημαϊκή συνεργασία με την Κίνα.
Ο Ρίστο Βίλκο, ανώτερος επιστημονικός σύμβουλος στην Ακαδημία της Φινλανδίας, τόνισε ότι η κατάσταση άλλαξε γύρω στο 2015, περιγράφοντας την προηγούμενη περίοδο ως μάλλον «άγρια». Έκτοτε, και λόγω της ευθυγράμμισης του Κινέζου προέδρου Σι Τζινπίνγκ, έχουν μπει σε εφαρμογή η πολιτική υγιεινή και η προσοχή με την Κίνα. Από την άποψη της ακαδημίας, η δραστηριότητα έχει μειωθεί και από τις δύο πλευρές και τα έργα μεταξύ μεμονωμένων ερευνητών ευνοούνται σήμερα περισσότερο.
Η συνεργασία με την Κίνα δεν ενέχει κινδύνους
Εν τω μεταξύ, άλλες χώρες εξακολουθούν να μην βλέπουν κινδύνους στη συνεργασία με την Κίνα. Στην Ιταλία, η Κίνα επένδυσε σημαντικά στην έρευνα και την ανάπτυξη.
Σύμφωνα με τη μελέτη που διεξήγαγε η δεξαμενή σκέψης Istituto Affari Internazionali (IAI) σχετικά με την κινεζική επιρροή στην ιταλική έρευνα, ήταν μία από τις πρώτες δυτικές χώρες που υπέγραψε διακυβερνητική συμφωνία επιστημονικής και τεχνολογικής συνεργασίας με την Κίνα το 1978 και άνοιξε τα πανεπιστήμιά της σε Κινέζους επιστήμονες και φοιτητές. Η συνεργασία ενισχύθηκε με το Μνημόνιο Συνεννόησης μεταξύ των δύο χωρών για την υποστήριξη της πρωτοβουλίας Belt and Road το 2019.
Η Κίνα έχει επενδύσει σημαντικά στην προώθηση των ανταλλαγών με την ιταλική ακαδημία και τα ιταλικά πανεπιστήμια έχουν επίσης ξεκινήσει ακαδημαϊκές συνεργασίες με τους Κινέζους. Ένα παράδειγμα συνεργασίας είναι αυτό μεταξύ του Εθνικού Οργανισμού για τις Νέες Τεχνολογίες, την Ενέργεια και τη Βιώσιμη Οικονομική Ανάπτυξη (Enea) και της Κινεζικής Ακαδημίας Επιστημών (Cas).
Η μελέτη της IAI επεσήμανε επίσης ότι σε αντίθεση με άλλες χώρες όπως οι Ηνωμένες Πολιτείες, το Ηνωμένο Βασίλειο, η Γερμανία ή η Ολλανδία, οι οποίες έχουν λάβει μέτρα για να περιορίσουν την αυξανόμενη επιρροή της Κίνας, η Ιταλία δεν έχει περιορίσει με κανέναν τρόπο τις συνεργασίες ή τα έργα της με την χώρα της Ανατολής σε εθνικό επίπεδο.
«Νομίζω ότι οποιαδήποτε συνεργασία με κινεζικά πανεπιστήμια θα πρέπει να συνοδεύεται από μια συνολική αξιολόγηση των κινδύνων για τις ανησυχίες εθνικής ασφάλειας, διότι προφανώς υπάρχουν”, δήλωσε στη EURACTIV.com ο Ολλανδός ευρωβουλευτής Μπαρτ Γκρότχαϊς (Renew) και μέλος της επιτροπής Βιομηχανίας, Έρευνας και Ενέργειας.
Σύμφωνα με έναν εμπειρογνώμονα για την Κίνα, τον Ολιβιέ Αφιρόν, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένας μηχανισμός ελέγχου σε επίπεδο ΕΕ για την αντιμετώπιση της κινεζικής κατασκοπείας στον τομέα της έρευνας και της ανάπτυξης.
Το επόμενο έτος, η Επιτροπή θα δρομολογήσει μια «άσκηση αμοιβαίας μάθησης» για να διευκολύνει την ανταλλαγή εμπειριών μεταξύ των ενδιαφερόμενων φορέων, με στόχο την ευαισθητοποίηση και την πρόληψη της ξένης παρέμβασης στον τομέα της έρευνας.
Όπως ανέφεραν πηγές της ΕΕ στη EURACTIV, αναπτύσσονται επίσης εργαλεία για την υποστήριξη των ερευνητικών ιδρυμάτων της ΕΕ κατά τη διεξαγωγή της δέουσας επιμέλειας και τον εντοπισμό των κινδύνων που μπορεί να προκύψουν από διεθνείς συνεργασίες.
Πηγή: euractiv.gr
