Καταστροφική για το φυσικό περιβάλλον και τον βιότοπο σημαντικών ειδών πανίδας θα είναι η κατασκευή Μικρού Υδροηλεκτρικού Έργου (ΜΥΗΕ) στο ρέμα «Γιότσα», ενός έργου για το οποίο υπήρξε ακύρωση της απόφασης κατασκευής του το 2021, μετά από προσπάθειες των περιβαλλοντικών οργανώσεων «Καλλιστώ» και «Ελληνική ΟΡΝΙΘΟΛΟΓΙΚΗ Εταιρεία».
Τρία χρόνια μετά, με την έκδοση τροποποιητικής Απόφασης Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων (ΑΕΠΟ) από την Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου Δυτικής Μακεδονίας, εγκρίθηκε η εκκίνηση των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ, με τις καταστρεπτικές επιπτώσεις να είναι ήδη ορατές. Οι εργασίες διεξάγονται εντός του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου και της Ζώνης Ειδικής Προστασίας / Ειδικής Ζώνης Διατήρησης (περιοχής Natura 2000) με κωδικό GR2130002 «Κορυφές Όρους Σμόλικας», παραβιάζοντας την ενωσιακή και εθνική νομοθεσία, η οποία ρητά ορίζει τις χαρτογραφημένες περιοχές με τύπους οικοτόπων προτεραιότητας ως ζώνες αποκλεισμού εγκατάστασης μικρών υδροηλεκτρικών έργων.
Της έναρξης των εργασιών κατασκευής του ΜΥΗΕ προηγήθηκε μια σειρά αρνητικών γνωμοδοτήσεων:
- η υπ’ αριθμ. 977/28-09-2020 αρνητική γνωμοδότηση του Φορέα Διαχείρισης Εθνικού Πάρκου Β. Πίνδου
- η υπ’ αριθμ. 38977-31397/28-11-2023 αρνητική γνωμοδότηση του Ο.ΦΥ.ΠΕ.Κ.Α.
- η υπ’ αριθμ. 33654/23-01-2024 αρνητική γνωμοδότηση της Δ/νσης Δασών Ιωαννίνων
Παρά τις αρνητικές γνωμοδοτήσεις, οι εργασίες κατασκευής του ΜΥΗΕ ξεκίνησαν και έχουν ήδη καταστρέψει μέρος του τύπου οικοτόπου προτεραιότητας 9530* «(Υπο)μεσογειακά πευκοδάση με ενδημικά μαυρόπευκα». Το εν λόγω έργο κατασκευάζεται, επίσης, εντός της ζώνης εξάπλωσης πολύ σημαντικών ειδών της περιοχής όπως:
- η Ιονική πέστροφα (Salmo farioides), για την οποία από το 2021 είναι σε ισχύ το θεσμοθετημένο «Εθνικό Σχέδιο Δράσης (ΕΣΔ) για τα αυτόχθονα είδη πέστροφας στην Ελλάδα».
- η Βίδρα (Lutra lutra), η παρουσία της οποίας έχει επιβεβαιωθεί τόσο ανάντη όσο και κατάντη της περιοχής κατασκευής του ΜΥΗΕ.
- ο Χρυσαετός (Aquila chrysaetos) και ο Ασπροπάρης (Neophron percnopterus), είδη χαρακτηρισμένα ως «Κινδυνεύον» και «Κρισίμως Κινδυνεύον» αντίστοιχα, βάσει του Κόκκινου Καταλόγου των Απειλούμενων Ειδών της Ελλάδας.
- η Καφέ Αρκούδα (Ursus arctos), είδος προτεραιότητας (Παράρτημα ΙΙ της Κοινοτικής Οδηγίας 92/43/ΕΚ), με την κατάσταση διατήρησής της αξιολογημένη ως «Μη Ικανοποιητική-βελτιούμενη (U1+)». Επιπλέον, το ΜΥΗΕ κατασκευάζεται σε ζώνη πολύ υψηλής ευαισθησίας και μόνιμης παρουσίας του είδους, ενώ στην περιοχή υλοποιείται παράλληλα το ευρωπαϊκό έργο LIFE ARCPROM που στόχο έχει τη βελτίωση των όρων συνύπαρξης της καφέ αρκούδας και του ανθρώπου.
Λίγες εβδομάδες μετά το ηχηρό μήνυμα του Υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΥΠΕΝ) ενάντια στον κατακερματισμό και την υποβάθμιση των ποτάμιων οικοσυστημάτων, με την κομβικής σημασίας απόφαση απαγόρευσης εγκατάστασης Μικρών Υδροηλεκτρικών σταθμών και φραγμών (ΥΠΕΝ/ΔΔ ΦΠΒ/61148/1574/2024) στο Προστατευόμενο Τοπίο και Προστατευόμενο Φυσικό Σχηματισμό του Σαραντάπορου, συνεχίζεται η κατασκευή ΜΥΗΕ εντός της λεκάνης απορροής του ποταμού Αώου, του μεγαλύτερου ποταμού ελεύθερης ροής στην Ευρώπη.
Οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις κρίνουμε απαραίτητη και επιβεβλημένη την άμεση ανάκληση της τελευταίας Τροποποίησης της αρχικής ΑΕΠΟ, καθώς και της άδειας εγκατάστασης του έργου, την ευθύνη του οποίου έχει η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Ηπείρου - Δυτικής Μακεδονίας, ενώ παράλληλα αιτούμαστε τη διακοπή των εργασιών έως ότου ελεγχθεί από το ΥΠΕΝ η πληρότητα του φακέλου αδειοδότησης του έργου.
Οι συνυπογράφουσες περιβαλλοντικές οργανώσεις:
