Τα Ηνωμένα Έθνη, η Τουρκία και η Ουκρανία πίεσαν για την εφαρμογή της συμφωνίας για τα σιτηρά της Μαύρης Θάλασσας και συμφώνησαν σε ένα σχέδιο διέλευσης για τη Δευτέρα (31 Οκτωβρίου), ώστε να προχωρήσουν 16 πλοία, παρά την αποχώρηση της Ρωσίας από το σύμφωνο που επέτρεψε την εξαγωγή ουκρανικών γεωργικών προϊόντων στις παγκόσμιες αγορές.
Η Ρωσία, η οποία εισέβαλε στην Ουκρανία στις 24 Φεβρουαρίου, σταμάτησε το Σάββατο τον ρόλο της στη συμφωνία για τη Μαύρη Θάλασσα για «αόριστο χρονικό διάστημα», διακόπτοντας τις αποστολές από έναν από τους κορυφαίους εξαγωγείς σιτηρών στον κόσμο, επειδή δήλωσε ότι δεν μπορεί να «εγγυηθεί την ασφάλεια των πολιτικών πλοίων» που ταξιδεύουν στο πλαίσιο του συμφώνου μετά από μια επίθεση στον στόλο της στη Μαύρη Θάλασσα.
Η κίνηση αυτή προκάλεσε την κατακραυγή της Ουκρανίας, του ΝΑΤΟ, της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ηνωμένων Πολιτειών, ενώ τα Ηνωμένα Έθνη και η Τουρκία, οι δύο κύριοι διαμεσολαβητές της συμφωνίας του Ιουλίου, αγωνίστηκαν την Κυριακή να τη σώσουν.
Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες ανησύχησε έντονα για την κίνηση της Ρωσίας και καθυστέρησε ένα ταξίδι στο εξωτερικό για να προσπαθήσει να αναβιώσει τη συμφωνία που είχε ως στόχο να διευκολύνει την παγκόσμια επισιτιστική κρίση, δήλωσε ο εκπρόσωπός του.
Μετά την κίνηση της Ρωσίας, τα συμβόλαια μελλοντικής εκπλήρωσης για το σιτάρι στο Σικάγο σημείωσαν άλμα άνω του 5% τη Δευτέρα, καθώς τόσο η Ρωσία όσο και η Ουκρανία συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων εξαγωγέων σιταριού στον κόσμο, ανέφεραν αναλυτές.
Περισσότεροι από 9,5 εκατομμύρια τόνοι καλαμποκιού, σιταριού, προϊόντων ηλίανθου, κριθαριού, ελαιοκράμβης και σόγιας έχουν εξαχθεί από τον Ιούλιο. Σύμφωνα με τη συμφωνία, ένα Κοινό Κέντρο Συντονισμού (ΚΚΣ) – αποτελούμενο από αξιωματούχους του ΟΗΕ, της Τουρκίας, της Ρωσίας και της Ουκρανίας – συμφωνεί για τη μετακίνηση των πλοίων και επιθεωρεί τα πλοία.
Την Κυριακή κανένα πλοίο δεν κινήθηκε μέσω του καθορισμένου θαλάσσιου ανθρωπιστικού διαδρόμου. Ωστόσο, τα Ηνωμένα Έθνη ανέφεραν σε ανακοίνωσή τους ότι είχαν συμφωνήσει με την Ουκρανία και την Τουρκία σε ένα σχέδιο μετακίνησης 16 πλοίων τη Δευτέρα – 12 εξερχόμενα και 4 εισερχόμενα.
Είπε ότι οι Ρώσοι αξιωματούχοι στο ΚΚΣ είχαν ενημερωθεί για το σχέδιο, μαζί με την πρόθεση να επιθεωρήσουν 40 εξερχόμενα πλοία τη Δευτέρα, και σημείωσε ότι «όλοι οι συμμετέχοντες συντονίζονται με τις αντίστοιχες στρατιωτικές και άλλες αρμόδιες αρχές τους για να διασφαλίσουν την ασφαλή διέλευση των εμπορικών πλοίων» στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Κατά τη διάρκεια της κυριακάτικης συνεδρίασης μεταξύ των αντιπροσωπειών της συμφωνίας για τα σιτηρά, Ρώσοι αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η Μόσχα θα συνεχίσει το διάλογο με τα Ηνωμένα Έθνη και την τουρκική αντιπροσωπεία για επείγοντα ζητήματα, ανέφερε ο ΟΗΕ στην ανακοίνωσή του.
Αλλά δεν υπήρξε καμία ρωσική αντίδραση ως απάντηση στο σχέδιο διέλευσης της Δευτέρας.
Σε γραπτή ενημέρωση που απέστειλε στον Τύπο, η Ρωσία κατηγορεί τις δυτικές κυρώσεις για την επισιτιστική κρίση.
«Παρά τις δηλώσεις που έγιναν στην Ουάσιγκτον και τις Βρυξέλλες για την εξαίρεση των τροφίμων και των λιπασμάτων από τους περιορισμούς, οι Ρώσοι προμηθευτές και παραγωγοί εξακολουθούν να ταλαιπωρούνται από προβλήματα με τις τραπεζικές πληρωμές, τα ασφαλιστήρια συμβόλαια, τη ναύλωση πλοίων και τη λήψη αδειών εισόδου σε λιμάνια. Στην πραγματικότητα, η εξαγγελθείσα εξαίρεση δεν είναι αποτελεσματική. Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι φαίνεται να τιμωρούν τις χώρες της Αφρικής, της Ασίας και της Λατινικής Αμερικής εμποδίζοντας την πρόσβαση των ρωσικών αγροτικών προϊόντων και λιπασμάτων στην παγκόσμια αγορά», γράφει το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών.
Ο Τούρκος υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ βρισκόταν σε επαφή με τους ομολόγους του της Ρωσίας και της Ουκρανίας για να προσπαθήσει να διασώσει τη συμφωνία και ζήτησε από τα μέρη να αποφύγουν οποιαδήποτε πρόκληση, ανέφερε το τουρκικό υπουργείο Άμυνας.
Το ΝΑΤΟ και η Ευρωπαϊκή Ένωση κάλεσαν τη Ρωσία να επανεξετάσει την απόφασή της. Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Τζο Μπάιντεν χαρακτήρισε το Σάββατο την κίνηση της Ρωσίας «καθαρά εξωφρενική» και δήλωσε ότι θα αυξήσει την πείνα. Ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Άντονι Μπλίνκεν κατηγόρησε τη Μόσχα ότι οπλοποιεί τα τρόφιμα.
Την Κυριακή, ο πρεσβευτής της Ρωσίας στην Ουάσινγκτον, αντεπιτέθηκε, λέγοντας ότι η απάντηση των ΗΠΑ ήταν «εξωφρενική» και έκανε ψευδείς ισχυρισμούς σχετικά με την κίνηση της Μόσχας.
Ψευδές πρόσχημα
Το ρωσικό υπουργείο Άμυνας δήλωσε ότι η Ουκρανία επιτέθηκε νωρίτερα με 16 μη επανδρωμένα αεροσκάφη στον στόλο της Μαύρης Θάλασσας κοντά στη Σεβαστούπολη και ότι «ειδικοί» του βρετανικού ναυτικού βοήθησαν στον συντονισμό αυτού που αποκάλεσε τρομοκρατική επίθεση. Η Βρετανία διέψευσε τον ισχυρισμό. Η Ρωσία δήλωσε ότι απέκρουσε την επίθεση, αλλά ότι τα πλοία που στοχοποιήθηκαν συμμετείχαν στη διασφάλιση του διαδρόμου σιτηρών από τα λιμάνια της Ουκρανίας στη Μαύρη Θάλασσα.
Η Ουκρανία δεν επιβεβαίωσε ούτε διέψευσε ότι βρισκόταν πίσω από την επίθεση. Ο ουκρανικός στρατός άφησε να εννοηθεί ότι οι ίδιοι οι Ρώσοι μπορεί να ήταν υπεύθυνοι για τις εκρήξεις.
Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών Ντμίτρο Κουλέμπα δήλωσε ότι η Μόσχα χρησιμοποίησε τις εκρήξεις 220 χιλιόμετρα (137 μίλια) μακριά από τον διάδρομο σιτηρών ως «ψεύτικο πρόσχημα» για μια κίνηση που σκόπευε από καιρό.
Ο προσωπάρχης του προέδρου Βολοντίμιρ Ζελένσκι κατηγόρησε το Σάββατο τη Ρωσία ότι επινοεί επιθέσεις στις δικές της εγκαταστάσεις.
Η Ουκρανία κατηγορεί συχνά τη Ρωσία ότι χρησιμοποιεί τον στόλο της Μαύρης Θάλασσας για να εκτοξεύει πυραύλους κρουζ σε ουκρανικούς πολιτικούς στόχους, μια κατηγορία που υποστηρίζεται από ορισμένους στρατιωτικούς αναλυτές που λένε ότι αυτό καθιστά τον στόλο νόμιμο στρατιωτικό στόχο.
Στην εισβολή της Ρωσίας κυριάρχησαν πρόσφατα η ουκρανική αντεπίθεση και οι ρωσικές επιθέσεις με μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους που κατέστρεψαν πάνω από το 30% της παραγωγικής ικανότητας της Ουκρανίας και έπληξαν κατοικημένες περιοχές. Κάθε πλευρά έχει κατηγορήσει την άλλη ότι είναι έτοιμη να πυροδοτήσει ραδιενεργές βόμβες.
Η Ρωσία ζήτησε από το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ να συνεδριάσει τη Δευτέρα για να συζητήσει την επίθεση στη Σεβαστούπολη, έγραψε στο Twitter ο αναπληρωτής πρέσβης του ΟΗΕ Ντμίτρι Πολιάνσκι.
Αποκλεισμός πλοίων
Η συμφωνία για τα σιτηρά είχε επανεκκινήσει τις αποστολές από την Ουκρανία, επιτρέποντας τις πωλήσεις στις παγκόσμιες αγορές, με στόχο το προπολεμικό επίπεδο των 5 εκατομμυρίων μετρικών τόνων που εξάγονται από την Ουκρανία κάθε μήνα.
Αλλά πριν από τη λήξη της στις 19 Νοεμβρίου, η Ρωσία είχε δηλώσει ότι υπήρχαν σοβαρά προβλήματα με αυτήν και η Ουκρανία παραπονέθηκε ότι η Μόσχα είχε μπλοκάρει σχεδόν 200 πλοία από το να παραλάβουν φορτία σιτηρών.
Η συμφωνία εξασφάλιζε την ασφαλή διέλευση από και προς την Οδησσό και δύο άλλα ουκρανικά λιμάνια.
Ο Ουκρανός πρόεδρος Βολοντίμιρ Ζελάνσκι κατηγόρησε τη Ρωσία ότι θέλει να κλιμακώσει την κρίση, λέγοντας ότι 218 πλοία είχαν μπλοκαριστεί και περίμεναν είτε να μεταφέρουν τρόφιμα είτε να εισέλθουν σε ουκρανικά λιμάνια.
Ένα πλοίο που μετέφερε 30.000 τόνους σιταριού, το οποίο είχε ναυλωθεί από το επισιτιστικό πρόγραμμα του ΟΗΕ και προοριζόταν για την αντιμετώπιση έκτακτης ανάγκης στο Κέρας της Αφρικής, ήταν μεταξύ αυτών που βρίσκονταν κοντά στα τρία ουκρανικά λιμάνια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ
«Είμαστε έτοιμοι να αφήσουμε αυτό το πλοίο στη θάλασσα», είπε, αλλά όπως και άλλα πλοία με αγροτικά προϊόντα, αναγκάζεται να περιμένει, «επειδή η Ρωσία εκβιάζει τον κόσμο με την πείνα», είπε.
Πηγή: euractiv.gr
