Είναι δυνατόν να μειωθεί η χρήση φυτοφαρμάκων με μεθόδους ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας (IPM), διασφαλίζοντας παράλληλα ότι οι γεωργικές εκμεταλλεύσεις παραμένουν οικονομικά κερδοφόρες, σημείωσε με τοποθέτησή του δίκτυο Ευρωπαίων γεωργών στους Ευρωβουλευτές της Επιτροπής Γεωργίας.
Καθώς οι συζητήσεις σχετικά με την πρόταση για τη μείωση της χρήσης και του κινδύνου των φυτοφαρμάκων στο μισό έως το 2030 βρίσκονται πλέον σε πλήρη εξέλιξη, οι εκπρόσωποι του πανευρωπαϊκού αγροτικού δικτύου IPMWORKS, το οποίο ειδικεύεται στην επίδειξη και την προώθηση οικονομικά αποδοτικών στρατηγικών IPM, προσπάθησαν να μετριάσουν τους φόβους των ευρωβουλευτών σε δημόσια ακρόαση την Τρίτη (23 Μαΐου).
Το έργο αυτό, το οποίο χρηματοδοτείται από το πρόγραμμα Horizon 2020 της ΕΕ, συγκεντρώνει 22 ομάδες περίπου δέκα γεωργών σε 16 χώρες της ΕΕ για να διερευνήσει τη μεγάλης κλίμακας εξάπλωση της ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας (IPM)
Η IPM είναι μια στρατηγική με βάσει το οικοσύστημα, η οποία στοχεύει στη διαχείριση των παρασίτων μέσω ενός συνδυασμού τεχνικών που εφαρμόζονται κατά σειρά ιεράρχησης για την ελαχιστοποίηση της χρήσης χημικών φυτοφαρμάκων. Σε αντίθεση με τη βιολογική γεωργία, τα φυτοφάρμακα δεν απαγορεύονται στην ολοκληρωμένη φυτοπροστασία, αλλά πρέπει να παραμένουν η έσχατη λύση.
Παρόλο που η ολοκληρωμένη φυτοπροστασία κατοχυρώνεται στην οδηγία της ΕΕ του 2009 για την πώληση προϊόντων φυτοπροστασίας, και μάλιστα είναι, τουλάχιστον θεωρητικά, υποχρεωτική από το 2014, η υιοθέτησή της παραμένει αργή και η έννοια πολύ ασαφής, σύμφωνα με πολλούς ευρωβουλευτές.
Υπάρχουν επίσης συνεχείς φόβοι και ανησυχίες σχετικά με το πώς θα εξισορροπηθεί η μείωση της χρήσης φυτοφαρμάκων με την οικονομική βιωσιμότητα – ένα ζήτημα που έχει διερευνηθεί ήδη εις βάθος.
«Τα τελευταία δύο χρόνια, συλλέγουμε δεδομένα σε γεωργικές εκμεταλλεύσεις για να αποδείξουμε ότι είναι δυνατόν να γίνει χωρίς φυτοφάρμακα, διατηρώντας παράλληλα την οικονομική δραστηριότητα», δήλωσε στη EURACTIV ο συντονιστής του IPMWORKS Nicolas Munier-Jolain, ο οποίος είναι επίσης ερευνητής στο INRAE, το Ινστιτούτο Γεωργίας, Τροφίμων και Περιβάλλοντος της Γαλλίας.
Για να εκπαιδεύσει τις ομάδες των αγροτών του, το IPMWORKS βασίστηκε σε υφιστάμενα δίκτυα σε ορισμένες χώρες, όπως το DEPHY, το οποίο συγκεντρώνει περισσότερους από 2.000 Γάλλους αγρότες, καθώς και με το DIPS στη Γερμανία, το GROEN στην Ολλανδία, το LEAF στο Ηνωμένο Βασίλειο και το PESTIRED στην Ελβετία.
Από το 2020 έως το 2022, οι εν λόγω αγρότες έδωσαν στο IPMWORKS δεδομένα σχετικά με τις πρακτικές και τις μεθόδους τους.
Στην παρουσίαση ενώπιον των ευρωβουλευτών στις 23 Μαΐου, ο Πορτογάλος καλλιεργητής λαχανικών Bruno Neves παρουσίασε τα αποτελέσματά του μετά από αρκετά χρόνια εφαρμογής μεθόδων ολοκληρωμένης φυτοπροστασίας.
Επενδύοντας στον έλεγχο του νερού και σε μεθόδους βιολογικής καταπολέμησης των παρασίτων με τη χρήση σφηκών και μελισσών, κατάφερε να μειώσει τη χρήση φυτοφαρμάκων κατά 75%.
«Πρέπει να επικεντρωθούμε στα ζωντανά οικοσυστήματα, να προσπαθήσουμε να τα κατανοήσουμε, να βρούμε πώς μπορούν να μας βοηθήσουν», τονίζει ο αγρότης, επιμένοντας στην ανάγκη για ισχυρή γνώση και εμπειρία της «δυναμικής» φύσης της παραγωγής.
Το ίδιο ισχύει και βορειότερα, στο Βέλγιο, κοντά στην Μπριζ.
Ο Mathias Jonckheere, καλλιεργητής φράουλας σε θερμοκήπια, κατάφερε να μειώσει τη χρήση φυτοφαρμάκων κατά 95% και μυκητοκτόνων κατά 50% μέσα σε πέντε χρόνια, συνδυάζοντας ποικιλίες ανθεκτικές στις ασθένειες, λεπτό έλεγχο της θερμοκρασίας στα θερμοκήπια και φυσικά αρπακτικά.
«Αυτοί που χρησιμοποιούν τα λιγότερα φυτοφάρμακα αναγνωρίζουν ότι είναι εξίσου κερδοφόροι και ότι έχουν καλύτερο έλεγχο των ασθενειών από τους συμβατικούς γείτονές τους», δήλωσε ο Munier-Jolain του IPMWORKS, βασιζόμενος σε μαρτυρίες αγροτών που έχουν ληφθεί από το 2020.
Οι προκλήσεις παραμένουν
Παρά τα εντυπωσιακά αυτά αποτελέσματα, οι αγρότες σημείωσαν επίσης τις δυσκολίες.
«Πρέπει να καλλιεργούμε με βιώσιμο τρόπο, ικανοποιώντας ταυτόχρονα τις απαιτήσεις της αγοράς», προειδοποίησε ο Neves, ο οποίος συνεχίζει να προμηθεύει σουπερμάρκετ.
«Αν ένα αρπακτικό δεν είναι αποτελεσματικό, δοκιμάζουμε κάτι άλλο. Πρέπει να προσαρμόζεσαι συνεχώς. Και προφανώς, ορισμένες χρονιές είναι πιο δύσκολες από άλλες», πρόσθεσε ο Jonckheere, ο οποίος φροντίζει αρκετά εκτάρια φράουλας.
Σύμφωνα με τον Munier-Jolain, η μείωση των θεραπειών σε τέτοιο βαθμό παραμένει πρόκληση, καθώς απαιτεί μια σημαντική αναθεώρηση των καλλιεργειών και της διαχείρισης των παρασίτων.
Ωστόσο, οι μέθοδοι IPM δεν χρησιμοποιούνται ακόμη ευρέως στην Ευρώπη, όπως αποδεικνύεται από την κατανάλωση φυτοφαρμάκων που παλεύει να μειωθεί στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μετά από μια απότομη πτώση το 2019, η πώληση προϊόντων φυτοπροστασίας στη Γαλλία ανέβηκε πάλι στο 23% το 2020.
«Τα χημικά προϊόντα εξακολουθούν να είναι πολύ φθηνά. Ο ψεκασμός με ένα χημικό προϊόν κοστίζει 15 ευρώ ανά εκτάριο, ενώ με την ολοκληρωμένη φυτοπροστασία το κόστος εκτοξεύεται στα ύψη», δήλωσε ο Γερμανός ευρωβουλευτής των Πρασίνων Martin Häusling, ζητώντας να «επιβληθεί» η IPM στους αγρότες.
Μια άλλη επαναλαμβανόμενη παρατήρηση αφορά την επιρροή των γεωργικών συμβούλων που συνδέονται με αγροχημικές εταιρείες, οι οποίοι ασκούν εμπορικές πιέσεις και εμποδίζουν τη διάδοση των πληροφοριών σχετικά με αυτές τις ελάχιστα γνωστές πρακτικές.
«Χρειαζόμαστε ελάχιστες απαιτήσεις, όπως έχουμε για τη βιολογική γεωργία, για τις πρακτικές IPM και τα προϊόντα τους. Οι καταναλωτές πρέπει επίσης να είναι σε θέση να τις κατανοήσουν», τόνισε ο Ιταλός ευρωβουλευτής Herbert Dorfmann (ΕΛΚ).
Το IPMWORKS δρομολογεί επί του παρόντος μια νέα έρευνα που θα παρέχει ακριβή αποτελέσματα σχετικά με τη μείωση της κατανάλωσης φυτοφαρμάκων σε κάθε μία από τις εκμεταλλεύσεις του δικτύου, βάσει δοκιμασμένων και ελεγμένων δεικτών. Τα αποτελέσματα αναμένονται στις αρχές του 2024.
Πηγή: ertnews.gr
