Διανύοντας μια από τις σημαντικότερες χρονιές από πλευράς εισροής νερού στα φράγματα, τα σενάρια που επεξεργάζεται η κυβέρνηση για αντιμετώπιση της ξηρασίας είναι κατά κύριο λόγο να καλυφθούν οι ανάγκες στην ύδρευση και να μην χρειαστεί να γίνουν περικοπές.
Τα πράγματα ωστόσο δεν είναι καθόλου εύκολα για τους αγρότες οι οποίοι θα έρθουν αντιμέτωποι με σημαντικές περικοπές στην άρδευση και με βάση τους σχεδιασμούς θα είναι μέχρι και 50%. Οι τελικές αποφάσεις αναμένεται να ληφθούν την ερχόμενη εβδομάδα και σε περίπτωση που παρατηρηθούν μέχρι το τέλος του Μαρτίου σημαντικές εισροές νερού στα φράγματα, τότε θα αυξηθούν οι ποσότητες που να δοθούν στους αγρότες. Στους υπολογισμούς λαμβάνονται υπόψη οι ανάγκες άρδευσης για κάθε είδος φυτείας, καθώς επίσης και το γεγονός ότι πρέπει να παραμείνουν ικανοποιητικές ποσότητες νερού στα φράγματα στο τέλος του υδρολογικού έτους για σκοπούς ασφάλειας.
Για την πλήρη ικανοποίηση των υδρευτικών αναγκών στις περιοχές που εξυπηρετούνται από το ΕΣΝΑ εκτιμάται ότι θα χρειαστούν συνολικά 90 ΕΚΜ τα οποία θα προέλθουν από τις αφαλατώσεις (67 ΕΚΜ), από τα φράγματα μέσω των διυλιστηρίων (20,5 ΕΚΜ) και από γεωτρήσεις (2,5 ΕΚΜ). Οι ανάγκες κατά Επαρχία είναι: Λευκωσίας 34 ΕΚΜ, Λεμεσού 28 ΕΚΜ, Λάρνακας και Αμμοχώστου 28 ΕΚΜ.
Με βάση τα σημερινά αποθέματα και τις παρατηρήσεις των τριών τελευταίων χρόνων, γίνεται εισήγηση όπως για το 2024, παραχωρηθούν από το ΕΣΝΑ 23,6 ΕΚΜ για άρδευση και κτηνοτροφία, με τα 12,6 ΕΚΜ να προέρχονται από τα φράγματα και 11,0 ΕΚΜ από ανακυκλωμένο νερό και γεωτρήσεις στην περιοχή του ΕΣΝΑ. Η ποσότητα αυτή είναι μειωμένη κατά 15% για τις περιοχές της Λεμεσού και κατά 50% για τις υπόλοιπες περιοχές του ΕΣΝΑ (Κοκκινοχώρια, Βασιλικός Πεντάσχοινος, Κίτι – Μαζωτός, Αθηένου), σε σχέση με την ποσότητα που τελικά καταναλώθηκε το 2023. Η συνολική κατανομή των διαθέσιμων ποσοτήτων νερού κατά περιοχή με βάση την πρόταση είναι: Για την περιοχή των Κοκκινοχωριών που είναι ο μεγαλύτερος καταναλωτής νερού άρδευσης στην Κύπρο η πρόταση είναι να διατεθούν 8,5 ΕΚΜ σε σύγκριση με 17 ΕΚΜ που ήταν η κατανάλωση το 2023. Στις περιοχές της Λεμεσού προτείνεται να παραχωρηθούν 11,2 ΕΚΜ σε σύγκριση με 13,2 ΕΚΜ το 2023. Βασιλικός Πεντάσχοινος προτείνεται να παραχωρηθούν 1,2 ΕΚΜ σε σύγκριση με 2,4 ΕΚΜ που καταναλώθηκε το 2023, στην περιοχή Κίτι – Μαζωτός 1,5 ΕΚΜ σε σύγκριση με 2,9 ΕΚΜ και στην Αθηένου 1,2 ΕΚΜ σε σύγκριση με 2,4 ΕΚΜ κατανάλωση.
Στο πλαίσιο της κατανομής των υδατικών αποθεμάτων στα φράγματα, γίνεται προσπάθεια για την -κατά το καλύτερο δυνατό- εξυπηρέτηση των αρδευτικών αναγκών, αλλά και τη διατήρηση αποθεμάτων νερού που θα διασφαλίζουν την ύπαρξη ποσοτήτων ασφάλειας για τα επόμενα δύο τουλάχιστον χρόνια.
Η υδρολογική χρονιά ξεκίνησε τον Οκτώβριο του 2023 με μειωμένες βροχές και με αποτέλεσμα τις μειωμένες ποσότητες εισροής νερού στα φράγματα. Τα αποθέματα στα φράγματα του ΕΣΝΑ μειώθηκαν στα 81,3 ΕΚΜ ή 42,9% της χωρητικότητας τους, με το φράγμα Κούρη, από το οποίο εξαρτάται η ύδρευση και άρδευση των μεγαλύτερων έργων άρδευσης, κατέβηκε στα 47,9 ΕΚΜ ή 41,7% της χωρητικότητας του.
Παρόλο που η βροχόπτωση της περιόδου 1/10/2023 μέχρι 9/2/2024 έφθασε τα 248 mm ή το 66% της κανονικής, εντούτοις, αυτή σημειώθηκε ως επί το πλείστον στα παράλια και το εσωτερικό, αντί στις λεκάνες απορροής των κυρίων φραγμάτων της Κύπρου, με αποτέλεσμα η συνολική εισροή νερού στα φράγματα να ανέλθει μόνο στα 14,3 εκατομμύρια κυβικά μέτρα νερού (ΕΚΜ). Στις 9 Φεβρουαρίου 2024, τα συνολικά αποθέματα στα μεγάλα φράγματα έφθασαν τα 137,3 ΕΚΜ ή το 47,2% της πληρότητας τους.
Δεδομένης της κακής κατάστασης που έχει διαμορφωθεί με τα χαμηλά αποθέματα νερού στα φράγματα, κρίθηκε σκόπιμο όπως το σενάριο για την κατανομή των αποθεμάτων νερού ετοιμαστεί πιο νωρίς το τρέχον υδρολογικό έτος, για να δοθεί περιθώριο σωστού προγραμματισμού, κυρίως σε ό,τι αφορά την έγκριση των αιτήσεων από τους καταναλωτές νερού άρδευσης. Σημειώνεται ότι τα ζητήματα απασχολούν τη Συμβουλευτική Επιτροπή Διαχείρισης Υδάτων (ΣΕΔΥ) στην οποία συμμετέχουν εκπρόσωποι των αρμοδίων κυβερνητικών τμημάτων, των Αρχών τοπικής αυτοδιοίκησης, των αγροτικών οργανώσεων, των επιμελητηρίων και των περιβαλλοντικών οργανώσεων.
Λαμβάνοντας υπόψη διαθέσιμα αποθέματα νερού στα φράγματα καθώς και τη δυνατότητα παραγωγής αφαλατωμένου νερού και αξιοποίησης ανακυκλωμένου νερού και εκτιμώντας το σύνολο των αναγκών για το έτος, τέθηκαν ενώπιον της ΣΕΔΥ οι εισηγήσεις του ΤΑΥ για τις ποσότητες που θα πρέπει να παραχωρηθούν από τα Κυβερνητικά Υδατικά Έργα εντός του 2024, για υδρευτικούς και αρδευτικούς σκοπούς. Σημειώνεται ότι η ΣΕΔΥ αποφασίζει τη γενική υδατική πολιτική, περιλαμβανομένης της πολιτικής για κατανομή των αποθεμάτων νερού κατά χρήση και κατά περιοχή.
Ωστόσο, σημειώνεται ότι σε περίπτωση που τελικά σημειωθούν σημαντικές εισροές νερού μέχρι το τέλος της φετινής βροχερής περιόδου (Απρίλιος 2024) που να έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των αποθεμάτων στα φράγματα κατά 25%, το σενάριο κατανομής θα επανεξεταστεί με σκοπό να παραχωρηθούν επιπρόσθετες ποσότητες για άρδευση.
Οι ανάγκες και περικοπές σε Πάφο, Χρυσοχού και επαρχία Λευκωσίας
Τα αποθέματα νερού στα φράγματα του Κυβερνητικού Υδατικού Έργου (ΚΥΕ) Πάφου, την 9η Φεβρουαρίου 2024, έφθασαν στα 40,3 ΕΚΜ ή στο 56,2% της πληρότητας τους σε σχέση με 53,9 ΕΚΜ ή στο 75,1% την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Οι συνολικές υδατικές ανάγκες για υδρευτικούς σκοπούς ανέρχονται στα 16,0 ΕΚΜ τα οποία θα προέλθουν από την αφαλάτωση Πάφου (3,0 ΕΚΜ), από τα φράγματα (9,5 ΕΚΜ) και από τις γεωτρήσεις (3,5 ΕΚΜ). Γίνεται εισήγηση όπως για το 2024 παραχωρηθούν 9,8 ΕΚΜ για αρδευτικούς και κτηνοτροφικούς σκοπούς. Η αντίστοιχη κατανάλωση για το 2023 ήταν 14,0 ΕΚΜ. Δηλαδή, μείωση ποσοτήτων κατά 30%.
Τα αποθέματα νερού στα φράγματα του ΚΥΕ Χρυσοχούς, την 9η Φεβρουαρίου 2024, έφθασαν τα 13,9 ΕΚΜ ή στο 52,9% της πληρότητας τους σε σχέση με 17,5 ΕΚΜ ή στο 66,8% την αντίστοιχη περσινή περίοδο. Η κατανάλωση νερού άρδευσης στην περιοχή του έργου κατά το 2023 ήταν 6,8 ΕΚΜ. Γίνεται εισήγηση όπως, για το 2024, παραχωρηθούν 5,5 ΕΚΜ για αρδευτικούς και κτηνοτροφικούς σκοπούς, δηλαδή μειωμένη ποσότητα κατά 20%.
Τα αποθέματα νερού στα φράγματα της επαρχίας Λευκωσίας έχουν φθάσει φέτος στα 1,9 ΕΚΜ που αντιστοιχεί στο 54,6% της πληρότητας τους. Γίνεται εισήγηση όπως, από το φράγμα Ξυλιάτου παραχωρηθούν φέτος 0,44 ΕΚΜ και από το φράγμα Βυζακιάς 0,36 ΕΚΜ, έναντι 0,62 ΕΚΜ και 0,52 ΕΚΜ που καταναλώθηκαν αντίστοιχα, κατά την περσινή περίοδο, δηλαδή μείωση κατά 30%.
ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ ΠΟΥ ΠΡΟΤΕΙΝΕΤΑΙ ΝΑ ΠΑΡΑΧΩΡΗΘΟΥΝ ΓΙΑ ΑΡΔΕΥΣΗ
ΠΟΣΟΤΗΤΕΣ 2023 ΠΡΟΤΑΣΗ ΓΙΑ ΤΟ 2024
ΑΡΔΕΥΤΙΚΑ ΕΡΓΑ Κατανάλωση Ποσότητα Διαφορά με κατανάλωση 2023
ΕΚΜ ΕΚΜ ΕΚΜ %
ΕΝΙΑΙΟ ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΤΙΟΥ ΑΓΩΓΟΥ
ΚΟΚΚΙΝΟΧΩΡΙΑ 17,0 8,5 -8,5 -50,0
ΠΕΡΙΟΧΕΣ ΛΕΜΕΣΟΥ 13,2 11,2 -2,0 -15,0
ΒΑΣΙΛΙΚΟΣ ΠΕΝΤΑΣΧΟΙΝΟΣ 2,4 1,2 -1,2 -50,0
ΚΙΤΙ-ΜΑΖΩΤΟΣ 2,9 1,5 -1,5 -50,0
ΑΘΗΕΝΟΥ 2,4 1,2 -1,2 -50,0
ΟΛΙΚΑ ΕΝΙΑΙΟΥ ΣΧΕΔΙΟΥ Ν.Α. 37,9 23,6 -14,3 -37,8
ΕΠΑΡΧΙΑ ΠΑΦΟΥ
ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΠΑΦΟΣ 14,0 9,8 -4,2 -30,0
ΑΡΔΕΥΤΙΚΟ ΧΡΥΣΟΧΟΥ 6,8 5,5 -1,4 -20,0
ΟΛΙΚΑ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΠΑΦΟΥ 20,8 15,3 -5,6 -26,7
ΕΠΑΡΧΙΑ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ
ΞΥΛΙΑΤΟΣ 0,62 0,44 -0,19 -30,0
ΒΥΖΑΚΙΑ 0,52 0,36 -0,15 -30,0
ΟΛΙΚΑ ΕΠΑΡΧΙΑΣ ΛΕΥΚΩΣΙΑΣ 1,14 0,8 -0,34 -30,0
Πηγή: philenews.com
