Ένα καινοτόμο δίκτυο παρακολούθησης της ποιότητας αέρα που αποτελείται από έξυπνα… παγκάκια αναπτύσσεται στην Αττική, μέσα από το έργο Faircity, για το οποίο συνεργάζονται το Εθνικό Αστεροσκοπείο Αθηνών και το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών.
Στο πλαίσιο του έργου θα τοποθετηθούν πέντε έξυπνα παγκάκια σε δήμους της Αττικής. Ήδη έχουν υπογραφεί μνημόνια συνεργασίας με τους δήμους Κορυδαλλού και Νίκαιας- Αγ. Ι. Ρέντη και το πρώτο πιλοτικό παγκάκι έχει τοποθετηθεί στην πλατεία Ελευθερίας στον Κορυδαλλό. Η εγκατάσταση των υπόλοιπων τεσσάρων αναμένεται μέχρι το τέλος του 2024.
Το έργο Faircity συνδυάζει την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα σε τοπικό επίπεδο με την ενημέρωση των πολιτών και την παροχή υπηρεσιών έξυπνης πόλης. Η έντονη ανθρώπινη δραστηριότητα στην Αττική και οι ιδιαίτερες μετεωρολογικές συνθήκες οδηγούν συχνά σε υψηλά επίπεδα αέριας ρύπανσης. Οι σύγχρονες στρατηγικές για το περιβάλλον και την αειφορία έχουν θέσει νέους στόχους και τεχνικές για την παρακολούθηση της ρύπανσης και την προστασία του περιβάλλοντος και της ανθρώπινης υγείας.
Στα έξυπνα παγκάκια έχουν ενσωματωθεί αισθητήρες για την παρακολούθηση της ποιότητας του αέρα μέσα από τη συνεχή μέτρηση οκτώ ρύπων που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και την υγεία του ανθρώπου: σωματίδια PM 1, 2.5 και 10, μονοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του άνθρακα, διοξείδιο του αζώτου, όζον και διοξείδιο του θείου. Επίσης, στις δύο οθόνες που διαθέτουν, προβάλλονται πληροφορίες για την ατμοσφαιρική ρύπανση και για έκτακτα γεγονότα, αλλά και ενημερώσεις από τους δήμους, με στόχο την αλληλεπίδραση με τους πολίτες. Τέλος, τα παγκάκια περιλαμβάνουν πρίζες φόρτισης αμαξιδίων ΑΜΕΑ με τη βοήθεια δωρεάν εφαρμογής, δωρεάν σύνδεση στο διαδίκτυο και πρίζες φόρτισης κινητών τηλεφώνων. Τα παγκάκια είναι ενεργειακά αυτόνομα μέσω του ενσωματωμένου φωτοβολταϊκού.
Οι δήμοι στους οποίους τοποθετούνται τα έξυπνα παγκάκια έχουν μεικτές δραστηριότητες. Περιλαμβάνουν στα όριά τους κύριους δρόμους με υψηλή κυκλοφορία, χώρους πρασίνου, πυκνοδομημένες γειτονιές, εμπορικές και βιομηχανικές χρήσεις, άρα τις κύριες πηγές ανθρωπογενούς ρύπανσης του λεκανοπεδίου της Αττικής. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επιστημονική υπεύθυνη του έργου και διευθύντρια ερευνών στο Ινστιτούτο Ερευνών Περιβάλλοντος και Βιώσιμης Ανάπτυξης του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών, δρ Βασιλική Ασημακοπούλου, οι θέσεις που τα παγκάκια τοποθετούνται πρέπει να πληρούν συγκεκριμένες προδιαγραφές, «να είναι σε περιοχή με μείγμα δραστηριοτήτων και σχετικά μακριά από πολύ μεγάλες πηγές ρύπανσης, όπως μεγάλες οδικές αρτηρίες, ώστε να μας δίνουν μια όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική εικόνα της ποιότητας του αέρα για την τοπική περιοχή». Επίσης, το ύψος μέτρησης του αέρα γίνεται στα 2,5 μέτρα περίπου, «ώστε να μπορούμε να εκτιμήσουμε την έκθεση των ανθρώπων στις συγκεκριμένες συγκεντρώσεις ρύπων και το ρίσκο για τη δημόσια υγεία».
Στόχος του συγκεκριμένου δικτύου είναι να μετρήσει «με μεγαλύτερη ακρίβεια την επίδραση των ανθρωπογενών δραστηριοτήτων στην τοπική ποιότητα αέρα, για να εκτιμήσουμε και την επίδραση στην υγεία», όπως προσθέτει η κ. Ασημακοπούλου. Αυτός ο τοπικός χαρακτήρας, αλλά και η αλληλεπίδραση με τους πολίτες είναι που διαφοροποιούν τους συγκεκριμένους αισθητήρες από το επίσημο δίκτυο αισθητήρων ποιότητας αέρα του υπουργείου Περιβάλλοντος. Έρχεται να λειτουργήσει συμπληρωματικά με άλλες πρωτοβουλίες παρακολούθησης της ατμοσφαιρικής ρύπανσης, όπως η ερευνητική υποδομή PANACEA.
Το έργο Faircity, στο οποίο συμμετέχει και η Ελληνική Εταιρεία Καινοτομίας «Energy4Smart», χρηματοδοτείται από το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Αττική 2014-2020 στο πλαίσιο της δράσης «Συνέργειες έρευνας και καινοτομίας στην Περιφέρεια Αττικής». Η ολοκλήρωσή του αναμένεται τον Δεκέμβριο του 2024, ωστόσο οι αισθητήρες θα συνεχίσουν τις μετρήσεις για όσο διάστημα το Αστεροσκοπείο και οι συνεργαζόμενοι δήμοι μπορούν να υποστηρίξουν τη συντήρησή τους. Πρόθεση των ερευνητών είναι, εξάλλου, η τοποθέτηση τέτοιων σταθμών σε ακόμα περισσότερους δήμους της Αττικής για την επέκταση του δικτύου και των δράσεων ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης.
Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ
