Οι υπουργοί Οικονομικών της ΕΕ κατέληξαν στην τελευταία συνεδρίαση του Ecofin ότι η πρώτη μεγάλη διαπραγμάτευση για τις αμυντικές δαπάνες θα ξεκινήσει στην συναντησή τους τον Μάρτιο και βλέπουμε.. για αποφάσεις. Λίγο αργότερα μέσα στον μήνα είναι προγραμματισμένη η εαρινή σύνοδος κορυφής του Μαρτίου, όπου διαρρέεται ότι θα καταλήξουν στο πλαίσιο της συμφωνίας.
Αυτό που έχει προαναγγελθεί και γνωρίζουμε είναι ότι θα θεσπιστεί μια ρήτρα διαφυγής από την προσμέτρηση των δαπανών τους στο χρέος και στο έλλειμμα, χωρίς να είναι σαφές πως θα επωφεληθεί μια χώρα όπως η Ελλάδα που έχει σημαντικά εξοπλιστικά προγράμματα που τρέχουν και ταυτόχρονα καταγράφει δημοσιονομικά πλεονάσματα. Είναι δυνατόν η απόφαση να αφορά μόνο τις χώρες που «μπαίνουν μέσα»;
Αυτό που δεν γνωρίζουμε επίσης είναι οι όροι (conditionalities) που θα συνοδεύουν την συγκεκριμένη δυνατότητα όποια και να είναι τελικά, οι οποίοι θα είναι ξεχωριστοί για κάθε χώρα, αλλά με πολλά αναπάντητα ερωτηματικά ως προς το περιεχομενό τους. Θα αφορά για παράδειγμα μόνο νέα ή και παλιά εξοπλιστικά; Θα αφορά την αγορά τους μόνο από ευρωπαικές βιομηχανίες ή και από αμερικάνικες;
Επίσης είναι σημαντικό να διευκρινιστεί πόσο διαφορετική θα είναι η μεταχείριση των εξοπλιστικών σε σχέση με όσα προβλέπει το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας, που δίνει την δυνατότητα δημοσιονομικών παρεκκλίσεων αν αυτές οφείλονται σε αμυντικές δαπάνες.
Υπενθυμίζεται ότι οι ανανεωμένοι κανόνες, προβλέπουν ότι εκτός του ορίου ελλείμματος 3%, πάνω από το οποίο μια χώρα μπαίνει σε δημοσιονομική επιτήρηση, έχει προστεθεί και το «ταβάνι» δαπανών, το οποίο είναι διαφορετικό για κάθε χώρα και όταν το ξεπερνάει επίσης ενεργοποιείται η ένταξη της σε δημοσιονομική επιτήρηση.
Αν η απόφαση θα δίνει την δυνατότητα οι αμυντικές δαπάνες να μην υπολογίζονται στο έλλειμμα, τότε το όφελος θα είναι έως και αδιάφορο για την Ελλάδα. Αν από την άλλη θα προβλέπει την αφαίρεση από τον υπολογισμό της οροφής δαπανών τότε αυτόματα θα απελευθερώνει κονδύλια για άλλες ανάγκες της οικονομίας (υγεία, παιδεία) χωρίς να είναι σαφές πως θα υπολογίζονται και αν θα επηρεάζουν το υποχρεωτικό στην περίπτωση της Ελλάδας, θετικό πρωτογενές αποτέλεσμα.
Στο τραπέζι επίσης βρίσκονται τα περίπου 93 δις. ευρώ των ανεκμετάλλευτων κονδυλίων της πανδημίας. Μπορεί να φαίνονται πολύ λίγα ενόψει των περίπου 500 δις ευρώ που υπολογίζονται οι άμεσες ευρωπαικές αμυντικές δαπάνες, αλλά με σχετική μόχλευση και σε συνδυασμό με την επιστράτευση των εθνικών αναπτυξιακών τραπεζών και τα δημοσιονομικά εργαλεία που θα αποφασιστούν, μπορούν να δημιουργήσουν ένα καλό πακέτο, σε μια κρίσιμη στιγμή για την ΕΕ.
Το πρόβλημα είναι ότι το «σπίτι μας καίγεται» αλλά το ευρωπαϊκό μεγάλο παζάρι για τα εξοπλιστικά ξεκινάει με το πάσο του. Σαν να «παλεύουν» τα νέα δεδομένα με τους παλαιούς κανόνες που κανείς δεν θέλει να αλλάξουν...
