Τα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών είναι σαφές ότι δεν διαθέτουν απεριόριστους πόρους. Είναι εκατοντάδες χιλιάδες τα σπίτια που έχουν μείνει πίσω από πλευρά καταλληλότητας και λογικό είναι να μπουν κριτήρια, ξεκινώντας από τους πιο αδύναμους. Άλλο αυτό όμως και άλλο το εισοδηματικό όριο να είναι πιο χαμηλό και από τον κατώτατο. Πρέπει να υπάρχει και μια λογική στα εισοδηματικά όρια που τίθενται. Εκτός και απευθύνονται μόνο σε… φοροφυγάδες.
Από την Τετάρτη βγαίνει στον αέρα ένα ακόμα πρόγραμμα Εξοικονομώ και το πρώτο που δημιουργεί απορίες σε όποιον διαβάζει τους όρους του, είναι το εισοδηματικό όριο. Όχι για κανέναν άλλο λόγο, αλλά δεν πρόκειται για επίδομα, αλλά χρειάζεται και προσωπική συμμετοχή του ενδιαφερόμενου, είτε με μετρητά είτε με δάνειο. Για κάθε δυνητικό ωφελούμενο του μέγιστου της επιδότησης (75%) το ατομικό εισόδημα δεν πρέπει να υπερβαίνει τις 5.000 ευρώ, όταν το ετήσιο εισόδημα του κατώτατου μισθού φτάνει τα 9.520 ευρώ. Ούτε οι εργαζόμενοι με τον κατώτατο δεν το δικαιούνται. Εκτός και αν πρόκειται για οικογενειακό εισόδημα, δηλαδή να μη δουλεύει άλλος στην οικογένεια, οπότε το όριο ανεβαίνει στα 10.000 ευρώ.
Αλλά και πάλι πώς ζει αυτή η οικογένεια με 10.000 ευρώ ετησίως και της περισσεύουν λεφτά για να χρηματοδοτήσει με 25% του κόστους αντικατάστασης κουφωμάτων ή έχει τη διάθεση να δανειστεί για να το κάνει. Επίσης με αυτό το εισόδημα θα πρέπει να βρει περιθώριο για να βάλει θερμομονώσεις, να αναβαθμίσει το σύστημα θέρμανσης ψύξης της κατοικίας της, να εγκαταστήσει σύστημα ζεστού νερού με χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας και για «κερασάκι» να εγκαταστήσει έξυπνο σύστημα διαχείρισης (smart home). Όποιος καταφέρει με εισόδημα κάτω των 5.000 ευρώ να βρει ή να δανειστεί το ποσοστό της συμμετοχής του, λογικά θα πρέπει στη συνέχεια να περάσει μια… βόλτα και από τις υπηρεσίες της ΑΑΔΕ για έλεγχο. Αν πράγματι, ωστόσο, είναι μόνο αυτό το εισόδημά του, είναι πιο τίμιο να επιδοτηθεί το σύνολο της δαπάνης επισκευών στο συγκεκριμένο σπίτι.
Το θέμα είναι εξαιρετικά σοβαρό. Έχουμε περάσει ως χώρα ένα ολόκληρο φθινόπωρο να συζητάμε, ότι με 3.000 και 5.000 ευρώ που δήλωναν ως ετήσιο εισόδημα κάποιες συγκεκριμένες εισοδηματικές τάξεις, δεν μπορεί να ζει άνθρωπος. Είναι προφανές ότι οι περισσότεροι φοροδιαφεύγαν. Μάλιστα θεσπίστηκε τεκμαρτό ελάχιστο εισόδημα 10.920 ευρώ για τους ελεύθερους επαγγελματίες, ακριβώς για να μην υπάρχουν αυτές οι αδικίες. Συμβαίνουν όλα αυτά και το πρώτο πρόγραμμα που βγάζει το ελληνικό κράτος, απευθύνεται κυρίως σε αυτούς που λέει ότι θα φορολογήσει.
Προσέξτε την αντίφαση. Το νέο Εξοικονομώ 2024, αφού ξεκάθαρα «επιδοτεί» τον φοροφυγά, προσγειώνει για τα πιο ρεαλιστικά εισοδήματα την επιδότηση. Για εισοδήματα μεταξύ 10 και 20 χιλιάδων ευρώ στο 55%, έως 30 χιλιάδες ευρώ στο 45% και άνω των 30 χιλιάδων ευρώ πέφτει στο 40%. Κανονική επιβράβευση του φοροφυγά με ποσοστό 75%.
Το πλεονέκτημα στον φοροφυγά, συνεχίζεται όμως στη βαθμολόγηση των κριτηρίων αξιολόγησης. Ψηλά στην κατάταξη με τον δεύτερο υψηλότερο συντελεστή βρίσκεται το εισόδημα ανά μέλος της οικογένειας. Άρα πλεονέκτημα και στις εγκρίσεις.
Για να μην παρεξηγούμαστε, τα προγράμματα Εξοικονομώ έχουν κάνει φοβερή δουλειά σε έναν τομέα που υπάρχει τεράστια ανάγκη και συνδέεται με τα περίφημα «κλειστά διαμερίσματα» τα οποία χρήζουν άμεσης ενεργειακής αναβάθμισης. Το θέμα, όμως, είναι πώς σκέφτεται το κράτος και οι υπηρεσίες στους πολίτες του, πώς τους αξιολογεί και κυρίως πώς τους επιβραβεύει.
