Το λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης σε ειδικευμένα καταστήματα, το 2024, με βάση τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, είχε μείωση 0,22 δισ. ευρώ, δηλαδή 220 εκατ. ευρώ. Κάτι που παραπέμπει σε μια συνεχή “πλαγιοκαθοδική” κίνηση, τα τελευταία έτη.
Στις αιτίες συγκαταλέγονται, πέρα από την τεχνολογία, που διασφαλίζει εξοικονόμηση καυσίμων αλλά και τα εναλλακτικά καύσιμα - ηλεκτροκίνηση, που κερδίζουν κάποιο έδαφος, και οι στρεβλώσεις στην αγορά.
Με βάση όσα αναφέρει ο Σύνδεσμος Εταιριών Εμπορίας Πετρελαιοειδών Ελλάδος (ΣΕΕΠΕ) στη βάση και αναλύσεων που κάνει, σε ετήσια βάση το ΙΟΒΕ,υπάρχουν στρεβλώσεις που διογκώνουν το λαθτεμπόριο. Τέτοια, όπως αναφέρεται, είναι και το πλαφόν.
Από τα στοιχεία του ΙΟΒΕ (Συγκεντρωτικά Στοιχεία και Αριθμοδείκτες του Κλάδου Εμπορίας Πετρελαιοειδών για το έτος 2022), προκύπτει ότι το μικτό περιθώριο κέρδους των εταιρειών στην εσωτερική αγορά δεν διασφαλίζει τη βιωσιμότητά τους, καθώς από το 2016 συμπιέζεται σε επίπεδα χαμηλότερα του 5% (4,6% το 2017, 4% το 2018, 4,3% το 2019, 4,5% το 2020, 4,4% το 2021, 3% το 2022).
Η εφαρμογή του πλαφόν, η οποία συμπιέζει περαιτέρω το ήδη χαμηλό μικτό περιθώριο αγνοεί την αύξηση του πληθωρισμού (κατά περίπου 10 μονάδες την τελευταία διετία), την πολύ μεγάλη αύξηση του χρηματοοικονομικού κόστους από τις αυξήσεις επιτοκίων, την αύξηση των μεταφορικών που δόθηκε στα βυτιοφόρα ή που παρουσιάζεται στα πλοία με την αύξηση των ρυμουλκών και των καυσίμων.
Όπως αναφέρεται, το πλαφόν, κάτω από τις σημερινές συνθήκες, δημιουργεί ένα ασφυκτικό πλαίσιο λειτουργίας για τις νόμιμες επιχειρήσεις, θέτοντας εν αμφιβόλω όχι μόνο τις μελλοντικές επενδύσεις τους, αλλά και την ίδια τη βιωσιμότητά τους. Παράλληλα, τροφοδοτεί τον αθέμιτο ανταγωνισμό με τις παραβατικές επιχειρήσεις, οι οποίες λειτουργούν σχεδόν ανεξέλεγκτες.
Ο ρόλος των νόμιμων εταιριών του κλάδου είναι εξαιρετικά κρίσιμος για την οικονομία, την ενεργειακή ασφάλεια, αλλά και την ενεργειακή μετάβαση της χώρας. Έρευνα, δε, που πραγματοποίησε το ΕΜΠ σχετικά με τις ελλειμματικές παραδόσεις στην Αττική, αποκαλύπτει ότι υπάρχει σημαντικά αυξητική τάση σε σχέση με την έρευνα του 2021, αλλά και των προηγούμενων ετών.
Πάντως, το λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης σε ειδικευμένα καταστήματα αποτελεί το 11,1% και συγκαταλέγεται στην κορυφαία "πεντάδα" των κλάδων που συμμετέχουν στην τελική εικόνα σε σχέση με τον τζίρο.
Στο μεταξύ, την “ακτινογραφία” του κλάδου αναφέρεται μελέτη του ΙΟΒΕ για τον Κλάδο Εμπορίας Πετρελαιοειδών για το 2024. Όπως σημειώνει, κατά 21,6% αναμένεται να μειωθεί η κατανάλωση προϊόντων πετρελαίου στην Ελλάδα το 2030 σε σχέση με το 2022, σύμφωνα με τα όσα αναφέρει μελέτη του ΙΟΒΕ για τον Κλάδο Εμπορίας Πετρελαιοειδών για το 2024.
Παράλληλα, η αξία πωλήσεων των επιχειρήσεων του κλάδου υποχώρησε σημαντικά το 2023 και διαμορφώθηκε σε €14,8 δισεκ. έναντι €17,7 δισεκ. το 2022, καταγράφοντας μείωση κατά 16,5%. Παράλληλα, ο όγκος των πωλήσεων περιορίστηκε το 2023 κατά 4,8% (σε 13.186 χιλ. μετρικούς τόνους από 13.856 χιλ. μετρικούς τόνους το 2022). Επομένως, η μείωση της αξίας πωλήσεων το 2023 οφείλεται στην υποχώρηση τόσο της μέσης τιμής πώλησης, όσο και του όγκου πωλήσεων των προϊόντων του κλάδου.
Το συνολικό κόστος πωληθέντων, μειώθηκε κατά 16,7% και διαμορφώθηκε το 2023 σε €14,3 δισεκ. από €17,2 δισεκ. το 2022. Το 73,1% του κόστους πωληθέντων αφορά στο κόστος εισαγωγής CIF, το οποίο –με δεδομένο ότι εξαρτάται από τις διακυμάνσεις στις διεθνείς τιμές των προϊόντων πετρελαίου– αποτέλεσε τον κυριότερο παράγοντα μεταβολής του κόστους πωληθέντων το 2023. Οι δασμοί και φόροι με ποσοστό 26,1% αποτελούν τον δεύτερο σημαντικότερο παράγοντα διαμόρφωσης του κόστους πωληθέντων, ενώ οριακή είναι η επίδραση των άμεσων εξόδων αγορών, που συμμετέχουν στο κόστος πωληθέντων με ποσοστό 0,9%.
Σύμφωνα, επίσης, με τα όσα αναφέρει ο ΙΟΒΕ η μικτή κερδοφορία του κλάδου μειώθηκε το 2023 στα €483,1 εκατ. από €527,6 εκατ. την προηγούμενη χρονιά (-8,4%). Οι δαπάνες των επιχειρήσεων του κλάδου –που σε πολύ μεγάλο βαθμό (71,3%) σχετίζονται με τα λοιπά λειτουργικά έξοδα και τις αμοιβές προσωπικού– διαμορφώθηκαν το 2023 σε €496,3 εκατ. σημειώνοντας οριακή αύξηση σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος (+0,2%).
Το σύνολο του απασχολούμενου κεφαλαίου μειώθηκε το 2023 κατά 2,1%, καθώς η μεταβολή των στοιχείων του ενεργητικού ήταν μεγαλύτερη από τη μείωση που σημείωσε το βραχυπρόθεσμο παθητικό. Επιπρόσθετα, η καθαρή θέση των επιχειρήσεων του κλάδου μειώθηκε κατά 1,7% το 2023, στα €722,9 εκατ. από €735,1 εκατ. το 2022. Τέλος, οι μακροπρόθεσμες υποχρεώσεις, ενισχύθηκαν κατά 13,3% το 2023 (σε €827,3 εκατ. από €730,4 εκατ. το 2022), ενώ η εξάρτηση των εταιριών του κλάδου από βραχυπρόθεσμα ξένα κεφάλαια υποχώρησε σημαντικά, όπως προκύπτει από την αισθητή μείωση κατά 27,7% του βραχυπρόθεσμου τραπεζικού δανεισμού το 2023 (€308,9 εκατ.) σε σχέση με το 2022 (€427,2 εκατ.). Οι λοιπές επενδύσεις του κλάδου ενισχύθηκαν ελαφρώς το 2023 σε €79,6 εκατ. από €75,9 εκατ. το 2022. Παράλληλα, οι επενδύσεις που αφορούν την ασφάλεια και το περιβάλλον ενισχύθηκαν σημαντικά στα €12.088 χιλ. το 2023 από €6.950 χιλ. το 2022.
Ως αποτέλεσμα της ενίσχυσης των λοιπών επενδύσεων, οι οποίες αποτελούν το κύριο μέρος των συνολικών επενδύσεων των εταιριών του κλάδου (86,8%), αλλά και της σημαντικής αύξησης των επενδύσεων για την ασφάλεια και το περιβάλλον, οι συνολικές επενδύσεις ενισχύθηκαν το 2023 κατά 10,6% και ανήλθαν σε €91,7 εκατ. από €82,9 εκατ. το προηγούμενο έτος.
Μειώθηκαν το πρατήρια
Ο αριθμός των πρατηρίων υποχώρησε οριακά το 2023 κατά 1,1% και διαμορφώθηκε σε 4.898 από 4.952 το προηγούμενο έτος. Αντιθέτως, ενισχύθηκαν οι μέσες πωλήσεις καυσίμων ανά πρατήριο (σε χιλ. μετρικούς τόνους) κατά 5,6%. Η χωρητικότητα των ιδιόκτητων αποθηκευτικών χώρων των εταιριών του κλάδου ενισχύθηκε σημαντικά, ενώ παράλληλα αυξήθηκε η χωρητικότητα των ενοικιαζόμενων αποθηκευτικών χώρων κατά 17,3%. Αντίστοιχα, ενισχύθηκαν ελαφρά οι αποθηκευτικοί χώροι πρατηρίων κατά 10,2%. Αισθητή αύξηση καταγράφεται στον αριθμό των απασχολούμενων αυτοκινήτων (ιδιόκτητων και τρίτων), από 1.391 το 2022 σε 1.599 το 2023 (+15%). Τέλος, στις εξεταζόμενες εταιρίες του κλάδου απασχολήθηκαν 1.720 άτομα το 2023, αριθμός μειωμένος κατά 1,4% έναντι του προηγούμενου έτους.
Εικόνα αγορά συνολικά
Στο μεταξύ, αύξηση 2,4% σημείωσε ο τζίρος στις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου της χώρας πέρυσι και ανήλθε σε 71,57 δισ. ευρώ, έναντι των 69,89 δισ. ευρώ το 2023. Για τις επιχειρήσεις του λιανικού εμπορίου, χωρίς τους κλάδους οχημάτων τροφίμων και καυσίμων, ο κύκλος εργασιών το 2024 ανήλθε σε 25,97 δισ. ευρώ, σημειώνοντας αύξηση 1,8% σε σχέση με το 2023, όπου είχε διαμορφωθεί σε 25,5 δισ. ευρώ.
Ουσιαστικά η αύξηση είναι πληθωριστική καθώς η άνοδος του Δείκτη Τιμών Καταναλωτή ήταν στο 2,7%.
Στο μεταξύ, οι πέντε κλάδοι με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στον ετήσιο κύκλο εργασιών το 2024 είναι:
- Λιανικό εμπόριο σε μη ειδικευμένα καταστήματα που πωλούν κυρίως τρόφιμα, ποτά ή καπνό (27%)
- Πώληση αυτοκινήτων και ελαφρών μηχανοκίνητων οχημάτων (11,7%)
- Λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης σε ειδικευμένα καταστήματα (11,1%)
- Φαρμακευτικά είδη σε ειδικευμένα καταστήματα (6,6%)
- Λιανικό εμπόριο ενδυμάτων σε ειδικευμένα καταστήματα (5,1%).
Οι πέντε κλάδοι με τη μεγαλύτερη συμμετοχή στον ετήσιο κύκλο εργασιών το 2023 είναι:
- Λιανικό εμπόριο σε μη ειδικευμένα καταστήματα που πωλούν κυρίως τρόφιμα, ποτά ή καπνό (26,8%)
- Λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης σε ειδικευμένα καταστήματα (11,7%)
- Πώληση αυτοκινήτων και ελαφρών μηχανοκίνητων οχημάτων (11,6%)
- Φαρμακευτικά είδη σε ειδικευμένα καταστήματα (6,6%)
- Λιανικό εμπόριο ενδυμάτων σε ειδικευμένα καταστήματα (5,1%).
Οι δραστηριότητες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στην αξία του κύκλου εργασιών σε απόλυτα μεγέθη το 2024 σε σχέση με το 2023 είναι:
- Λιανικό εμπόριο σε μη ειδικευμένα καταστήματα που πωλούν κυρίως τρόφιμα, ποτά ή καπνό, αύξηση 0,60 δισ. ευρώ.
- Πώληση αυτοκινήτων και ελαφρών μηχανοκίνητων οχημάτων, αύξηση 0,26 δισ. ευρώ.
Οι δραστηριότητες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη μείωση στην αξία του κύκλου εργασιών σε απόλυτα μεγέθη το 2024 σε σχέση με το 2023 είναι:
- Λιανικό εμπόριο καυσίμων κίνησης σε ειδικευμένα καταστήματα, μείωση 0,22 δισ. ευρώ.
- Λιανικό εμπόριο ηλεκτρικών οικιακών συσκευών σε ειδικευμένα καταστήματα, μείωση 0,11 δισ. ευρώ.
Οι περιφέρειες που παρουσίασαν τη μεγαλύτερη αύξηση στον κύκλο εργασιών το 2024 σε σχέση με το 2023 είναι:
- Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου, αύξηση 3,8%.
- Περιφέρεια Αττικής, αύξηση 3%.
Οι περιφέρειες που παρουσίασαν μείωση στον κύκλο εργασιών το 2024 σε σχέση με το 2023 είναι:
- Περιφέρεια Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, μείωση 1,2%.
- Περιφέρεια Ηπείρου, μείωση 0,5%.
