Δύο "πράσινες κάρτες" σε ότι αφορά την μείωση των ενεργειακών επιδοτήσεων συνολικά, αλλά και της αντίστοιχη ενίσχυσης των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και μια «κόκκινη» κάρτα για την επιδότηση ορυκτών καυσίμων, σήκωσε η Κομισιόν στην Ελλάδα.
Η Ευρωπαική Επιτροπή παρουσιάζοντας χτες τις εκθέσεις της για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης για το 2021, έκανε τον πρώτο απολογισμό της προόδου που σημειώνεται όσον αφορά την υλοποίηση της μετάβασης στην καθαρή ενέργεια, σχεδόν δύο χρόνια μετά την έναρξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας.
Αν και υπάρχουν ορισμένες ενθαρρυντικές τάσεις, στα κύρια συμπεράσματα αναφέρει ότι θα απαιτηθούν μεγαλύτερες προσπάθειες για να επιτευχθεί ο στόχος του 2030 για μείωση των καθαρών εκπομπών κατά τουλάχιστον 55% και επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050. Τα δεδομένα θα πρέπει να αναλυθούν προσεκτικά το επόμενο έτος για περισσότερο μετα-COVID τάσεις.
Η έκθεση δείχνει ότι οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας ξεπέρασαν τα ορυκτά καύσιμα ως την νούμερο ένα πηγή ενέργειας στην ΕΕ για πρώτη φορά το 2020, παράγοντας το 38% της ηλεκτρικής ενέργειας, έναντι 37% για τα ορυκτά καύσιμα.
Μέχρι σήμερα, 9 κράτη μέλη της ΕΕ έχουν ήδη καταργήσει σταδιακά τον άνθρακα, 13 άλλα έχουν δεσμευτεί για ημερομηνία σταδιακής κατάργησης μεταξύ των οποίων και η Ελλάδα και 4 εξετάζουν πιθανά χρονοδιαγράμματα.
Σε σύγκριση με το 2019, οι εκπομπές αερίων θερμοκηπίου στην ΕΕ27 το 2020 μειώθηκαν σχεδόν κατά 10%, μια άνευ προηγουμένου μείωση των εκπομπών λόγω της πανδημίας COVID-19, η οποία έφερε τις συνολικές μειώσεις των εκπομπών στο 31%, σε σύγκριση με το 1990.
Η κατανάλωση πρωτογενούς ενέργειας μειώθηκε κατά 1,9% και η κατανάλωση τελικής ενέργειας κατά 0,6% πέρυσι.
Το καμπανάκι κινδύνου
Όπως αναφέρει η Κομισιόν και τα δύο στοιχεία είναι πάνω από την τροχιά που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της ΕΕ για το 2020 και το 2030, και πρέπει να συνεχιστούν οι προσπάθειες για την αντιμετώπιση αυτού του ζητήματος σε επίπεδο κρατών μελών και ΕΕ.
Οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων μειώθηκαν ελαφρά το 2020, λόγω της χαμηλότερης συνολικής κατανάλωσης ενέργειας. Οι επιδοτήσεις για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την ενεργειακή απόδοση αυξήθηκαν το 2020.
Για την Ελλάδα
Στις εκθέσεις αναφέρεται ότι οι επιδοτήσεις ορυκτών καυσίμων αυξήθηκαν περαιτέρω, (κατά 4% μεταξύ 2015 και 2019), ωστόσο, ορισμένες χώρες, όπως η Λετονία, η Λιθουανία, η Σουηδία, η Ελλάδα ή η Ιρλανδία, κατάφεραν να μειώσουν τις επιδοτήσεις για ορυκτά καύσιμα.
Σε σύγκριση με το ΑΕΠ, οι ενεργειακές επιδοτήσεις συνέχισαν να ποικίλλουν σημαντικά μεταξύ των κρατών μελών το 2019, κυμαινόμενες από 2,7% του ΑΕΠ στη Λετονία έως μόνο 0,3% στο Λουξεμβούργο. Στην ΕΕ οι ενεργειακές επιδοτήσεις ανήλθαν κατά μέσο όρο σε 1,2% το 2019. Το 2015, το μερίδιο αυτό ήταν ελαφρώς υψηλότερα, φτάνοντας το 1,3%.
Ενισχύσεις σε ΑΠΕ
Η ανάλυση δείχνει επίσης ότι διαφορετικές χώρες χρησιμοποιούν επιδοτήσεις για να υποστηρίξουν διαφορετικές πολιτικές και μέτρα, τα οποία επηρεάζουν με διαφορετικό τρόπο τους στόχους της ΕΕ για τη μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.
Η Λετονία δαπάνησε σχεδόν το 2% του ΑΕΠ της σε επιδοτήσεις για μέτρα ενεργειακής απόδοσης το 2019. Η Γερμανία δαπάνησε περίπου το 0,9% του ΑΕΠ της για επιδοτήσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Ιταλία, η Τσεχία και η Ισπανία δαπάνησαν το 0,8% του ΑΕΠ τους σε επιδοτήσεις ανανεώσιμων πηγών ενέργειας.
Επιδοτήσεις σε ορυκτά
Όπως επισημαίνει η Κομισιόν, ταυτόχρονα, άλλες χώρες εξακολουθούν να τείνουν να δαπανούν περισσότερα για ορυκτά καύσιμα από τα μέτρα που ενθαρρύνουν την πράσινη μετάβαση.
Η Ουγγαρία και η Βουλγαρία ξόδεψαν περισσότερο από το 1% του ΑΕΠ τους επιδότηση ορυκτών καυσίμων, και στην Ελλάδα και το Βέλγιο αυτό το μερίδιο ήταν κοντά στο 1%. Και τα δύο αποθαρρυντικά στοιχεία από την πλευρά της πράσινης μετάβασης.
Το σχέδιο Minos
Στις εκθέσεις γίνεται ονομαστική αναφορά στο ηλιοθερμικό πάρκο που δημιουργείται στη Σητεία της Κρήτης, MINOS 50MW CSP, το πρώτο του είδους στην Ελλάδα. Κατασκευάζεται σε έκταση 160 εκταρίων και θα έχει δυνατότητα 50MW. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις, θα παράγει το 10% του ηλεκτρικού ρεύματος που χρειάζεται η Κρήτη.
Το εν λόγω έργο περιλαμβάνεται στα 20 εγκεκριμένα έργα προυπολογισμού 2,1 δις. ευρώ που στηρίχτηκαν από τον πρόγραμμα χρηματοδότησης μεγάλης κλίμακας για καινοτόμα έργα επίδειξης ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα.
Μέχρι τις 30 Ιουνίου 2021, οκτώ έργα είχαν τεθεί σε λειτουργία:
-το έργο βιοενέργειας Verbiostraw στη Γερμανία,
-το χερσαίο αιολικό έργο Windpark Handalm στην Αυστρία,
-τα υπεράκτια αιολικά έργα Veja Mate και Nordsee One στη Γερμανία,
-το έργο έξυπνων δικτύων Puglia Active Network στην Ιταλία,
-τα πλωτά υπεράκτια αιολικά έργα Vertimed στη Γαλλία και Windfloat στην Πορτογαλία,
Δύο έργα, το ιταλικό έργο βιοενέργειας BEST και το σουηδικό χερσαίο αιολικό έργο Windpark Blaiken, θεωρούνται ολοκληρωμένα.
