Τα αδιάθετα δάνεια των 225 δισ από το Ταμείο Ανάκαμψης αναμένεται να λειτουργήσουν ως “βασική μαγιά” για το πλάνο των 300 δισ ευρώ νέων επενδύσεων ως το 2030, που απαιτεί ο σχεδιασμός έκτακτης ανάγκης της Κομισιόν για την απεξάρτηση από τα ορυκτά καύσιμα και δη της Ρωσίας.
Ήδη, μάλιστα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έσπευσε να δώσει οδηγίες στα κράτη- μέλη για το πώς θα πρέπει να αναθεωρήσουν τα Εθνικά τους Σχέδια.
Υπενθυμίζεται ότι σχετικά με τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης που δεν έχουν χρησιμοποιηθεί από τα κράτη, πριν λίγες μέρες, πηγές του οικονομικού επιτελείου δεν απέκλεισαν να χρησιμοποιηθούν για τη στήριξη της ενεργειακής κρίσης ,ξεκαθαρίζοντας ότι τα συγκεκριμένα κονδύλια θα κατευθυνθούν αποκλειστικά για υποδομές.
Μάλιστα, όπως αναφέρθηκε “το πλεονέκτημα είναι ότι η Ελλάδα έχει ένα έτοιμο μηχανισμό, ένα έτοιμο εργαλείο για την αξιοποίηση και κατανομή των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης, που δουλεύει πλήρως αυτοματοποιημένα. Εμείς π.χ. εάν αποφασιζόταν να γίνει μια αλλαγή των χορηγήσεων για τη στήριξη ενεργειακών δράσεων, θα μπορούσαμε με μια μικρή τροποποίηση να προχωρήσουμε, καθώς όλα είναι έτοιμα. Π.χ. μια μικρή αλλαγή είναι ίσως και μια συμφωνία με τις τράπεζες” ανέφερε το στέλεχος του οικονομικού επιτελείου τονίζοντας ότι παράλληλα δεν είναι προς ώρας πιθανές ευρωπαϊκές δράσεις στήριξης με τη μορφή επιδοτήσεων.
Τι λέει η Κομισιόν;
Να σημειωθεί ότι στις οδηγίες της για τις αναθεωρήσεις των σχεδίων που έχουν υποβληθεί στον Μηχανισμό Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας (RRF), η Κομισιόν επαναλαμβάνει αυτό που έλεγαν οι πηγές του οικονομικού επιτελείου.
Δηλαδή, ότι “όταν θα ετοιμάζουν τα κράτη- μέλη τις αλλαγές στα Σχέδια τους, έτσι ώστε να αντανακλούν τις ανάγκες του REPowerEU, είναι σημαντικό να έχουν κατά νου ότι θα πρέπει να συνεχίσουν να εστιάζουν στην εφαρμογή των υφιστάμενων Σχεδίων, να επιτρέπουν την πρόοδο- επίτευξη στόχων και ορόσημων, λαμβάνοντας υπόψιν τη συνάρτηση τους με την ταχεία ανάρρωση από τις οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας, έτσι ώστε να γίνουν πιο ανθεκτικές”.
Αυτή είναι η βασική οδηγία από τις Βρυξέλλες, σε μια εμφανή προσπάθεια να τηρηθούν βασικές αρχές για τις οποίες υπήρξε μια μακρά διαδικασία διαπραγματεύσεων μεταξύ των κρατών μελών αλλά και να σταλεί το μήνυμα ότι δεν λειτουργήσει η αναθεώρηση ως “Δούρειος Ίππος” για την φαλκίδευση της όλης διαδικασίες και τη διασπάθιση των χρημάτων σε δράσεις που δεν προβλέπονται, δηλαδή για άκριτες επιδοτήσεις και όχι για υποδομές και μεταρρυθμίσεις.
Και από το ΕΣΠΑ
Το γεγονός ότι πέρα από την αξιοποίηση των αδιάθετων 225 δισ ευρώ, τα κράτη- μέλη μπορούν να ανακατευθύνουν το 7,5% των πόρων από το νέο ΕΣΠΑ για τους πιο φιλόδοξους ενεργειακούς στόχους, ανάγκασε, μάλιστα, την Κομισιόν να δώσει οδηγίες για το ενδεδειγμένο μίγμα τους.
“Συστήνεται στα κράτη- μέλη να χρηματοδοτούν τις πρώιμες επενδύσεις με πόρους από το Ταμείο Ανάκαμψης, καθώς το “παράθυρο” του κλείνει το 2026, ενώ για επενδύσεις που πρέπει να γίνουν σε δεύτερο χρόνο, μπορούν να αξιοποιηθούν τα κονδύλια Συνοχής, τα οποία με βάση τον κανόνα ν+3 μπορούν να χρηματοδοτήσουν projects ως το 2029”, σημειώνει χαρακτηριστικά στο σχετικό κείμενο Οδηγιών η Κομισιόν.
Επιπλέον ποσά
Μένει βέβαια να διευκρινιστεί το προσεχές διάστημα πόσα χρήματα μπορεί να αντλήσει η Ελλάδα από το “πακέτο” των 225 δισ ευρώ. Υπάρχει βέβαια μια σχετική αισιοδοξία ότι καθώς έχουμε έτοιμους τους σχετικούς μηχανισμούς και συμφέρει το επιτόκιο την Ελλάδα, ότι θα μπορούν να αντληθούν δυνητικά σημαντικοί πόροι.
Χαρακτηριστικά πηγές του οικονομικού επιτελείου πριν λίγες μέρες ανέφεραν ότι σχετικά με τα δάνεια του Ταμείου Ανάκαμψης τα εξής:
“Αυτό που θα γίνει, είναι συζήτηση για τη χρησιμοποίηση των δανείων. Εμείς βέβαια έχουμε πάρει τα δάνειά μας. Αλλά συμβαίνει το εξής: Για πολλές χώρες δεν συμφέρει η αξιοποίηση των δανείων αυτών” ανέφεραν και εξειδίκευσαν:
“H EE δανείζεται με ένα σταθμισμένο μέσο όρο επιτοκίου. Όσοι δανείζονται με μικρότερα επιτόκια, προτιμούν να πάρουν δάνεια αλλιώς και να μην μπλέξουν σε ένα “σκληρό” πρόγραμμα όπως το Ταμείο ανάκαμψης. Ακόμη και με 10 μονάδες βάσης παραπάνω προτιμούν να τα πάρουν κατ΄ ευθείαν τα όποια δάνεια από την αγορά. Για αυτό και οι μισοί στην ΕΕ δεν τα παίρνουν και μένουν αδιάθετα ποσά” ανέφεραν.
Σε σχέση με το ΕΣΠΑ, με βάση τα κείμενα των οδηγιών της Κομισιόν, από τα 26,869 δισ ευρώ για το σύνολο των κρατών- μελών, η Ελλάδα μπορεί να ανακατευθύνει 1,533 δισ ευρώ για ενεργειακές δράσεις. Επίσης άλλα 348 εκατ ευρώ μπορεί να αντληθούν πόροι και το “πακέτο’ για την Κοινή Αγροτική Πολιτική της περιόδου 2023- 2027.
Έργα και πήχης εξοικονόμησης
Με βάση πάντως τις εκτιμήσεις των Βρυξελλών οι δράσεις που αποφασίστηκαν θα οδηγήσουν σε ετήσια εξοικονόμηση 80 δισ ευρώ από εισαγωγές φυσικού αερίου, 12 δισ ευρώ από εισαγωγές πετρελαίου και 1,7 δισ ευρώ από εισαγωγές κάρβουνου.
Το ευρωπαϊκό σχέδιο, επίσης, προβλέπει επίσης επενδύσεις:
- 1,5-2 δις ευρώ για την απεξάρτηση από το ρωσικό πετρέλαιο σε χώρες με υψηλή εξάρτηση,
- 29 δις ευρώ για την ενίσχυση των ηλεκτρικών δικτύων και των διασυνδέσεων,
- 37 δισ. ευρώ για την αύξηση της παραγωγής βιομεθανίου,
- 56 δισ. ευρώ για την εξοικονόμηση ενέργειας και τις αντλίες θερμότητας,
- 41 δισ. ευρώ για τον περιορισμό της χρήσης ορυκτών καυσίμων από τη βιομηχανία και
- 113 δισ. ευρώ για την πράσινη ενέργεια εκ των οποίων τα 86 δισ. ευρώ θα αφορούν τις ΑΠΕ και 27 δις ευρώ βασικές υποδομές υδρογόνου. τούτων δοθέντων και με σημαντικά έργα Ελληνικού ενδιαφέροντος σε όλους τους πυλώνες αυτούς (από το White Dragon στο Υδρογόνο, μέχρι τις διεθνείς διασυνδέσεις και την πορεία επενδύσεων ΑΠΕ) η Ελλάδα αναμένει σημαντικές ενισχύσεις.
