της Μαρίας Αδαμίδου
Δεν μπορούσα να ασχοληθώ με τη συμφωνία του Μινσκ, είχα τις εκλογές μπροστά μου, είχα να ασχοληθώ με την Ελλάδα και τη συμφωνία ΕΕ-Τουρκίας για το προσφυγικό, είπε η Άνγκελα Μέρκελ στην πολυσυζητημένη συνέντευξή της στο περιοδικό Spiegel.
Και κάπως έτσι, με μια αφελή στα όρια της παρεξήγησης επιχειρηματολογία, μαθαίνουμε γιατί η τότε πανίσχυρη Γερμανίδα Καγκελάριος όχι μόνο δεν έδωσε διπλωματική συνέχεια στην απόπειρα του 2015 για να κλείσει η πληγή μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, η οποία σήμερα κλιμακώνει την ενεργειακή κρίση, αλλά και γιατί συνέχισε ακάθεκτη να χτίζει την ενεργειακή εξάρτηση της Γερμανίας από τη Μόσχα, την οποία τώρα πληρώνει ακριβά ολόκληρη η Ευρώπη.
Bonus, φυσικά ο cameo ρόλος που αποδίδει η Μέρκελ στη χώρα μας, και που αποδεικνύει δύο τινά: την εμμονή της πρώην Σιδηράς Κυρίας με τη δημοσιονομική πειθαρχία, την οποία έπρεπε να επιβάλει πέραν πάσης άλλης προτεραιότητας στην Ελλάδα, και τη μυωπική άσκηση της εξουσίας από πλευράς της, την οποία της καταλόγιζαν ανοιχτά οι πολιτικοί αντίπαλοι και ψιθυριστά οι κομματικοί σύντροφοι.
Επειδή, όμως, και η ίδια είπε ότι είναι σημαντικό να αναρωτηθούμε πως λειτουργεί η παγκόσμια ιστορία, και ότι εκείνη έπραξε όσα έπραξε με βάση τις συνθήκες εκείνης της στιγμής, καλό είναι να θυμόμαστε ποιες ήταν αυτές ακριβώς οι συνθήκες, τουλάχιστον ως προς το ενεργειακό σκέλος.
NordStream
Όσο η Ουκρανία βρισκόταν στη σφαίρα επιρροής της Μόσχας, όλα ήταν ήρεμα στο ενεργειακό μέτωπο. Μετά την Πορτοκαλί Επανάσταση, όμως, το 2005 (την περίοδο που αναλάμβανε τη γερμανική Καγκελαρία η Άνγκελα Μέρκελ), άρχισαν οι προστριβές ανάμεσα στις δύο χώρες με αφορμή τις τιμές διέλευσης και χρέη, με αποτέλεσμα η Ρωσία να κλείνει κατά διαστήματα τη στρόφιγγα φυσικού αερίου, προκαλώντας κάποιες φορές προβλήματα και στην τροφοδοσία της Ευρώπης. Σε αυτό το περιβάλλον, και με στόχο την παράκαμψη της Ουκρανίας ξεκίνησαν οι εργασίες για τον NordStream, που ολοκληρώθηκε το 2011, χρονιά που άρχισε η κατασκευή του NordStream2. Τότε η Μέρκελ, η οποία ήταν η μοναδική Ευρωπαία ηγέτης με τόσο στενές σχέσεις με τον Πούτιν, έκρινε ότι αν βγει από την εξίσωση η Ουκρανία, η Γερμανία θα είχε πλέον απρόσκοπτα πρόσβαση σε φθηνή ενέργεια από τη Ρωσία, για να αναπτυχθεί η γερμανική οικονομία. Οπότε, υπό αυτό το πρίσμα, η εισβολή-αστραπή της Ρωσίας στη Γεωργία, το 2008, είχε επίσης υποτιμηθεί από την Καγκελάριο.
Η στρατιωτική εισβολή στην Κριμαία το 2014 αποτέλεσε, θεωρητικά, καμπή, τουλάχιστον σε διπλωματικό επίπεδο, αλλά για τη Γερμανία της Μέρκελ, όπως αποδείχτηκε εκ του αποτελέσματος, ήταν απλώς Πέμπτη (και συγκεκριμένα 27 Φεβρουαρίου). Έτσι, τα επόμενα χρόνια, το Βερολίνο παραμέρισε τα προσκόμματα που έθεταν άλλες χώρες για την κατασκευή του δεύτερου αγωγού, και έδωσε επίσημα την άδεια το 2018, επισφραγίζοντας την απόλυτη εξάρτηση της Γερμανίας από το ρωσικό αέριο.
Απόλυτη προτεραιότητα η οικονομία
Απόλυτη προτεραιότητα για την Καγκελάριο τότε, ήταν η ανάπτυξη της οικονομίας της χώρας. Ήταν άλλωστε περιβόητη (ίσως και διαβόητη) για το επιθετικό μάρκετινγκ που έκανε υπέρ των γερμανικών επιχειρήσεων στις πολιτικές επισκέψεις της σε άλλες χώρες, από τις οποίες συνήθως έφευγε έχοντας κλείσει μια σειρά επιχειρηματικών συμφωνιών.
Και η ενέργεια ήταν και είναι τεράστιο κομμάτι της αναπτυξιακής πορείας μιας οικονομίας.
Αφήνοντας κατά μέρος τη μεταναστευτική κρίση και τους χειρισμούς της Μέρκελ σε σχέση με την Τουρκία (που υπαγορεύονταν σε σημαντικό βαθμό από το γεγονός ότι είχε επιτρέψει στον Ερντογάν να έχει μεγάλη επιρροή στους Τούρκους της Γερμανίας, οι οποίοι εκείνη την περίοδο απέκτησαν για πρώτη φορά το δικαίωμα επιστολικής ψήφου στις τουρκικές εκλογές), η επίμαχη στιγμή της ιστορίας είναι εκείνη που η Γερμανία αναδεικνύονταν σε οικονομικό παράγοντα που ξεπερνούσε τα ευρωπαϊκά σύνορα. Δεν ήταν μόνο η ατμομηχανή της Ευρώπης, ήταν και ένα ανερχόμενο αστέρι στο διεθνές οικονομικό στερέωμα. Και αυτό το πετύχαινε, για το πούμε εντελώς ωμά, στερώντας την αλληλεγγύη της στους Ευρωπαίους εταίρους της. Εξ ου και η μεγάλη «προσήλωσή» της, τότε, στην Ελλάδα.
Αυτή την αλληλεγγύη που δεν επέδειξε τότε, είναι αυτή που χρειάστηκε από την υπόλοιπη ΕΕ και την Ελλάδα λόγω ενεργειακής κρίσης η Γερμανία που άφησε πίσω της η Μέρκελ, και όπως φαίνεται από τη συνέντευξή της, χωρίς καμιά τύψη. Όπως τότε έθετε τους κανόνες στην ΕΕ, έτσι και τώρα επιχειρεί να βάλει τους δικούς της κανόνες στο πως ερμηνεύεται η ιστορία.
