Το 2022, η Ουκρανία αγόρασε τεράστιες ποσότητες καυσίμων από τη Βουλγαρία που παρασκευάζονται από ρωσικό πετρέλαιο, σύμφωνα με στοιχεία του Εθνικού Στατιστικού Ινστιτούτου της Βουλγαρίας, τα οποία παρέχονται αποκλειστικά στη EURACTIV Βουλγαρίας.
Από τον Ιανουάριο έως τον Νοέμβριο του 2022, η Βουλγαρία εξήγαγε στην Ουκρανία καύσιμα αξίας 700 εκατομμυρίων ευρώ και αν η τάση συνεχιστεί και τον Δεκέμβριο, η συνολική αξία για το έτος θα ξεπεράσει τα 825 εκατομμύρια ευρώ. Σε σύγκριση με την περίοδο πριν από τον πόλεμο, πρόκειται για αύξηση κατά 1.000 φορές, καθώς οι εξαγωγές καυσίμων της Βουλγαρίας προς την Ουκρανία το 2021 ήταν μόλις 750.000 ευρώ.
Το σημερινό μέγεθος των βουλγαρικών εξαγωγών πετρελαίου προς την Ουκρανία είναι τόσο μεγάλο που αντιστοιχεί περίπου στο 1% του μεγέθους ολόκληρης της βουλγαρικής οικονομίας.
Η κύρια εξαγωγή καυσίμων από τη Βουλγαρία προς την Ουκρανία είναι το πετρέλαιο κίνησης (γνωστό και ως κόκκινο ντίζελ), το οποίο αποτελεί πάνω από το 90% των παραδόσεων.
Οι παραδόσεις βενζίνης έχουν επίσης αυξηθεί ραγδαία τους τελευταίους έξι μήνες, γεγονός που εξηγείται από τις ρωσικές επιθέσεις σε ουκρανικές κρίσιμες υποδομές. Το πετρέλαιο ντίζελ χρησιμοποιείται στη βαριά βιομηχανία για την τροφοδοσία μηχανημάτων, γεννητριών και οχημάτων εκτός δρόμου, καθώς και στη γεωργία και τη θαλάσσια ναυτιλία.
Ο παραγωγός πετρελαίου κίνησης στη Βουλγαρία είναι το μοναδικό διυλιστήριο της χώρας, που βρίσκεται στην πόλη-λιμάνι Μπουργκάς και ανήκει στη ρωσική πετρελαϊκή εταιρεία Lukoil, η οποία εξακολουθεί να λειτουργεί κυρίως με ρωσικό πετρέλαιο που εισάγεται με δεξαμενόπλοια μέσω της Μαύρης Θάλασσας, χάρη σε μια παρέκκλιση από τις κυρώσεις της ΕΕ.
Το διυλιστήριο στο Μπουργκάς έχει την πολυτέλεια να εξάγει καύσιμα σε σημαντικά χαμηλότερες τιμές, επειδή εργάζεται με τη δική του πρώτη ύλη. Πέρυσι, λόγω των δυτικών κυρώσεων, οι τιμές του ρωσικού πετρελαίου στις παγκόσμιες αγορές ήταν κατά μέσο όρο 20-30 δολάρια ανά βαρέλι χαμηλότερες από τις χρηματιστηριακές τιμές.
Οι βουλγαρικές στατιστικές δείχνουν ότι η Ουκρανία είναι πλέον ο τρίτος μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος της βαλκανικής χώρας χάρη στην εξαγωγή καυσίμων, έχοντας αντικαταστήσει τις ΗΠΑ. Το 2021, η Ουκρανία κατέλαβε την όγδοη θέση μεταξύ των χωρών εκτός της Ε.Ε. ως προορισμός για τις βουλγαρικές εξαγωγές.
Οι εξαγωγές καυσίμων από τη Βουλγαρία προς την Ουκρανία κορυφώθηκαν τον Νοέμβριο του 2022, όταν εξήχθησαν πετρελαιοειδή αξίας 130 εκατ. ευρώ.
Η χιονοστιβάδα των εξαγωγών πετρελαίου στην Ουκρανία ξεκίνησε τον Μάιο, όταν εξήχθησαν προϊόντα αξίας 40 εκατ. ευρώ, και έφθασε τα 105 εκατ. ευρώ τον Ιούνιο. Από τον Ιούνιο μέχρι το τέλος του έτους, τα επίπεδα ήταν σταθερά υψηλά.
Η περίοδος των υψηλότερων πωλήσεων καυσίμων προς την Ουκρανία συμπίπτει με τη διοίκηση της υπηρεσιακής κυβέρνησης του Προέδρου Ρούμεν Ράντεφ, ο οποίος κατηγορείται από τους αντιπάλους του ότι είναι φιλορώσος.
Ο Ράντεφ είναι σθεναρός πολέμιος της αποστολής βουλγαρικών όπλων στην Ουκρανία, αλλά αν και διχασμένο, το κοινοβούλιο δεν τον άκουσε και η πλειοψηφία αποφάσισε την αποστολή όπλων στο τέλος του περασμένου έτους.
Η Βουλγαρία προστατεύει τις επιχειρήσεις της
Στις 13 Ιανουαρίου, το βουλγαρικό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο που επιτρέπει την εξαγωγή καυσίμων που παράγονται από ρωσικό πετρέλαιο μόνο στην Ουκρανία. Ωστόσο, υπάρχει ένα παραθυράκι στο νόμο που επιτρέπει το εμπόριο με άλλες χώρες εκτός ΕΕ για τα καύσιμα που παράγει η Lukoil στη Βουλγαρία, για τα οποία δεν υπάρχει αγορά στη Βουλγαρία.
Αυτό εγείρει το ζήτημα της πιθανής επανεξαγωγής καυσίμων από ρωσικό πετρέλαιο στην ΕΕ, αλλά μόνο αφού πωληθούν από τη Βουλγαρία σε χώρα εκτός ΕΕ.
Εάν το πετρέλαιο προέρχεται από άλλη χώρα, για παράδειγμα από το Καζακστάν, αλλά έχει περάσει από τη Ρωσία κατά τη διαμετακόμιση, ο νέος βουλγαρικός νόμος λέει ότι μπορεί να εισαχθεί στη Βουλγαρία και τα προϊόντα μπορούν να πωληθούν στην ευρωπαϊκή αγορά.
Στα τέλη του περασμένου έτους, η Lukoil ανακοίνωσε την πρόθεσή της να καταστήσει τη Βουλγαρία την κύρια βάση της στην ΕΕ. Η ρωσική εταιρεία υποσχέθηκε να πληρώσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ σε φόρους στη Βουλγαρία, εάν της επιτραπεί να εξάγει την παραγωγή πετρελαίου της στη χώρα. Το διυλιστήριο της Lukoil στη βουλγαρική πόλη Μπουργκάς είναι το μεγαλύτερο στα Βαλκάνια.
Μια προσωρινή παρέκκλιση στο πλαίσιο της έκτης δέσμης κυρώσεων της ΕΕ κατά της Ρωσίας προβλεπόταν για τις εισαγωγές αργού πετρελαίου μέσω αγωγών σε εκείνα τα κράτη μέλη της ΕΕ που, λόγω της γεωγραφικής τους θέσης, υποφέρουν από ειδική εξάρτηση από τις ρωσικές προμήθειες και δεν έχουν βιώσιμες εναλλακτικές επιλογές.
Η Βουλγαρία έχει μια τέτοια παρέκκλιση μέχρι το τέλος του 2024.
Το 2022, η Βουλγαρία πούλησε επίσης όπλα αξίας άνω του 1 δισεκατομμυρίου ευρώ στην Ουκρανία, αν και όχι απευθείας αλλά μέσω μεσαζόντων, όπως έδειξε έρευνα της EURACTIV πέρυσι.
Η βαλκανική χώρα είναι ο κύριος προμηθευτής πυρομαχικών για τον σοβιετικό οπλισμό του ουκρανικού στρατού, αν και οι επίσημες αρχές στη Σόφια εξακολουθούν να αρνούνται ότι πραγματοποιήθηκαν τέτοιες εξαγωγές.
Πηγή: euractiv.gr
