Όταν η οικογένεια Νάγκελ με 6 παιδιά πηγαίνει για ψώνια, το αυτοκίνητο είναι υπερπλήρες. Στο νοικοκυριό της πολύτεκνης οικογένειας που μένει σε μικρή πόλη της Ρηνανίας - Βεστφαλίας το ψυγείο πρέπει να γεμίζει συνεχώς. Τα μήλα έρχονται με το τσουβάλι, τα αυγά με την παλέτα, το γάλα σε χαρτοκιβώτια των δέκα. Το πλυντήριο πιάτων λειτουργεί τρεις φορές την ημέρα. Η καθημερινή ζωή είναι καλά οργανωμένη. Το ίδιο ισχύει και στην οικογένεια Βόκερατ με 9 παιδιά σε ορεινή πόλη της Θουριγγίας. Και οι δύο οικογένειες φαίνεται να τα βγάζουν πέρα δύσκολα οικονομικά. Ο πληθωρισμός που διαρκεί εδώ και μήνες έχει πλήξει δυσανάλογα σκληρά τα δύο νοικοκυριά με τα πολλά παιδιά
«Δεν τους δίνουν φρούτα στο σχολείο»
«Οι μεγαλύτερες αυξήσεις έχουν γίνει στα τρόφιμα» λέει ο 42χρονος Μάριο Μάγκελ. Το 2021 έφταναν 1.150 με 1.500 ευρώ το μήνα για είδη υγιεινής και τρόφιμα. Το 2022 η οικογένεια χρειαζόταν 1400 με 1500 ευρώ. Ψωνίζει προϊόντα που είναι σε προσφορές και από αγροκτήματα, όπου οι τιμές δεν έχουν φτάσει ακόμη στα ύψη. «Η καλή διατροφή είναι για μας πολύ σημαντική, προτιμάμε να κατεβάζουμε ακόμη περισσότερο τη θέρμανση» λέει ο πατέρας μιας κόρης και πέντε γιων. Βέβαια, έχουν σταματήσει να αγοράζουν βιολογικά φρούτα και λαχανικά κι άλλα είδη.
Ο Μάριο Λάνγκε εργάζεται σε δημόσια υπηρεσία. Η γυναίκα του είναι δασκάλα δημοτικού. «Δεν περνάμε άσχημα με τα δύο μας εισοδήματα, αλλά παρατηρούμε ότι όλα ακρίβυναν» λέει. Το σχολείο που εργάζεται η γυναίκα του, Μάριον, βρίσκεται σε μια κοινωνικά υποβαθμισμένη γειτονιά. «Οι γονείς δεν δίνουν στα παιδιά φρούτα και λαχανικά, οι οικογένειές τους δεν έχουν χρήματα για αυτά. Και πολλά από αυτά δεν είναι σε θέση να παρακολουθήσουν κοινές δραστηριότητες» διηγείται η 44χρονη γυναίκα. «Είναι σοβαρό, γιατί αυτό σημαίνει φτώχεια, τουλάχιστον στα φρέσκα προϊόντα θα πρέπει να πέσουν οι τιμές μειώνοντας για παράδειγμα τον ΦΠΑ». Ο μεγαλύτερος γιος της είναι 16 χρονών και αρκείται στο δωμάτιό του με 17 και 18 βαθμούς Κελσίου. «Παλιά άφηνα το παράθυρο μισάνοιχτο με ανοιχτή θέρμανση, τώρα εξοικονομούμε όλοι ενέργεια».
Συνολικά η θερμοκρασία στο σπίτι έχει πέσει κατά δύο βαθμούς. Ακόμη και το πλυντήριο ρούχων πλένει σε λιγότερους βαθμούς. Το στεγνωτήριο χρησιμοποιείται λιγότερο. Η τεράστια αύξηση του κόστους βενζίνης δεν επιβαρύνει τόσο την οικογένεια, γιατί όλοι στην πόλη τους κυκλοφορούν με λεωφορείο, μετρό και ποδήλατο.
Αλλά χωρίς αυτοκίνητο στο χωριό δεν γίνεται. Η οικογένεια Βόκεροτ που ζει κοντά τα βαυαρικά σύνορα πλήττεται από το υψηλό κόστος της βενζίνης, όπως λέει ο Ντάβιντ Βόκεροτ, ξυλουργός και τεχνίτης για στέγες. Στην οικογένεια έχουν ένα βανάκι της VW που οδηγεί η γυναίκα του και ένα μεγαλύτερο φορτηγάκι που οδηγεί ο ίδιος με άδεια λεωφορείου. «Το περασμένο καλοκαίρι πίστευα ότι τα πηγαίναμε καλά και ότι θα μπορούσαμε να κάνουμε τακτικά διακοπές. Αλλά μετά τις δραματικές εξελίξεις με τις τιμές, πρέπει να σφίγγουμε τα δόντια». Η γυναίκα του είναι αστυνομικός, ο ίδιος αυτοαπασχολούμενος. Μέχρι πρότινος τα έφερναν οριακά βόλτα με τους δύο μισθούς.
Ευτυχία τα πολλά παιδιά, αλλά…
Τώρα όμως η οικογένεια με 3 κορίτσια και 6 αγόρια, είναι πολύ σφιχτά. Παλαιότερα τα έβγαζαν πέρα με από 120 μέχρι 150 ευρώ την εβδομάδα, τώρα ξεπερνούν τα 200 ευρώ. Ακόμη και βασικά τρόφιμα δεν έχουν την πολυτέλεια να αγοράσουν. «Γιαούρτι έχουμε μόνο όταν υπάρχουν προσφορές» λέει ο πατέρας. Τα δίδακτρα για το μουσικό σχολείο έχουν αυξηθεί, αλλά οι γονείς θέλουν με κάποιον τρόπο να μη στερήσουν τα παιδιά τους τη μουσική. «Δίνουμε αγώνα για τα βγάλουμε πέρα». Αν θέλει κανείς να πάρει χαρτί και μολύβι θα δει ότι για ένα εισόδημα 1000 ευρώ αναλογούν 250 ευρώ ανά μέλος μια τετραμελούς οικογένειας. Με αυτό το ποσό μπορεί κανείς να απορροφήσει τις αυξήσεις των τιμών. Αλλά αν το ίδιο ποσό διαιρεθεί δια 6, μένουν 90 ευρώ ανά κεφαλή. Δεν υπάρχει κανένα όριο για να βάλει κανείς χρήματα στην άκρη.«Για να μεγαλώσει ένα παιδί καλά και να έχει εξασφαλισμένη διαβίωση και ανατροφή χρειάζεται μέχρι 1000 ευρώ το μήνα» λέει ο Βόκεροτ. «Αυτό θα μπορούσε να το εξασφαλίσει το κράτος και η κοινωνία. Οι παιδικοί σταθμοί θα πρέπει να γίνουν δωρεάν, το επίδομα γονέων θα πρέπει να αυξηθεί. Εμείς οι οικογένειες με πολλά παιδιά εξασφαλίζουμε την επιβίωση της κοινωνίας».
Η οικογένεια Νάγκελ διαμαρτύρεται για την τιμή εισόδου σε ζωολογικούς κήπους, θέατρα ή πάρκα αναψυχής. «Οικογενειακά εισιτήρια είναι συνήθως για δύο ενήλικες και ένα ή δύο παιδιά» λέει ο Μάριο Νάγκελ. «Συχνά σκέπτεται κανείς αν αξίζει το κόπο να πας». Διακοπές κάνουν οι 8 εδώ και χρόνια σε ένα αγρόκτημα ή πηγαίνουν πεζοπορίες, που δεν κοστίζει πολύ. Η Μάριον Νάγκελ πιστεύει ότι τα πολλά παιδιά είναι χαρά, είναι κρίμα που πολλοί λένε ότι δεν θέλουν παιδιά. Χωρίς παιδιά δεν μπορεί να στηριχτεί το κοινωνικό σύστημα, η ασφάλιση υγείας ή η σύνταξη. Το ζευγάρι πιστεύει ότι θα ήταν δίκαιο να ληφθεί αυτό υπόψη στους υπολογισμούς, για παράδειγμα στην ηλικία συνταξιοδότησης, που θα πρέπει να γίνεται κλιμακωτά ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Γεγονός είναι ότι εκτός από τα παιδιά μονογονεϊκών οικογενειών εκτεθειμένες στο κίνδυνο της φτώχειας είναι και οικογένειες με πολλά παιδιά. Επιβεβαιώνεται συνεχώς και από μελέτες.
