Πακέτο μέτρων για τη στήριξη της βιομηχανίας απέναντι στην ενεργειακή κρίση καταθέτει η Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή της Ελλάδος (Ο.Κ.Ε.), σε συνέχεια της αξιολόγησης των επιπτώσεων από τις διαδοχικές κρίσεις που έχουν εκδηλωθεί την τελευταία πενταετία σε γνώμη της για το θέμα «Ενέργεια και ενεργειακή κρίση - Αντιμετώπιση των οικονομικών και κοινωνικών συνεπειών».
Όπως αναφέρει:
“Η ελληνική βιομηχανία αντιμετωπίζει διαχρονικά ένα δομικό ζήτημα υψηλού κόστους ενέργειας που επηρεάζει αρνητικά την ανταγωνιστικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων και αυτό σχετίζεται με το υψηλό κόστος παραγωγής. Η τρέχουσα πληθωριστική κρίση έχει εντείνει τις δυσκολίες, ιδιαίτερα στις περιφερειακές επιχειρηματικές μονάδες, ορισμένες από τις οποίες έχουν προσαρμόσει τις οικονομικές τους δραστηριότητες σε σημεία οριακής κερδοφορίας ή και χαμηλής ζημιάς. Η προσαρμογή στη νέα πραγματικότητα είναι απαραίτητο να επιτευχθεί χωρίς επιπρόσθετη επιβάρυνση της βιομηχανικής δραστηριότητας κάτι που θα εγκυμονούσε σημαντικούς κινδύνους επιβίωσης, τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μακροπρόθεσμα. Παράλληλα με την άμεση αντιμετώπιση της ενεργειακής κρίσης, δεν θα πρέπει να υποχωρήσουν οι προσπάθειες για τη μακροπρόθεσμη εξασφάλιση ηλεκτρικής ενέργειας χαμηλού αποτυπώματος άνθρακα και την επίτευξη των κλιματικών στόχων, με τους οποίους έχει συμφωνήσει η χώρα σε διεθνές επίπεδο.”
Οι προτάσεις
Οι παρακάτω προτάσεις της ΟΚΕ δίνουν, όπως αναφέρεται, ένα περίγραμμα ενδεικτικών δράσεων για την ενίσχυση της ελληνικής βιομηχανίας και τη διαμόρφωση ενός σταθερού πλαισίου τιμολόγησης και φορολόγησης για τις επιχειρήσεις.
Βραχυπρόθεσμα μέτρα
Για τις μεσαίες επιχειρήσεις, καταγράφονται τα παρακάτω προτεινόμενα μέτρα:
Προστασία των καταναλωτών Μέσης Τάσης (Μ.Τ.) από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας (ΡΑΕ) με παροχή δυνατότητας για επιλογή τιμολογίου (σταθερό για 1-2 έτη, κυμαινόμενο με ανώτατο πλαφόν ή ανοικτό), ώστε να περιοριστεί η απόλυτη εξάρτηση από τη χρηματιστηριακή τιμή ενέργειας.
Δυνατότητα σύναψης ειδικής τιμής για τους καταναλωτές Μ.Τ. Αναθεώρηση της χρέωσης υπέρ των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, των Υπηρεσιών Κοινής Ωφελείας (ΥΚΩ) και του Ειδικού Τέλους Ταξινόμησης Εκπομπών Αερίων Ρύπων (ΕΤΜΕΑΡ) για τις επιχειρήσεις Μ.Τ.
Να δοθεί η δυνατότητα υπαγωγής στο καθεστώς μειωμένων χρεώσεων ΕΤΜΕΑΡ και για τις ενεργοβόρες βιομηχανίες Μ.Τ. Επιστροφή του Ειδικού Φόρου Κατανάλωσης (ΕΦΚ) στην ηλεκτρική ενέργεια και στο φυσικό αέριο. Ειδικά για τις επιχειρήσεις με αμιγώς εξαγωγικό προφίλ να επιστρεφεται ο ΕΦΚ συναρτήσει της αξίας των εξαγωγών τους, όπως ακριβώςγίνεται και με το πετρέλαιο.
Net Metering
Επίσης η ΟΚΕ προτείνει:
Διαγραφή χρεώσεων υπέρ ΑΠΕ, ΥΚΩ, ΕΤΜΕΑΡ, καθώς και επιστροφή ειδικού φόρου κατανάλωσης ρεύματος και αερίου. Αξιοποίηση από τα αρμόδια υπουργεία σε συνεργασία με τις περιφέρειες όλων των διαθέσιμων πόρων και των χρηματοδοτικών μέσων που διατίθενται από την Ε.Ε. για επιδότηση των επιχειρήσεων Μ.Τ. για επενδύσεις σε ΑΠΕ.
Εφαρμογή του Virtual Net Metering για τις ενεργοβόρες επιχειρήσεις Μ.Τ., που το μέγεθος της κατανάλωσής τους αλλά και η γεωγραφική θέση όπου είναι εγκατεστημένες, τις δεσμεύουν και δεν καθιστούν πραγματοποιήσιμη την εφαρμογή του Net Metering με τις σημερινές ισχύουσες διατάξεις και κανονισμούς.
Δημιουργία ενός τύπου αφορολόγητου αποθεματικού στις επιχειρήσεις, ειδικά για την αντιμετώπιση αυτών των έκτακτων καταστάσεων.
Μέριμνα για την απρόσκοπτη λειτουργία των βιομηχανιών, καθώς κάθε περιορισμός στη λειτουργία της βιομηχανίας πρέπει να συνοδεύεται από ειδική μέριμνα για τον μετριασμό των συνεπειών (σε θέσεις εργασίας, αλυσίδες αξίας, κοκ). Υπάρχουν ήδη παραδείγματα ευρωπαϊκών χωρών, όπου η αναστολή λειτουργίας εργοστασίων οδήγησε σε νέα εργοστάσια εκτός ΕΕ και κατακόρυφη αύξηση των εισαγωγών.
Για τη βιομηχανία και τις επιχειρήσεις Υψηλής Τάσης, προτείνονται συνοπτικά τα παρακάτω:
Αντιστάθμιση Ενεργειακού Κόστους
Το εφαρμοζόμενο μοντέλο ανακοίνωσης μέτρων στήριξης σε περίπου μηνιαία βάση οδηγεί σε αδυναμία έστω και βραχυπρόθεσμης πρόβλεψης του τελικού ενεργειακού κόστους. Ακολουθώντας τις πολιτικές που εφαρμόζονται σε άλλα Κράτη-Μέλη της ΕΕ (ενδεικτικά τη Γερμανία και τη Βουλγαρία όπου η σχετική τιμή στόχος είναι περίπου 110-120€ /MWh), προτείνεται η υιοθέτηση μιας τιμής στόχου μέσω της επικαιροποίησης της επιδότησης ανά τακτά χρονικά διαστήματα για την ανταγωνιστική χρέωση της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώνει η εγχώρια βιομηχανία προκειμένου να διασφαλιστεί κι εκεί η απαιτούμενη προβλεψιμότητα.
Η χρηματοδότηση, με τη μορφή επιδότησης, δύναται να λάβει χώρα μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης. Προτείνεται η επιδότηση να αφορά σε συγκεκριμένο κάθε φορά διάστημα 3μήνου (που θα ανανεώνεται αν απαιτείται) με σκοπό την επίτευξη μεγίστης τιμής κόστους ενέργειας για τη βιομηχανία.
Προτείνεται επίσης και ο καθορισμός επιδότησης ύψους 20€/ MWh στο κόστος του βιομηχανικού φυσικού αερίου για το 2023.
Με τα μέτρα αυτά θα επιτραπεί, έστω και βραχυπρόθεσμα, ο σχεδιασμός στις βιομηχανίες αναφορικά με τα ενεργειακά τους κόστη και θα αποτραπούν αρνητικές επιπτώσεις από τις απότομες αυξήσεις στην τιμή του φυσικού αερίου.
Το πλαφόν
Επίσης η ΟΚΕ προτείνει την εξαίρεση των διμερών συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας από τα ανώτατα όρια εσόδων αγοράς.
Όπως σημειώνει, “το ανώτατο όριο εσόδων αγοράς (market revenue cap), όταν εφαρμόζεται στις διμερείς συμβάσεις αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, δεν λαμβάνει ως βάση υπολογισμού τα πραγματικά έσοδα του παραγωγού, όπως αυτά προκύπτουν μετά το διακανονισμό της ανταλλαγής ενέργειας με τον αγοραστή, στη συμφωνημένη μεταξύ τους τιμή, αλλά την τιμή αγοράς κατά το στάδιο εκκαθάρισης της σύμβασης στο Χρηματιστήριο Ενέργειας.
Για να καταστεί εφικτή η εκτέλεση των υπαρχόντων διμερών συμβάσεων ή η διαπραγμάτευση και σύναψη νέων μακροχρόνιων διμερών συμβάσεων αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, απαιτείται άμεση ευθυγράμμιση του Προσωρινού Μηχανισμού Επιστροφής Εσόδων Αγοράς με τους όρους του Ευρωπαϊκού Κανονισμού 2022/1854.”
Επιτάχυνση υλοποίησης των νέων ηλεκτρικών διασυνδέσεων
Όπως αναφέρει η ΟΚΕ, είναι σημαντικό να αποφευχθούν καθυστερήσεις στα έργα εσωτερικών διασυνδέσεων ενόψει της επιταχυμένης διαδικασίας ενεργειακής μετάβασης. Προτείνεται ο σχηματισμός ομάδας εργασίας που θα εκπονήσει λύσεις για την υλοποίηση των έργων (επιτάχυνση διαδικασιών ΑΔΜΗΕ, κριτήρια σχεδιασμού, διαδικασία απαλλοτριώσεων, χωροθέτηση και περιβαλλοντική αδειοδότηση).
Οι εσωτερικές διασυνδέσεις θα συμβάλλουν στη μείωση της εξάρτησης από diesel/mazut και στη μείωση του κόστους έχουν πολλαπλά οικονομικά, κοινωνικά και περιβαλλοντικά οφέλη.
Επίσης προτείνει:
-Θεσμοθέτηση διαγωνιστικών διαδικασιών για την προσφορά πολυετούς διασυνοριακής δυναμικότητας στις διασυνδέσεις μεταξύ των κρατών-μελών
Τα υφιστάμενα χρονικά πλαίσια δεν επιτρέπουν πολυετείς συμβάσεις. Προτείνεται η θεσμοθέτηση πρόσθετων διαγωνισμών με ενσωμάτωση δικαιωμάτων πολυετούς(άνω των 5 ετών) διαζωνικής δυναμικότητας στις διασυνδέσεις εντός ΕΕ, με ανώτατα όρια χωρητικότητας της διασύνδεσης προκειμένου να μη διαταραχθεί η ρευστότητα του spot διασυνοριακού εμπορίου.
Οι διασυνδέσεις μεταξύ των κρατών της Ευρώπης και η μακροπρόθεσμη δέσμευση δικαιωμάτων χωρητικότητας (long- term capacity allocation) προσφέρουν το αναγκαίο έδαφος για τη σύναψη διασυνοριακών συμβάσεων αγοράς ενέργειας (cross-border PPAs) με μακροχρόνιο ορίζοντα αλλά και σημαντικά οφέλη για τους εμπλεκόμενους φορείς.
Λήψη κάθε δυνατού μέτρου διευκόλυνσης των επιχειρήσεων για την εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ: δημιουργία ηλεκτρικού χώρου, έγκριση κατά προτεραιότητα των αιτήσεων σύνδεσης, net metering και στην Υψηλή Τάση.
