Η επίσημη έγκριση της οδηγίας της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας αναβλήθηκε μετά από ένσταση της τελευταίας στιγμής από το Παρίσι που θέλει περαιτέρω «εγγυήσεις» για το χαμηλών εκπομπών υδρογόνο προερχόμενο από την πυρηνική ενέργεια.
Η οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (RED) βρισκόταν σε διαδικασία επίσημης έγκρισης την Τετάρτη (17 Μαΐου), αφού οι χώρες της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή πολιτική συμφωνία στις 30 Μαρτίου.
Η συμφωνία ήρθε μετά από μήνες τεταμένων διαπραγματεύσεων, καθώς η Γαλλία, υποστηριζόμενη από τις ανατολικές χώρες της ΕΕ, επεδίωκε την αναγνώριση του «υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα» που παράγεται από την πυρηνική ενέργεια ως ανανενώσιμη πηγή ενέργειας.
Αυτή η πτυχή της συμφωνίας κατοχυρώθηκε στο άρθρο 22β της οδηγίας, το οποίο θέτει στόχους για το καθαρό υδρογόνο με στόχο την απαλλαγή της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα.
Χρειάστηκαν αρκετές εβδομάδες για να οριστικοποιήσουν οι νομικοί εμπειρογνώμονες το κείμενο και οι πρέσβεις των 27 κρατών μελών της ΕΕ σχεδίαζαν να παλέψουν για την επίσημη επικύρωση του την Τετάρτη.
Όμως το θέμα αφαιρέθηκε από την ημερήσια διάταξη την τελευταία στιγμή, σύμφωνα με τη Σουηδία, η οποία ασκεί την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της ΕΕ και είναι υπεύθυνη για τις διαδικασίες έγκρισης.
Η σουηδική προεδρία αρνήθηκε να σχολιάσει τους λόγους της καθυστέρησης, αλλά φαίνεται ότι ενδεχομένως δεν υπήρχε αρκετή υποστήριξη για την έγκριση του νόμου, με αρκετούς διπλωμάτες με τους οποίους επικοινώνησε η EURACTIV να κατηγορούν τη Γαλλία.
Ένας διπλωμάτης της ΕΕ κατηγόρησε το Παρίσι ότι «παίζει σκληρό παιχνίδι» για παραχωρήσεις.
«Ο νόμος έχει τεθεί σε ομηρία από πολύ στενά εθνικά συμφέροντα», δήλωσε ένας δεύτερος διπλωμάτης, ο οποίος μίλησε υπό τον όρο της ανωνυμίας.
Γαλλικές πηγές επιβεβαίωσαν την Τετάρτη ότι η καθυστέρηση σχετίζεται με ανησυχίες σχετικά με την πυρηνική ενέργεια και το καθεστώς της στην οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
«Η Γαλλία υπερασπίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων την τεχνολογική ουδετερότητα του κειμένου, ώστε η πυρηνική ενέργεια και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας να μην τίθενται σε ανταγωνισμό» μεταξύ τους, δήλωσε γαλλική πηγή προσκείμενη στον φάκελο.
Ο πολιτικός συμβιβασμός σχετικά με το άρθρο 22β «είναι μια νίκη για την εξέταση της πυρηνικής ενέργειας σε ευρωπαϊκό επίπεδο», διότι «επιτρέπει στα κράτη μέλη της ΕΕ με σημαντικό μερίδιο υδρογόνου χαμηλών εκπομπών άνθρακα να περιορίσουν το απαιτούμενο μερίδιο ανανεώσιμου υδρογόνου», δήλωσε η γαλλική πηγή στη EURACTIV.
«Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Γαλλία επιθυμεί να αποσαφηνίσει τις τροποποιήσεις που έγιναν από το Βέλγιο και την Ολλανδία στην εφαρμογή των στόχων για το υδρογόνο», συνέχισε η γαλλική πηγή.
Το Παρίσι επιθυμεί επίσης ευρύτερα «να λάβει εγγυήσεις σχετικά με τα μέσα που εφαρμόζονται σε ευρωπαϊκό επίπεδο για την επίτευξη των στόχων» της οδηγίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ώστε η Ευρώπη να μπορέσει να «οικοδομήσει ένα σχέδιο απαλλαγής από τον άνθρακα που να στέκει».
Οι γαλλικές ανησυχίες για το υδρογόνο έρχονται να προστεθούν στις ανησυχίες που εκφράζουν οι χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης, οι οποίες θεωρούν ότι ο νόμος είναι υπερβολικά φιλόδοξος.
Χώρες όπως η Τσεχία, η Σλοβακία και η Βουλγαρία εξετάζουν το ενδεχόμενο να μην υποστηρίξουν το τελικό συμβιβαστικό κείμενο που συμφωνήθηκε στις 30 Μαρτίου σε «τριμερείς» συνομιλίες στις οποίες θα μετέχουν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.
«Όπως δείχνει η εξέλιξη των διαπραγματεύσεων, τα αποτελέσματα των τριμερών διαλόγων σχετικά με την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας εγείρουν σοβαρές αμφιβολίες σε μια μεγάλη ομάδα κρατών μελών», σύμφωνα με τρίτο διπλωμάτη της ΕΕ.
Η διαδιακασία έχει δημιουργήσει σύγχυση στις Βρυξέλλες σχετικά με τον τρόπο επίλυσης του αδιεξόδου.
«Είναι ένα χάος», σχολίασε ένας τέταρτος διπλωμάτης της ΕΕ στη EURACTIV, ενώ ένας άλλος περιέγραψε ότι το θέμα συζητείται «σε διαδρόμους, όχι σε συνεδριάσεις».
Η Γαλλία συζητά με τη σουηδική προεδρία
Δεν είναι απολύτως σαφές τι επιδιώκει να επιτύχει το Παρίσι από την καθυστέρηση, αν και γαλλικές πηγές αναφέρουν ότι σχετίζεται με τον ρόλο των πυρηνικών στην «υλοποίηση των στόχων για το υδρογόνο» που συμφωνήθηκαν στο πλαίσιο της οδηγίας.
«Βρισκόμαστε επί του παρόντος σε συζητήσεις με την Προεδρία, τους εταίρους μας και με την Επιτροπή για να λάβουμε υπόψη αυτά τα στοιχεία που θα πρέπει να ωφελήσουν όλη την ευρωπαϊκή βιομηχανία», δήλωσε γαλλική πηγή που ασχολείται με το εν λόγω χαρτοφυλάκιο.
«Ο στόχος είναι να ολοκληρωθεί το κείμενο πολύ γρήγορα, υπό τη σουηδική προεδρία, με αυτές τις προσαρμογές», δήλωσε η πηγή.
Ωστόσο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η Γαλλία χρησιμοποιεί την καθυστέρηση ως τρόπο για να κερδίσει μεγαλύτερη υποστήριξη για τα πυρηνικά.
«Η απόφαση της Προεδρίας να αναβάλει φαίνεται να συνδέεται με τις επιφυλάξεις ορισμένων ‘πυρηνικών’ κρατών με επικεφαλής τη Γαλλία, τα οποία θα επιδίωκαν μεγαλύτερη αναγνώριση της ενέργειας χαμηλών εκπομπών άνθρακα πυρηνικής προέλευσης στην RED», δήλωσε στη EURACTIV ένας πέμπτος διπλωμάτης.
Γερμανικό προηγούμενο
Σε αυτό το στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας, όταν το κείμενο έχει ήδη συμφωνηθεί από τους εκπροσώπους των χωρών της ΕΕ και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, είναι γενικά αποδεκτό ότι δεν πρόκειται να ξανανοίξει και ότι πρόκειται απλώς για μια συμφωνία που πρέπει να σφραγιστεί.
Η καθυστέρηση φέρνει ανεπιθύμητες υπενθυμίσεις της αναταραχής που προέκυψε κατά τη διάρκεια των τελικών συμφωνιών για τη νομοθεσία σχετικά με τα πρότυπα CO2 για τα αυτοκίνητα, με ορισμένους να ανησυχούν ότι αυτό ενισχύει ένα προηγούμενο μεγάλων χωρών της ΕΕ που ρίχνουν το βάρος τους για να πετύχουν παραχωρήσεις.
Μια τέτοια κίνηση από τη Γαλλία θα μπορούσε να θεωρηθεί ως άλλο ένα παράδειγμα περιφρόνησης της δημοκρατίας της ΕΕ, σχολίασε ένας διπλωμάτης. «Δεν είναι μια καλή μέρα για τη δημοκρατία ή τις μικρές και μεσαίες χώρες», δήλωσε ένας άλλος στη EURACTIV.
«Ο φόβος είναι ότι αυτό θα μπορούσε να δημιουργήσει περαιτέρω προβλήματα για την έγκριση της νομοθεσίας στο μέλλον», πρόσθεσε ο διπλωμάτης.
ReFuelEU βρέθηκε σε διασταυρούμενα πυρά
Η αναβολή της συμφωνίας σχετικά με την οδηγία της ΕΕ για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έχει συνέπειες για ένα άλλο κομμάτι της νομοθεσίας, το οποίο αφορά στα πράσινα αεροπορικά καύσιμα, με την ονομασία ReFuelEU.
Η τελική συμφωνία για τον κανονισμό ReFuelEU καθυστέρησε επίσης, καθώς τα κράτη μέλη, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας, κατέστησαν σαφές ότι η υποστήριξή τους στον φάκελο εξαρτάται από την ψήφιση του νόμου για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.
Διπλωματικές πηγές της ΕΕ δήλωσαν ότι οι σχετικοί φάκελοι για το κλίμα θα πρέπει να θεωρούνται ως ένα ευρύτερο πακέτο, πράγμα που σημαίνει ότι ο ReFuelEU δεν θα πρέπει να περάσει μεμονωμένα. Ενώ άλλοι πράσινοι νόμοι έχουν ήδη ψηφιστεί, το RefuelEU συνδέεται στενά με την οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και μένει ακόμα στον αέρα.
Η πίεση των κρατών μελών, με επικεφαλής τη Γαλλία, να συμπεριληφθούν συνθετικά καύσιμα χαμηλών εκπομπών άνθρακα στο ReFuelEU αποδείχθηκε σημαντικό εμπόδιο κατά τη διάρκεια των διαπραγματεύσεων για τον κανονισμό για τα πράσινα καύσιμα αεριωθούμενων αεροσκαφών, οδηγώντας σε κατάρρευση των συνομιλιών τον Δεκέμβριο.
Ωστόσο, οι διευκρινίσεις που δόθηκαν στο πλαίσιο της συμφωνίας για τη νομοθεσία περί ανανεώσιμων πηγών ενέργειας σχετικά με τη χρήση υδρογόνου από πυρηνική ηλεκτρική ενέργεια, οδήγησαν στην επανάληψη των συνομιλιών και σε συμφωνία στις 25 Απριλίου. Σύμφωνα με τη συμφωνία, τα συνθετικά αεροπορικά καύσιμα χαμηλών εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα που παράγονται με πυρηνική ενέργεια θα επιτρέπονται ως βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα.
Ο Laurent Donceel, αναπληρωτής διευθύνων σύμβουλος της εμπορικής ένωσης αεροπορικών εταιρειών A4E, δήλωσε στη EURACTIV ότι η απόφαση για την αναβολή του ReFuelEU ήταν «λυπηρή» και θα έπρεπε να είχε αποφευχθεί.
«Η συνεχιζόμενη αντιπαράθεση Γαλλίας-Γερμανίας, αυτή τη φορά γύρω από το ρόλο της πυρηνικής ενέργειας στην οδηγία για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, τορπιλίζει τώρα τα βιώσιμα αεροπορικά καύσιμα της ΕΕ», δήλωσε.
«Σίγουρα δεν θα έπρεπε να αναγκάσει τους διαπραγματευτές να επιστρέψουν στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων», πρόσθεσε.
Εάν βρεθεί λύση στο αδιέξοδο της νομοθεσίας για τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, ο φάκελος για τα βιώσιμα καύσιμα αεροσκαφών πιθανότατα θα υιοθετηθεί επίσης. Η σουηδική προεδρία αναφέρει ότι οι συνομιλίες συνεχίζονται, αλλά μένει να φανεί πώς θα προχωρήσει στην προσπάθεια να περάσει ο νόμος.
