Τον περασμένο μήνα, ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν έδωσε μια υπόσχεση: «Μέχρι το τέλος του έτους θα ανακτήσουμε τον έλεγχο της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας, σε γαλλικό και ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε στις 25 Σεπτεμβρίου. Η Euractiv Γαλλίας εξετάζει πώς θα μπορούσε να γίνει αυτό.
Όπως και άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Γαλλία είδε τις τιμές του ηλεκτρικού ρεύματος να εκτοξεύονται πέρυσι μετά την απόφαση της ΕΕ να επιβάλει κυρώσεις στη Μόσχα και να διακόψει σταδιακά τις εισαγωγές φυσικού αερίου από τη Ρωσία.
Ωστόσο, ενώ το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο έχει ήδη υιοθετήσει τη θέση του, οι χώρες της ΕΕ εξακολουθούν να κάνουν λόγο για κρατικές ενισχύσεις προς τους παραγωγούς ηλεκτρικής ενέργειας, εν μέσω φόβων ότι η γαλλική υποστήριξη προς την πυρηνική ενέργεια θα δώσει στο Παρίσι αθέμιτο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα.
Πώς μπορεί λοιπόν η Γαλλία να επιτύχει τον στόχο της και ταυτόχρονα να τηρήσει τους κανόνες της ΕΕ; Η Euractiv κάνει έναν απολογισμό λίγες ημέρες πριν από την αποφασιστική συνεδρίαση του Συμβουλίου Ενέργειας στις 17 Οκτωβρίου.
Δύο μέτωπα: στις Βρυξέλλες και στο Παρίσι
Με την εν εξελίξει μεταρρύθμιση, η Γαλλία μάχεται σε δύο μέτωπα.
Πρώτον, στις Βρυξέλλες. Για να εξασφαλίσει προσιτούς λογαριασμούς για τους καταναλωτές, η Γαλλία προωθεί μακροπρόθεσμες συμβάσεις τιμολόγησης ενέργειας για τα υφιστάμενα πυρηνικά εργοστάσια στο πλαίσιο της μεταρρύθμισης της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, μια κίνηση στην οποία αντιστέκονται χώρες της ΕΕ, όπως η Γερμανία που φοβούνται τον αθέμιτο ανταγωνισμό.
Δεύτερον, στη Γαλλία. Η κυβέρνηση διαφωνεί με τον Λουκ Ρεμόν, τον νέο διευθύνοντα σύμβουλο της ενεργειακής εταιρείας κοινής ωφέλειας EDF (η οποία κατέχει και λειτουργεί τους πυρηνικούς σταθμούς της χώρας) σχετικά με τη μορφή που θα έχει η κρατική στήριξη.
Ενώ μεταρρυθμίζει το σύστημα κρατικών επιδοτήσεων, η Γαλλία πρέπει επίσης να βρει έναν τρόπο να παραμείνει εντός του πλαισίου των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ, οι οποίοι αποσκοπούν στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού στην αγορά της ΕΕ για τις εταιρείες των 27 κρατών μελών.
Πού βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες;
Στο πλαίσιο της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ, η Γαλλία εργάζεται σκληρά για να διασφαλίσει ότι οι υφιστάμενοι πυρηνικοί σταθμοί της μπορούν να καλυφθούν από συμβάσεις επί διαφοράς (CfD).
Τα CfDs καθορίζουν ένα διάδρομο τιμών για την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας στη χονδρική αγορά της Ένωσης. Εάν η τιμή πώλησης είναι κάτω από το κατώτερο όριο, το κράτος καταβάλλει στον παραγωγό τη διαφορά. Εάν είναι πάνω από το ανώτερο όριο, ο παραγωγός επιστρέφει τη διαφορά στο κράτος.
Εν όψει των διαπραγματεύσεων μεταξύ των πρεσβευτών της ΕΕ την Τετάρτη (4 Οκτωβρίου) και πριν τις επίσημες διαπραγματεύσεις στο Συμβούλιο Ενέργειας, η Γαλλία και άλλα επτά κράτη μέλη της ΕΕ επέμειναν στην επιλογή μιας CfD για τους υφιστάμενους πυρηνικούς σταθμούς, σε μια συμβιβαστική πρόταση που απέστειλαν στην ισπανική προεδρία της ΕΕ το πρωί της Τρίτης (3 Οκτωβρίου).
Ωστόσο, άλλα κράτη μέλη, όπως η Γερμανία, προειδοποίησαν για πιθανή παραβίαση του ελεύθερου ανταγωνισμού, καθώς η γαλλική πρόταση θα καθιστούσε την EDF τον μοναδικό παραγωγό ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ που θα επωφελούνταν από προτιμησιακές συμβάσεις για υφιστάμενους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής.
Γιατί επιμένει η Γαλλία;
Σύμφωνα με τη Γαλλία, οι συμβάσεις CfD για τους υφιστάμενους πυρηνικούς σταθμούς θα επέτρεπαν τη διατήρηση του ανταγωνισμού στη γαλλική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, όπως συμβαίνει με το λεγόμενο καθεστώς ARENH, το οποίο ρυθμίζει την πώληση ηλεκτρικής ενέργειας από τον ιστορικό πυρηνικό στόλο της EDF και πρόκειται να λήξει στις 31 Δεκεμβρίου 2025.
Το ARENH επιτρέπει σήμερα στους ανταγωνιστές του του εφοδιαστικού κλάδου της EDF, τους λεγόμενους εναλλακτικούς προμηθευτές, να έχουν πρόσβαση σε μέρος της πυρηνικής παραγωγής της γαλλικής εταιρείας σε προνομιακές τιμές. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν να την πωλούν στην αγορά της ΕΕ και να εγκαθίστανται εκεί.
Σύμφωνα με την αρχή ανταγωνισμού της Γαλλίας, η διατήρηση αυτού του συστήματος πέραν της 31ης Δεκεμβρίου 2025 θα απαιτούσε από την EDF να διαχωρίσει τις δραστηριότητες προμήθειας και παραγωγής της «τουλάχιστον από λογιστική και οικονομική άποψη», δεδομένου ότι η ARENH δεν έχει εκπληρώσει όλες τις υποσχέσεις της, ιδίως όσον αφορά την παράλληλη απελευθέρωση της αγοράς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας.
Ωστόσο, η ιδέα της διάσπασης της EDF αποκλείεται προς το παρόν, μετά τις αντιδράσεις που προκλήθηκαν με την ανακοίνωση του λεγόμενου σχεδίου «Hercules», οι οποίες οδήγησαν ακόμη και βουλευτές της αντιπολίτευσης να υποστηρίξουν νόμο για την απαγόρευση της χρήσης του το 2022.
Το 2020, η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας και Κλίματος του γαλλικού Υπουργείου Ενεργειακής Μετάβασης πρότεινε την εξής εναλλακτική λύση: την καθιέρωση CfDs για την πυρηνική παραγωγή, μια κίνηση που υιοθετήθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην πρόταση του Μαρτίου για τη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας της ΕΕ.
Η πρόταση αυτή υποστηρίχθηκε από τη γαλλική αρχή ανταγωνισμού, η οποία μάλιστα δήλωσε ότι θα εξασφάλιζε ισότιμη πρόσβαση των προμηθευτών στην παραγωγή της EDF. Παρόλα αυτά, επισημαίνει ότι «η αποτελεσματικότητα του νέου συστήματος θα εξαρτηθεί από τους ακριβείς όρους (επίπεδα τιμών, αναφορές κόστους, έλεγχος από τη ρυθμιστική αρχή κ.λπ.), οι οποίοι είναι ακόμη πολύ ασαφείς ή ανοικτοί σε αυτό το στάδιο».
Το γεγονός αυτό καθιστά ακόμη πιο σημαντικές τις τρέχουσες διαπραγματεύσεις στις Βρυξέλλες και με την EDF.
Τι γίνεται με την EDF σε όλα αυτά;
Ο Ρεμόν της EDF δεν επιθυμεί CfDs για τα υφιστάμενα πυρηνικά εργοστάσια, ούτε οποιαδήποτε σημαντική ρύθμιση για την τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας που παράγεται από πυρηνικά.
Ο Μακρόν, από την πλευρά του, πρέπει να διατηρήσει τη γαλλική αγορά εντός των κανόνων ανταγωνισμού της ΕΕ, τηρώντας ταυτόχρονα την πολιτική του υπόσχεση να «ανακτήσει τον έλεγχο της τιμής της ηλεκτρικής ενέργειας». Για να γίνει αυτό, οι Γάλλοι αξιωματούχοι επαναλαμβάνουν διαρκώς ότι οι τιμές που πληρώνουν οι καταναλωτές πρέπει να προσεγγίσουν το κόστος παραγωγής της πυρηνικής ενέργειας.
Έτσι, ό,τι κι αν συμβεί στις Βρυξέλλες, η κυβέρνηση θα πρέπει να διασφαλίσει ότι η τιμή τουλάχιστον ενός μέρους της πυρηνικής παραγωγής θα ρυθμιστεί γύρω στα 60-70 ευρώ/MWh, όπως δήλωσε πηγή προσκείμενη στο θέμα.
Εν τω μεταξύ, ο διευθύνων σύμβουλος της EDF ζητά υψηλότερο επίπεδο ρύθμισης, στα 120 €/MWh.
«Έχει πλέον επιτευχθεί συναίνεση για την εισαγωγή μιας ρυθμιζόμενης βάσης τιμών», δήλωσε το γραφείο της Γαλλίδας υπουργού ενεργειακής μετάβασης Ανιέ Πανιέρ-Ρουνασέρ στην Euractiv Γαλλίας.
Επιπλέον, η γαλλική κυβέρνηση δεν είναι αντίθετη στο να έχει η EDF μερίδιο στον απελευθερωμένο πυρηνικό τομέα, με μια πηγή να λέει ότι αυτό θα «διατηρούσε ένα κίνητρο να υπερτερεί στην πυρηνική της παραγωγή».
Ο Μακρόν είναι απίθανο να εγκαταλείψει την προσπάθεια
Παρά το ότι Μακρόν έχει επωμιστεί προσωπικά με την ευθύνη της εξεύρεσης μιας λύσης, η κυβέρνηση παραμένει ασαφής ως προς το περιεχόμενο των μέτρων που πρόκειται να ληφθούν.
Τα συμπεράσματα της EDF σχετικά με τον βαθμό ρύθμισης θα πρέπει να παρουσιαστούν ενώπιον του Συμβουλίου Ενέργειας της ΕΕ στις 17 Οκτωβρίου. Η Γαλλία και η κρατική εταιρεία ηλεκτρισμού της πρέπει να μιλήσουν «με μια φωνή στις Βρυξέλλες. Είναι μια βιομηχανική επιταγή», δήλωσε το γραφείο του Γάλλου υπουργού Βιομηχανίας Ρολάν Λεσκύρ στην Euractiv Γαλλίας.
Επιπλέον, «φαίνεται αδιανόητο ο Εμανουέλ Μακρόν να εγκαταλείψει το θέμα τώρα που έχει δεσμευτεί για χαμηλότερες τιμές ηλεκτρικής ενέργειας», λέει ο Φικ βαν Γκουέν από την ευρωπαϊκή δεξαμενή σκέψης Institut Jacques Delors.
Ωστόσο, οι αποκλίνουσες θέσεις του Ρεμόν έχουν δημιουργήσει μια «μπερδεμένη κατάσταση» που περιπλέκει το έργο της γαλλικής κυβέρνησης, παραδέχεται πηγή προσκείμενη στο θέμα.
euractiv.gr
