Ο Νοέμβριος θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως μήνας - ορόσημο για την παρουσία του Θοδωρή Σκυλακάκη στο υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας. Τέσσερις μήνες και κάτι μετά την ανάληψη των καθηκόντων του όχι μόνο έχει ξεδιπλώσει μερικά από τα πλέον σημαντικά νομοθετήματα, όπως τη μεταρρύθμιση για τα δάση και τα μέτρα για την μείωση του ενεργειακού κόστους, αλλά κυρίως έχει κάνει σαφές το στίγμα του στην αγορά.
H παρέμβαση στα τιμολόγια του ρεύματος, το σχέδιο που έχει στα σκαριά για το χώρο των ΑΠΕ, μαζί με τα μηνύματα που του αρέσει να επαναλαμβάνει ότι «δεν μπορεί να είναι όλοι ικανοποιημένοι» και «δεν υπάρχουν επενδύσεις χωρίς ρίσκο», κάποιους βρίσκουν σύμφωνους, πολλούς όμως είναι η αλήθεια, που είχαν μάθει αλλιώς, τους έχουν θορυβήσει. Τρία μέτωπα αυτή τη στιγμή έχει ανοίξει ο υπουργός στην αγορά, η οποία επιχειρεί ακόμη να ζυγίσει τις αλλαγές.
1ον. Τιμολόγια
Το ενιαίο, υποχρεωτικό από όλους τους παρόχους, «πράσινο» τιμολόγιο 12μηνης διάρκειας, που θα διαφοροποιείται μόνο ως προς το περιθώριο κέρδους, βρίσκει απέναντι τη συντριπτική πλειοψηφία των παρόχων.
Οι ενστάσεις πολλές. Από το ότι πρόκειται για ευθεία παρέμβαση στον ανταγωνισμό όπως τον ορίζει το ευρωπαϊκό δίκαιο και για μια οριζόντια ρύθμιση που εγκλωβίζει τις εταιρείες σε ένα τιμολόγιο, χωρίς να μπορούν να κάνουν τη δική τους εμπορική πολιτική, μέχρι του ότι η φόρμουλα υπολογισμού της τιμής δεν θα επιτρέπει στον προμηθευτή να διαχειριστεί τα ρίσκα του.
To βασικό ωστόσο θέμα που ενοχλεί την αγορά είναι ότι για πρώτη φορά οι καταναλωτές θα μπορούν με μια απλή σύγκριση να δουν ποιος είναι ο φθηνότερος και ποιος ο ακριβότερος. Τι αποτέλεσμα θα φέρει αυτό; Οι εταιρείες θα κάνουν ό,τι μπορούν ώστε να σπεύσουν να πάρουν πελάτες από το «πράσινο» τιμολόγιο και να τους μεταφέρουν στα άλλα τους προϊόντα.
Τα τμήματα μάρκετινγκ του κλάδου αναμένεται να πάρουν «φωτιά», αν δεν έχουν ήδη πάρει. Επομένως, ο ανταγωνισμός θα ενισχυθεί και υπάρχουν ελπίδες αν όχι να πέσουν οι τιμές, τουλάχιστον να συγκρατηθούν σε λογικά επίπεδα. Με άλλα λόγια, παρά τη γκρίνια, η αγορά θα προσαρμοστεί αργά ή γρήγορα στα νέα δεδομένα. Όποιος δεν το κάνει, θα τον τιμωρήσει ο ανταγωνισμός. Το κίνητρο είναι μεγάλο, δεν υπάρχει πολυτέλεια για κατενάτσιο με το υπουργείο.
2ον. Αγορά ΑΠΕ
Το ίδιο ισχύει και εδώ όσον αφορά το κίνητρο. Τι επιχειρεί ο υπουργός; Να επιλύσει το πρόβλημα του κορεσμένου ηλεκτρικού χώρου. Πώς; Δημιουργώντας καινούργιο χώρο μέσα από την προκήρυξη νέων διαγωνισμών από το 2024 που θα αφορούν ΑΠΕ με μπαταρίες, της τάξης των 2 GW. Και ποιοι θα μπορούν να συμμετάσχουν σε αυτούς; Όσοι έχουν όρους σύνδεσης, με στόχο διττό.
Πρώτον, να δημιουργηθεί ηλεκτρικός χώρος για υγιείς επενδύσεις ΑΠΕ και δεύτερον να περιοριστεί η «ουρά» των 16 GW με όρους σύνδεσης, που σήμερα περιμένουν στην πόρτα. Κλειδί στο σχέδιο Σκυλακάκη η συμπερίληψη στις προκηρύξεις ενός απαράβατου όρου για πολύ αυστηρό χρονικό ορίζοντα ηλέκτρισης των έργων στο δίκτυο. Βέβαια, όσοι έχουν σήμερα όρους σύνδεσης έχουν κάνει προϋπολογισμούς χωρίς μπαταρίες.
Και αν γκρινιάξουν; «Όσοι πιστοί προσέλθετε, φαίνεται να λέει ο υπουργός, υπονοώντας ότι ακόμη και αν δεν έρθει κάποιος, θα έρθει ο επόμενος. Το κίνητρο από τις ευκαιρίες της πράσινης μετάβασης είναι τεράστιο, δεν υπάρχει χώρος για ενστάσεις και μάχες χαμένες. Η ανταπόκριση επομένως θα είναι μεγάλη. Εκτός και αν οι μεγάλοι παίκτες του χώρου αντέχουν να δουν τα έργα ΑΠΕ με μπαταρία που τόσο πολύ έχει ανάγκη το σύστημα να γίνονται από ξένους ομίλους.
3ον. Ρωσικό αέριο
Κατά την πρόσφατη συνάντηση του ΣΕΒ με την ηγεσία του υπουργείου ΠΕΝ, το θέμα του βουλγαρικού φόρου 10,2 ευρώ /MWh στο ρωσικό αέριο, τέθηκε επιτακτικά στον υπουργό. Το επιχείρημα ήταν ότι θα έχει πρόσθετες επιβαρύνσεις σε όλους τους κλάδους, στις επιχειρήσεις και τους καταναλωτές στην Ελλάδα, για αυτό και ζητήθηκε από τον υπουργό να συνταχθεί με τις κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Σερβίας, οι οποίες αντιδρούν και ζητούν παρέμβαση από την ΕΕ.
Ο κ. Σκυλακάκης δεν φαίνεται διατεθειμένος για μια τέτοια κίνηση, πόσο μάλλον να συστρατευτεί στο ίδιο μέτωπο με τις φιλορωσικές κυβερνήσεις της Ουγγαρίας και της Σερβίας. Το αντίθετο. Βλέπει ως ευκαιρία τον «πόλεμο» που έχει κηρύξει η Βουλγαρία στην Ρωσία, προκειμένου να απεξαρτηθεί επιτέλους και η Ελλάδα πλήρως από το ρωσικό φυσικό αέριο.
Εκτός του ότι θα εναρμονιστούμε με την πολιτική της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θα μειωθεί και το κόστος για την πολιτεία που θα έχει περισσότερα για επιδοτήσεις. Πώς ; Το σκεπτικό του είναι ότι αν η Gazprom αρνηθεί να πληρώσει το φόρο που επέβαλε η κυβέρνηση της Σόφιας, εκείνη της απαγορεύσει την μεταφορά ρωσικού αερίου μέσω του βουλγαρικού εδάφους και η αντιπαράθεση οδηγήσει τη ρωσική πλευρά να διακόψει εντελώς τις ροές, τότε τα οφέλη για την Ελλάδα θα είναι πολλαπλά. Αφενός θα ανακουφιστεί η ΔΕΠΑ από την ρήτρα take or pay που περιλαμβάνει η σύμβαση με την Gazprom (λέγεται ότι είναι 150 εκ. ευρώ για το 2022 και ίσως φτάσει τα 300 εκατ. το 2023), καθώς και θα απαλλαγεί ο κρατικός προϋπολογισμός από τα όποια υψηλά κόστη θα είχε μια τέτοια εξέλιξη.
«Αν το ρωσικό αέριο κοπεί, η τιμή του LNG δεν θα επηρεαστεί, αλλά αυτό που αλλάζει είναι το συνολικό κόστος εισαγωγών για τη χώρα. Αλλά σε αυτό πρέπει να υπολογίσει κανείς και το take or pay, το οποίο επιβαρύνει τη ΔΕΠΑ. Και αυτό πρέπει να το υπολογίζουμε, γιατί ως ζημία της ΔΕΠΑ επιβαρύνει άμεσα τον κρατικό προϋπολογισμό και τελικά μειώνει τους διαθέσιμους πόρους που έχουμε ως κράτος, με τους οποίους πληρώνουμε τις επιδοτήσεις και μειώνουμε το ενεργειακό κόστος», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Σκυλακάκης στην συνέντευξη Τύπου της περασμένης Πέμπτης.
