«Στόχος της Ελλάδας και της Κύπρου παραμένει η συνέχιση της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα και όχι μόνο στην οικονομία», ανέφερε μεταξύ άλλων ο Κωστής Χατζηδάκης στο περιθώριο της συνάντησης του με τον Κύπριο ομόλογο του Μάκη Κεραυνό κατά την επίσκεψη του πρώτου στην Κύπρο.
Ειδικά για το θέμα της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας-Κύπρου, τόνισε πως «και οι δυο χώρες είναι -επί της αρχής- υπέρ της κατασκευής του μεγάλου αυτού έργου, όπως και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή η οποία το έχει εντάξει άλλωστε σε καθεστώς ευρωπαϊκής χρηματοδότησης. Το έργο αυτό έχει πολλές και διαφορετικές τεχνικές παραμέτρους τις οποίες διαχειρίζονται τα συναρμόδια υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας της Ελλάδας και Εμπορίου της Κυπριακής Δημοκρατίας».
Να σημειωθεί ότι στην επόμενη Ολομέλεια της ΡΑΑΕΥ αναμένεται να τεθεί η μεθοδολογία εσόδου για το εν λόγω έργο που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ. Το θέμα είναι κομβικό καθώς αφορά τον τρόπο χρηματοδότησης συνολικού ύψους 1,9 δισεκατομμυρίων ευρώ. Ήδη, στο μεταξύ, θα πρέπει να δοθεί "ρότα" καθώς άπτεται και της χρηματοδότησης του καλωδίου που το κατασκευάζει η γαλλική εταιρεία Nexans. Με βάση πληροφορίες οι πιέσεις προς τους δυο αρμόδιους Ρυθμιστές σε Κύπρο και Ελλάδα είναι μεγάλες, τόσο από την Κομισιόν όσο και από την εταιρεία Nexans. Να σημειωθεί ότι στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των Ρυθμιστών είναι το πώς θα μειωθεί η επιβάρυνση από το μεγάλης πολιτικής αλλά συζητήσιμης οικονομικής σημασίας έργο στους καταναλωτές. Γιαυτό προκρίνεται, με βάση πληροφορίες, το "άπλωμα" της απόσβεσης του έργου σε 35ετία, αντί για 25ετία, όπως ζητεί ο ΑΔΜΗΕ. Κάτι τέτοιο θα μειώσει τα ποσά που θα κληθούν να καταβάλουν οι καταναλωτές, ωστόσο θέτει σε μεγαλύτερη δοκιμασία τον τρόπο χρηματοδότησης του έργου,
Το έργο
Έργο με τριπλό όφελος για την Κύπρο είναι η ηλεκτρική διασύνδεση «Great Sea Interconnector», που υλοποιεί ο ΑΔΜΗΕ , καθώς θα της προσφέρει αυξημένη ενεργειακή ασφάλεια, πιο «πράσινο» μείγμα ηλεκτροπαραγωγής και φθηνότερη ενέργεια για όλους τους Κύπριους καταναλωτές., Αυτό ανέφερε πρόσφατα ο ΑΔΜΗΕ στο φόντο της παράτασης της 2ης φάσης του διαγωνισμού για τη διάθεση ποσοστού 20% της εταιρείας ειδικού σκοπού «Αριάδνη Interconnection ΑΕΕΣ» με την υποβολή των οικονομικών προσφορών των σχημάτων.
Σύμφωνα, ειδικότερα, με όσα αναφέρονται, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας– Κύπρου – Ισραήλ θα άρει την ενεργειακή απομόνωση του τελευταίου μη διασυνδεδεμένου κράτους της ΕΕ συμβάλλοντας στην επίτευξη των υψηλών στόχων που έχει θέσει η Ευρωπαϊκή Ένωση για διείσδυση ΑΠΕ μέχρι το 2040. Προς αυτή την κατεύθυνση κινούνται ήδη όλες οι χώρες της ΕΕ, προχωρώντας σταδιακά στη διασύνδεση των νησιωτικών περιοχών τους τις τελευταίες δεκαετίες.
Προσφάτως διασυνδέθηκε και η Μάλτα που αποτελεί το μικρότερο σε έκταση και πληθυσμό νησιώτικο κράτος μέλος της ΕΕ και το προ-τελευταίο μη διασυνδεδεμένο με το ευρωπαϊκό σύστημα μεταφοράς. Αναφορικά με τα οφέλη της διασύνδεσης είναι ενδεικτικό το παράδειγμα της Κρήτης, όπου η μέγιστη ζήτηση κυμαίνεται στα 0,8 GW, μέγεθος που αντιστοιχεί στο 65% περίπου της μέγιστης ζήτησης της Κύπρου.
Όπως έχει αποδειχτεί η διπλή διασύνδεση της Κρήτης, από Αττική και Πελοπόννησο, όχι μόνο δεν θα επιβαρύνει τους καταναλωτές αλλά, αντίθετα αναμένεται να οδηγήσει σε σημαντική εξοικονόμηση στους λογαριασμούς ρεύματος. Εύλογα μπορεί να αντιληφθεί κανείς ότι εφόσον η διασύνδεση της Κρήτης, ενός ηλεκτρικού συστήματος με μέγιστη ζήτηση περί τα 0,8 GW, ικανότητας 1,2 GW και συνολικού κόστους περί το 1,5 δισ. ευρώ, είναι οικονομικά βιώσιμη και προτιμητέα σε σύγκριση με την αυτόνομη ανάπτυξη του ηλεκτρικού συστήματος της, τότε και η διασύνδεση της Κύπρου, ενός μεγαλύτερου ηλεκτρικού συστήματος με μέγιστη ζήτηση περί τα 1,25GW, ικανότητας 1 GW, είναι εξίσου ωφέλιμη.
Ενεργειακός κόμβος η Κύπρος
Σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας– Κύπρου– Ισραήλ θα δώσει στην Κύπρο την δυνατότητα να εξελιχθεί σε μείζονα ενεργειακό κόμβο της Μεσογείου, χάρις στις εξαγωγές πράσινης ενέργειας προς την Ευρώπη μέσω των διασυνοριακών ηλεκτρικών διασυνδέσεων που προωθεί ο ΑΔΜΗΕ. Αντιστοίχως θα δώσει την δυνατότητα για εξαγωγές ηλεκτρικής ενέργειας και προς το Ισραήλ, τις οποίες θα τροφοδοτήσει τόσο το εγχώριο δυναμικό ΑΠΕ, όσο και τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που διαθέτει.
Η διασύνδεση της Κύπρου είναι ο μοναδικός τρόπος για να αναπτυχθούν βιώσιμα οι ΑΠΕ και να επιτευχθούν οι υψηλοί ευρωπαϊκοί στόχοι εξασφαλίζοντας παράλληλα τιμές πολύ χαμηλότερες από τα σημερινά επίπεδα. Σε αντίθετη περίπτωση, στην επιλογή της αυτόνομης ανάπτυξης, θα απαιτηθεί πολύ μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα εκτοξεύοντας το κόστος παραγωγής ΑΠΕ, επιβαρύνοντας σημαντικά τους Κύπριους καταναλωτές. Η διασύνδεση αφενός θα ωθήσει την ανάπτυξη μεγάλης ισχύος ΑΠΕ και λελογισμένου μεγέθους αποθήκευσης για την ανάπτυξη αυτής της αναγκαίας τοπικής παραγωγής και αφετέρου δεν θα απαξιώσει τις εγκαταστάσεις φυσικού αερίου που αναπτύσσονται στην Κύπρο και που αναμένεται να στηρίξουν το σύστημα μεταβατικά, ιδίως σε περιόδους μειωμένης ζήτησης ΑΠΕ.
Όπως τονίζεται, η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας– Κύπρου– Ισραήλ είναι ενταγμένη στα Έργα Κοινού Ενδιαφέροντος (PCIs), λαμβάνοντας επιχορήγηση ύψους 657 εκατ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Για να προχωρήσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σε τόσο υψηλή χρηματοδότηση ενός διασυνοριακού έργου, έχει προβεί σε λεπτομερείς μελέτες κόστους - οφέλους, οι οποίες έχουν αποδείξει το όφελος για τους καταναλωτές και την οικονομική βιωσιμότητα του έργου. Το γεγονός ότι ολοκληρώνεται η διασύνδεση ανάμεσα στην Κρήτη και την Αττική καθιστά το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας – Κύπρου ακόμη περισσότερο επωφελές για τους καταναλωτές από την περίοδο που έγιναν οι μελέτες, δεδομένου ότι η διασύνδεση με την Κρήτη σημαίνει πλέον για την Κύπρο, διασύνδεση με το ευρωπαϊκό σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας.
Το έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης Ελλάδας– Κύπρου– Ισραήλ αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων παγκοσμίως, πρωτοπορώντας στην πόντιση καλωδίων σε βάθος 3.000 μ. και καινοτόμου τεχνολογίας σταθμών μετατροπής (High Voltage Direct Current). Η υλοποίηση του έργου αυτού, που διακρίνεται για την υψηλή οικονομική και γεωπολιτική του αξία, θα οδηγήσει σε δραστική μείωση των εκπομπών CO2, ενώ παράλληλα τα εθνικά δίκτυα τόσο της Κύπρου όσο και εν συνεχεία του Ισραήλ θα αποκτήσουν μια πράσινη, αξιόπιστη, αμφίδρομη διασύνδεση με την Ελλάδα και την υπόλοιπη Ευρώπη.
Υπενθυμίζεται ότι στις 9 Απριλίου η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ βρέθηκε στην Κύπρο για συνάντηση με στελέχη του Υπουργείου Ενέργειας και της Ρυθμιστικής Αρχής του Ισραήλ με αντικείμενο την ωρίμανση της διασύνδεσης Κύπρου – Ισραήλ. Στην συνέχεια ακολούθησε τριμερής διάσκεψη Ελλάδας – Κύπρου - Ισραήλ υπό τον συντονισμό του ΑΔΜΗΕ και με την παρουσία των Διαχειριστών των δύο κρατών. Παράλληλα, στις 9 και 10 Απριλίου διεξήχθη διήμερη τεχνική σύσκεψη στην Κύπρο μεταξύ ΑΔΜΗΕ, GSI και Διαχειριστή Συστήματος Mεταφοράς Κύπρου.
Παράλληλα "τρέχει" η λειτουργία ομάδας εργασίας μέσω και των εβδομαδιαίων τηλεδιασκέψεων που έχουν καθιερώσει οι δύο Διαχειριστές για την κοινή κατανόηση των τεχνικών δυνατοτήτων της Διασύνδεσης και την ολοκλήρωση του Final Implementation Design Study που εκπονεί η Siemens.
Να σημειωθεί ότι η εταιρεία ειδικού σκοπού «Αριάδνη Interconnection ΑΕΕΣ» είναι 100% θυγατρική του ΑΔΜΗΕ και αποτελεί τον φορέα υλοποίησης της ηλεκτρικής διασύνδεσης Αττικής– Κρήτης. Κατά τη διεξαγωγή της 2ης φάσης του διαγωνισμού, έχει δοθεί στους υποψήφιους πρόσβαση στο Virtual Data Room (VDR) που έχει δημιουργηθεί σχετικά, κατόπιν της αποδοχής των όρων πρόσβασης. Το VDR περιλαμβάνει τα τεχνικά και οικονομικά στοιχεία της εταιρείας, καθώς και το υλικό εκείνο που κρίνεται αναγκαίο για τη διαμόρφωση των δεσμευτικών οικονομικών προσφορών των υποψηφίων. Οι υποψήφιοι θα μπορούν να υποβάλλουν τις προσφορές τους μέχρι 21 Ιουνίου, ενώ στη συνέχεια θα ξεκινήσει η διαδικασία της αξιολόγησης από πλευράς ΑΔΜΗΕ, η οποία εκτιμάται ότι θα ολοκληρωθεί εντός του 2ου τριμήνου 2024.
