Μέσω των περιοδικών περικοπών ηλεκτροπαραγωγής από ΑΠΕ, επιτυγχάνεται η διαχείριση της πλεονάζουσας παραγωγής και «έχουν αποκλειστικό στόχο τη διασφάλιση της ευστάθειας και της αξιόπιστης λειτουργίας του Ηλεκτρικού Συστήματος της Κύπρου», τονίζει ο Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ), αναφέροντας παράλληλα πως κατανοεί πλήρως τις ανησυχίες του κοινού σχετικά με τις περικοπές που παρατηρούνται κατά περιόδους στην παραγωγή των φωτοβολταϊκών συστημάτων.
Αναφέρει επίσης ότι από προκαταρκτικές εκτιμήσεις οι περικοπές στα πιο πάνω συστήματα, δεν αναμένεται να ξεπεράσουν το 5% της δυνητικής παραγωγής των ΦΒ συστημάτων κατά το 2025.
Οι περικοπές, σύμφωνα με ανακοίνωση του ΔΣΜΚ, συμβαίνουν «σε περιόδους με ιδιαίτερα χαμηλή ζήτηση ηλεκτρικής ενέργειας, κυρίως τα Σαββατοκύριακα και τις αργίες καθώς και σε περιόδους που δεν χρησιμοποιούνται τα συστήματα ψύξης και θέρμανσης, λόγω καιρικών συνθηκών».
Επίσης, ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι η ανάγκη για τέτοιες περικοπές δεν είναι φαινόμενο που συμβαίνει μόνο στην Κύπρο και προσθέτει πως «ακόμη και σε χώρες με πιο ανεπτυγμένα και διασυνδεδεμένα ηλεκτρικά συστήματα στην Ευρώπη, εφαρμόζονται αντίστοιχα μέτρα για τη διαχείριση της παραγωγής από ΑΠΕ».
«Αυτό από μόνο του δείχνει την ανάγκη για αλλαγές στον παραδοσιακό τρόπο διαχείρισης του ηλεκτρικού συστήματος, με έξυπνα συστήματα διαχείρισής του», αναφέρει και προσθέτει ότι «τα συστήματα αυτά είναι ακόμα σε στάδιο έρευνας ή πιλοτικής εφαρμογής και οι όποιες νέες τεχνολογίες πρέπει να αξιολογηθούν λαμβάνοντας υπόψη τις ιδιάζουσες συνθήκες στης Κύπρου».
Σε σχέση με το 2025, ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι έγινε περικοπή έξι φορές στα μικρά εμπορικά και οικιακά ΦΒ Συστήματα και προσθέτει ότι «ο αριθμός αυτός μπορούμε να πούμε ότι οφείλεται στον ήπιο χειμώνα και την παρατεταμένη καλοκαιρία του Ιανουαρίου».
«Από προκαταρκτικές εκτιμήσεις οι περικοπές στα πιο πάνω συστήματα, δεν αναμένεται να ξεπεράσουν το 5% της δυνητικής παραγωγής των ΦΒ συστημάτων κατά το 2025», σημειώνει.
Αναφέρει ότι η ανάγκη για περικοπές σε οικιστικές εγκαταστάσεις παρουσιάστηκε σε πολύ μικρό βαθμό από το 2024 και «συνεχίζει να υπάρχει και σήμερα με αυξητική τάση λόγω της ραγδαίας αύξησης στην διείσδυση ΑΠΕ».
Προσθέτει ότι «η αύξηση των ΑΠΕ είναι μεν επιθυμητή, χρειάζεται όμως σωστή διαχείριση για να αποφευχθούν πιθανά προβλήματα».
Επιπλέον των περικοπών στα μεγάλα ελεγχόμενα συστήματα, σύμφωνα με τον ΔΣΜΚ, το 2024 χρειάστηκε να γίνει περικοπή σε 20 περιπτώσεις στα εμπορικά και οικιακά ΦΒ συστήματα που διαχειρίζονται με συγκεκριμένο συστήματα τηλε- ελέγχου (Ripple Control ή IoT).
«Με εξαίρεση τα μικρά εμπορικά συστήματα, τα οικιστικά, λόγω της ομαδοποίησης και της εκ περιτροπής αποκοπή τους, επηρεάστηκαν πολύ λιγότερες φορές (5 φορές κατά μέσο όρο)», αναφέρει και προσθέτει ότι «η μέση διάρκεια των περικοπών ήταν 2 με 3 ώρες. Για παράδειγμα, μια οικιστική εγκατάσταση των 4 kW, που υπόκειται σε περικοπές, έχασε περίπου 60 kWhs από ένα σύνολο των 6400 kWhs που δυνητικά θα μπορούσε να παράξει σε όλο τον χρόνο, δηλαδή ποσοστό κάτω από 1%».
Ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι είναι δεδομένο ότι, οι περικοπές θα συνεχίσουν, ωστόσο δεν πρέπει να θεωρούνται τροχοπέδη για την ανάπτυξη των ΑΠΕ, διότι, εκτός από το γενικότερο όφελος, οι παραγωγοί/ καταναλωτές θα εξακολουθούν να έχουν σημαντικά οφέλη.
Τα οφέλη για παραγωγούς/καταναλωτές, όπως αναφέρει, είναι ότι θα εξακολουθήσουν να αυτοπαράγουν ένα πολύ μεγάλο ποσοστό ή και όλη την ενέργεια που χρειάζονται, ενώ οι υφιστάμενοι οικιστικοί απολαμβάνουν, κατά κάποιο τρόπο, «δωρεάν αποθήκευση» αφού με τα συμβόλαια Net Metering που κατέχουν, έχουν δικαίωμα να εξάγουν την περίσσεια ενέργειας που παράγουν προς το δίκτυο και να την χρησιμοποιούν αργότερα.
Στο σημείο αυτό, ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι, τα συστήματα αποθήκευσης, παρόλο που συγκεντρώνουν πολλά άλλα πλεονεκτήματα και μπορούν να μειώσουν την απώλεια παραγωγής από ένα σύστημα ΑΠΕ λόγω περικοπών, έχουν απώλειες της τάξης του 10-20% κατά την μετατροπή και αυτό πρέπει να λαμβάνεται υπόψη στις μελέτες των ενδιαφερομένων.
Αναφέρει επίσης ότι «με την ανάπτυξη της τεχνολογίας και τη λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς, είναι δεδομένο ότι θα δοθούν νέες ευκαιρίες προς αξιοποίηση σε μεγαλύτερο βαθμό οι επενδύσεις (ηλεκτροκίνηση, απόκριση ζήτησης, αποθήκευση κλπ)».
«Παρόλο που, πιθανώς για κάποια έτη ακόμη, αυτό το ποσοστό θα εξακολουθήσει να μεγαλώνει, οι προδιαγραφόμενες αλλαγές στο σύστημα παραγωγής από νέες συμβατικές μονάδες μοντέρνας τεχνολογίας που θα προσφέρουν ευελιξία, η εισαγωγή μονάδων αποθήκευσης, η εισαγωγή εξοπλισμού νέας τεχνολογίας στα ηλεκτρικά συστήματα και η ηλεκτρική διασύνδεση με την Ελλάδα μας κάνουν να είμαστε αισιόδοξοι ότι η αυξητική τάση, όσον αφορά τις περικοπές, θα περιοριστεί», προσθέτει.
Επιπλέον, ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι εργάζεται «πάντοτε με γνώμονα την απρόσκοπτη παροχή στους καταναλωτές» και στην βάση αυτή γίνονται και οι περικοπές στην παραγωγή των ΑΠΕ, ενώ ζητεί την υπομονή και την κατανόηση του κοινού «για να καταστεί εφικτή η επίτευξη των στόχων μας, όπως αυτοί έχουν καθοριστεί στα πλαίσια της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την πράσινη μετάβαση».
Ιδιαιτερότητες στις περικοπές στο Ηλεκτρικό Σύστημα της Κύπρου
Στην ανακοίνωση, ο ΔΣΜΚ αναφέρει πως τον τελευταίο καιρό, παρατηρείται μια σημαντική αύξηση στον αριθμό των φωτοβολταϊκών εγκαταστάσεων στην Κύπρο, τόσο σε οικιακά όσο και σε μικρά και μεγάλα εμπορικά ΦΒ Συστήματα.
«Αυτό, αποτελεί θετική εξέλιξη, αφού συμβάλλει στην επίτευξη των στόχων της Πολιτείας που είναι δεσμευτικοί από την Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά την διείσδυση των ΑΠΕ», προσθέτει.
Αναφέρει επίσης ότι μειώνει την εξάρτηση μας από συμβατικά καύσιμα, όπως το ντίζελ και το μαζούτ, και συμβάλλει στην προστασία του περιβάλλοντος μέσω της μείωσης των εκπομπών ρύπων.
Εξηγώντας γιατί η ομαλή λειτουργία του ηλεκτρικού συστήματος, ιδιαίτερα στην Κύπρο, βασίζεται στην αδιάλειπτη ισορροπία μεταξύ της παραγόμενης και της καταναλισκόμενης ενέργειας, ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι «στο μικρό και απομονωμένο ηλεκτρικό σύστημα της Κύπρου, οποιαδήποτε διαταραχή της πιο πάνω ισορροπίας, ακόμα και στιγμιαία, μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρά προβλήματα, όπως διακοπές ρεύματος μεγάλης κλίμακας (brownout) ή και στο χείριστο σενάριο ολικής σβέσης του ηλεκτρικού συστήματος (blackout)».
Με απλά λόγια, όπως αναφέρει, η διείσδυση των ΑΠΕ δεν μπορεί να ξεπεράσει ένα όριο κάλυψης του συνόλου της ζήτησης της Κύπρου για λόγους ασφάλειας και ευστάθειας του ηλεκτρικού συστήματος.
Φέροντας ως παράδειγμα, την περίπτωση απώλειας κάποιας μεγάλης συμβατικής μονάδας λόγω απρόβλεπτης βλάβης, ή οποιασδήποτε άλλης βλάβης στο δίκτυο μεταφοράς, ο ΔΣΜΚ αναφέρει πως «πρέπει να διασφαλίζεται ότι θα λειτουργήσουν τα συστήματα προστασίας ώστε να μην εκτεθούν σε κίνδυνο οι υφιστάμενες υποδομές του ηλεκτρικού συστήματος» και διευκρινίζει ότι «πέραν από ένα όριο διείσδυσης ΑΠΕ που συνεπάγεται πολύ μειωμένης συμβατικής παραγωγής, τα συστήματα προστασίας δεν θα λειτουργήσουν με απρόβλεπτες συνέπειες στη συμπεριφορά του Συστήματος».
Αναφέρει ότι τα δεδομένα του συστήματος μας όπως έχουν μελετηθεί από το επιστημονικό προσωπικό του Διαχειριστή και όπως έχουν επιβεβαιωθεί και από εξωτερικούς εμπειρογνώμονες, επιβάλλουν μια ελάχιστη υποχρεωτική λειτουργία Μονάδων Συμβατικής Παραγωγής η οποία, ανάλογα με την σύνθεση της, αναπόφευκτα οδηγεί σε περικοπές παραγωγής ΑΠΕ σε κάποιες περιόδους του έτους.
Αναφέρει επίσης ότι η μεγάλη διακύμανση θερμοκρασίας μεταξύ μέρας και νύχτας που παρατηρείται κυρίως την χειμερινή εποχή, επιφέρουν αντίστοιχες μεταβολές στην ζήτηση ηλεκτρισμού, οπόταν δημιουργείται ανάγκη διαθεσιμότητας συμβατικών μονάδων οι οποίες, προκειμένου να μπορέσουν να καλύψουν την βραδινή αιχμή της ζήτησης, πρέπει να τεθούν σε λειτουργία αρκετές ώρες προηγουμένως.
«Η έγκαιρη λειτουργία των μονάδων αυτών, όπως προκύπτει κατά τη φάση προγραμματισμού της παραγωγής, μειώνει αναγκαστικά την ενέργεια που θα μπορούσε να διοχετευθεί από τα Φωτοβολταϊκά συστήματα», προσθέτει.
Συστήματα αυτοματοποιημένης διαχείρισης των περικοπών
Επιπλέον, ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι «είναι σημαντικό να διευκρινιστεί ότι όλα τα ΦΒ συστήματα που βρίσκονται σε λειτουργία σήμερα είναι συνδεδεμένα στο Δίκτυο Διανομής» και «συνεπώς, η ευθύνη για τη διαχείριση του δικτύου διανομής και, κατ’ επέκταση, για τις ενδεχόμενες περικοπές, ανήκει στον Διαχειριστή Συστήματος Διανομής (ΔΣΔ)».
Ο ΔΣΜΚ αναφέρει ότι, ως ο καθ’ ύλην αρμόδιος για την ασφαλή και εύρυθμη λειτουργία του Ηλεκτρικού Συστήματος της Κύπρου, χρησιμοποιεί ειδική εφαρμογή λογισμικού για να υπολογίζει σε πραγματικό χρόνο τη μέγιστη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που μπορεί να διοχετευθεί με ασφάλεια στο σύστημα». «Όταν οι συνθήκες το απαιτούν, αποστέλλει εντολές περιορισμού της παραγωγής ΑΠΕ προς τον ΔΣΔ, καθώς και στα Αιολικά Πάρκα που είναι απευθείας συνδεμένα στο Σύστημα Μεταφοράς», αναφέρει ο ΔΣΜΚ.
Αναφέρει επίσης ότι οι περικοπές αυτές γίνονται με συγκεκριμένη σειρά προτεραιότητας και προσθέτει πως «αρχικά, περιορίζεται η παραγωγή των μεγάλων μονάδων ΑΠΕ (Φωτοβολταϊκά και Αιολικά Πάρκα)».
«Εάν αυτό δεν επαρκεί για την εξισορρόπηση Παραγωγής/Ζήτησης του συστήματος, τότε εφαρμόζονται περικοπές και σε μικρότερες εγκαταστάσεις, συμπεριλαμβανομένων των οικιακών Φωτοβολταϊκών», προσθέτει.
Προκειμένου να διασφαλιστεί η δίκαιη κατανομή των περικοπών στις οικιακές εγκαταστάσεις και να μην επηρεάζονται συνεχώς τα ίδια συστήματα, όπως αναφέρει, οι εντολές περικοπών εφαρμόζονται από τον ΔΣΔ κατόπιν οδηγιών του ΔΣΜΚ σε 15 ομάδες καταναλωτών/παραγωγών, οι οποίες εναλλάσσονται κυκλικά.
Πηγή: ΚΥΠΕ
