Mε τρία νομοσχέδια που καθορίζουν τον τρόπο μετάβασης της χώρας στην επόμενη, «πράσινη» ημέρα επιχειρεί το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας να κλείσει όλες τις ανοιχτές «τρύπες» στο πλαίσιο ανάπτυξης των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας αλλά και εν γένει των μέτρων που αφορούν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής.
Στο επόμενο διάστημα αναμένεται να τεθεί σε διαβούλευση το σχέδιο νόμου για τη β΄φάση της αδειοδότησης των ΑΠΕ, το νομοσχέδιο για τα υπεράκτια αιολικά και να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή ο πρώτος Κλιματικός Νόμος της χώρας.
Ειδικότερα, όπως έκανε γνωστό ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κώστας Σκρέκας, την περίοδο αυτή ενσωματώνονται οι παρατηρήσεις που έχουν κατατεθεί στη δημόσια διαβούλευση για τον Κλιματικό Νόμο και σύντομα πρόκειται να κατατεθεί στη Βουλή προς ψήφιση ενώ την επόμενη εβδομάδα θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση σχέδιο νόμου για την απλοποίηση της αδειοδότησης νέων έργων ΑΠΕ.
Το νομοσχέδιο αυτό προβλέπει, μεταξύ άλλων, τη μείωση του συνολικού χρόνου αδειοδότησης στους 14 μήνες από τα πέντε χρόνια που είναι σήμερα και τη δημιουργία θεσμικού πλαισίου για έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Αναφορικά με τη διαδικασία αδειοδότησης, υπενθυμίζεται τα απαιτούμενα στάδια αδειοδότησης μειώνονται σε 5 από 7 ενώ τα απαραίτητα δικαιολογητικά περιορίζονται από 91 σε 54 ώστε η διαδικασία να διεκπεραιώνεται ψηφιακά. Στόχος είναι η εγκατάσταση έργων συνολικής ισχύος 20.000 MW έως το 2030. Για να επιτευχθεί πρέπει να γίνουν άλματα, μιας και σήμερα σε λειτουργία υπάρχουν έργα με συνολική ισχύ 8.270 MW. Για να επιτύχει, μέσα στα επόμενα οκτώ χρόνια την υλοποίηση και λειτουργία νέων έργων 12.000 MW, η κυβέρνηση αλλάζει τα δεδομένα στην αδειοδότηση, ενοποιώντας τα απαραίτητα βήματα, μειώνοντας τα απαραίτητα βήματα.
Όπως έγραφε το BD, σήμερα τα στάδια της διαδικασίας είναι 7: Άδεια Παραγωγής από τη ΡΑΕ, ακολουθεί το δεύτερο στάδιο με τη Μη Δεσμευτική Προσφορά Σύνδεσης σε ΑΔΜΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ και την Έγκριση Περιβαλλοντικών Όρων από την Περιβαλλοντική Αρχή - Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες/ΥΠΕΝ και στα επόμενα 5 στάδια έχουμε την οριστική Προσφορά Σύνδεσης από ΑΔΜΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ, την άδεια Εγκατάστασης από τις Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες/ΥΠΕΝ, τη Σύμβαση Σύνδεσης από ΑΔΜΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ, τη Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης από ΔΑΠΕΕΠ και τέλος την Άδεια Λειτουργίας από την Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες/ΥΠΕΝ.
Σύμφωνα με πληροφορίες, στα 5 βήματα που προβλέπονται στην απλοποιημένη διαδικασία, έχουμε πια την Βεβαίωση Παραγωγού από τη ΡΑΕ, την Απόφαση Έγκρισης Περιβαλλοντικών Όρων από Περιβαλλοντική Αρχή - Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες/ΥΠΕΝ, την Οριστική Προσφορά Σύνδεσης από ΑΔΜΗΕ/ΔΕΔΔΗΕ, τη Σύμβαση Σύνδεσης Άδεια Εγκατάστασης από Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες/ΥΠΕΝ, τη Σύμβαση Λειτουργικής Ενίσχυσης από ΔΑΠΕΕΠ και τέλος, την Άδεια Λειτουργίας από τις Αποκεντρωμένες Υπηρεσίες/ΥΠΕΝ.
Με άλλα λόγια, οι απαιτούμενοι έλεγχοι διαχωρίζονται ανά στάδιο αδειοδότησης, ενώ η κάθε υπηρεσία ελέγχει αποκλειστικά τα θέματα αρμοδιότητας της. Από τις μεγάλες αλλαγές είναι και η εισαγωγή, σύμφωνα με πληροφορίες, φίλτρων και ορόσημων για την απόδειξη της φερεγγυότητας και του πραγματικού ενδιαφέροντος των επενδυτών, μειώνοντας παράλληλα τις προθεσμίες για ανταπόκριση στα σχετικά αιτήματα. Η αλλαγή αυτή αναμένεται να ξεμπλοκάρει αφενός και να ξεκαθαρίσει αφετέρου τεράστιο όγκο αιτήσεων που παραμένουν υπό εξέταση, μπλοκάροντας τις διαδικασίες ελέγχου αλλά και την ίδια την υλοποίηση των επενδύσεων.
Σημαντική αλλαγή επίσης είναι και η υποβολή απευθείας αίτησης για οριστική προσφορά σύνδεσης στον ΔΕΔΔΗΕ – εάν πρόκειται για έργα έως 8 MW- ή στον ΑΔΜΗΕ. Πλέον, τις πρώτες 10 πρώτες μέρες κάθε μήνα, θα πρέπει να υποβάλλονται οι σχετικές αιτήσεις, ενώ καταργείται η Μη Δεσμευτική Προσφορά Σύνδεσης και μειώνεται ο όγκος αιτημάτων στον Διαχειριστή με την υποχρέωση προσκόμισης της εγγυητικής επιστολής στο στάδιο της αίτησης για Οριστική Προσφορά Σύνδεσης
Επιπρόσθετα, με τη νέα Αδειοδοτική Διαδικασία μειώνονται οι περιπτώσεις όπου απαιτείται τροποποίηση των αδειών και πλέον δίνεται η δυνατότητα Απλής Ενημέρωσης - Επικαιροποίησης των φακέλων των επενδυτών χωρίς να καθυστερεί την ανάπτυξη του έργου και να πρέπει να αδειοδοτηθεί όλο το έργο από την αρχή. Έως σήμερα, κατά την διάρκεια της αδειοδότησης και λόγω αλλαγής του σχεδιασμού του έργου, υπάρχει η ανάγκη για τροποποίηση των αδειών δύο ή και τρεις φορές που συνεπάγεται την επανάληψη όλης της αδειοδοτικής διαδικασίας από την αρχή. Επιπλέον, στο νέο αυτό σύστημα οι επενδυτές θα πρέπει μέσα σε ένα χρόνο από την έκδοση Οριστικής Προσφορά Σύνδεσης να υποβάλουν αίτημα για Άδειά Εγκατάστασης.
Τι αλλάζει με το One-Stop-Shop
Όλη η αδειοδοτική διαδικασία πλέον θα πραγματοποιείται μέσα από το Ηλεκτρονικό Μητρώο που θα δημιουργηθεί στο Πληροφοριακό Σύστημα Αδειοδότησης Έργων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΠΣΑΠΕ). Το Σύστημα αυτό θα λειτουργεί ως σημείο σύνδεσης του επενδυτή και των αδειοδοτικών αρχών. Ο ενδιαφερόμενος επενδυτής θα εισάγει εκεί ψηφιακά το αίτημά του και τα απαιτούμενα δικαιολογητικά του με τη συμπλήρωση φόρμας και θα μπορεί στη συνέχεια να παρακολουθεί την εξέλιξη της αίτησής του και να λαμβάνει ηλεκτρονικά τις αποφάσεις ή γνωμοδοτήσεις των αρχών. Το Πληροφοριακό σύστημα αυτό θα συνδέεται με όλα τα επιμέρους πληροφοριακά συστήματα και τις βάσεις δεδομένων των αδειοδοτικών φορέων δηλαδή ΡΑΕ, Περιβαλλοντικές Διευθύνσεις, Αποκεντρώμενες Διοικήσεις, Διαχειριστές Συστήματος και Δικτύου, ΔΑΠΕΕΠ.
Τι θα ισχύει για έργα αποθήκευσης
Το ΥΠΕΝ προωθεί την αδειοδοτική διαδικασία για την εγκατάσταση και λειτουργία μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας και τον καθορισμό του πλαισίου ενίσχυσης που θα διέπει τους σταθμούς παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από ΑΠΕ που συνδυάζονται με εγκαταστάσεις αποθήκευσης. Παράλληλα, εισάγονται μεταβατικές διατάξεις για τη συμμόρφωση με το νέο πλαίσιο των υφιστάμενων αδειών και εκκρεμών αιτήσεων για την αδειοδότηση σταθμών αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας καθώς και προβλέψεις για τη χωροθέτηση σταθμών αποθήκευσης.
Στο νομοσχέδιο υπάρχει πρόβλεψη για αδειοδότηση μεμονωμένων σταθμών αποθήκευσης αλλά και για έργα ΑΠΕ που συνδυάζουν μονάδες αποθήκευσης. Επιπλέον θα υπάρχει κατηγοριοποίηση σε σταθμούς ΑΠΕ που συνδυάζονται με μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας οι οποίες δεν απορροφούν ενέργεια από το δίκτυο (η αποθήκη είναι πίσω από τον σταθμό ΑΠΕ), καθώς και σε σταθμούς ΑΠΕ με μονάδες αποθήκευσης που μπορούν τόσο να εγχέουν όσο και να απορροφούν ενέργεια από το δίκτυο.
Η διαφορά έγκειται στο ότι τα πρώτα έργα θα είναι επιλέξιμα για λήψη ενίσχυσης μέσω διαγωνιστικής διαδικασίας με βάση το κοινοποιημένο καθεστώς ενίσχυσης έργων ΑΠΕ, ενώ η δεύτερη κατηγορία έργων δεν θα λαμβάνει ενίσχυση. Επιπρόσθετα, προβλέπεται και η προώθηση διαδικασιών και για τους καταναλωτές με ενσωματωμένη μονάδα αποθήκευσης. Και τα έργα αυτά κατηγοριοποιούνται σε σχέση με τη δυνατότητα έγχυσης ή μη ενέργειας στο δίκτυο. Για την πρώτη περίπτωση έργων θα είναι αναγκαία η αδειοδότηση της μονάδας αποθήκευσης ενώ για τη δεύτερη όχι.
Έως τον Ιούνιο τα off shore αιολικά
Αμέσως μετά το νομοσχέδιο για την επιτάχυνση των διαδικασιών νέων έργων ΑΠΕ, θα τεθεί σε δημόσια διαβούλευση έως τον Ιούνιο το νομοσχέδιο που θα ορίζει τον τρόπο ανάπτυξης υπεράκτιων έργων αιολικών με στόχο έως το 2030 η εγκατεστημένη ισχύς να φθάνει τα 2 GW προσελκύοντας επενδύσεις ύψους 6 δισ. ευρώ. Στόχος του νομοσχεδίου είναι να υπάρχει μία φιλοεπενδυτική προσέγγιση παρέχοντας διαφάνεια και συνθήκες ανταγωνισμού, ταχείες διαδικασίες συγκεντρωμένες σε έμπειρο Φορέα Διαχείρισης και μείωση του επενδυτικού ρίσκου.
Ειδικότερα, σύμφωνα με πληροφορίες, το ΥΠΕΝ έχει επιλέξει ένα «Μεικτό – Υβριδικό» μοντέλο ανάπτυξης, που συνδυάζει τον κρατικό έλεγχο με την ενεργοποίηση της επενδυτικής πρωτοβουλίας ιδιωτών. Με άλλα λόγια, το κράτος θα επιλέγει τις περιοχές υλοποίησης των έργων που θα ωριμάζουν ως ένα σημεία και θα παραδίδονται στον επενδυτή για ολοκλήρωση.
Στο πλαίσιο ανάπτυξης της νέας αυτής αγοράς θα υπάρχει ένας φορέας διαχείρισης με εμπειρία σε διενέργεια διαγωνισμών και διαχείριση παραχωρήσεων, στη διαχείριση Περιβαλλοντικών Μελετών, σε κανόνες ασφάλειας στο θαλάσσιο χώρο, στη συλλογή και ανάλυση μελετητικών δεδομένων και με γνώση των βέλτιστων διεθνών πρακτικών. Την απόφαση για το ποιος θα είναι ο Φορέας αυτός θα την πάρει το υπουργείο, ενώ, σύμφωνα με πηγές που γνωρίζουν καλά το θέμα, εξετάζεται το ενδεχόμενο να ανατεθεί η αρμοδιότητα στην Ελληνική Διαχειριστική Εταιρεία Υδρογονανθράκων (ΕΔΕΥ).
Σημαντικό ρόλο θα έχει ο ΑΔΜΗΕ που θα είναι υπεύθυνος για το σχεδιασμό, την κατασκευή, τη λειτουργία, τη συντήρηση της θαλάσσιας διασύνδεσης, καθώς και την υποδομή για τη (χερσαία) σύνδεση με το ηλεκτρικό σύστημα ενέργειας της χώρας. Το κόστος διασύνδεσης θα κατανέμεται ανάμεσα στον ΑΔΜΗΕ (που ανακτά μέσω Χρεώσεων Χρήσης Συστήματος) και τον επενδυτή.
Στο κομμάτι που «καίει» πιο πολύ τους επενδυτές, στο ζήτημα των διαγωνισμών – που δεν φαίνεται ότι θα προλάβουν να πραγματοποιηθούν εντός του 2022 -, το ΥΠΕΝ προσανατολίζεται σε διενέργεια μειοδοτικού διαγωνισμού επί τιμής ενέργειας για ώριμα έργα που θα διενεργείται από τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας. Σύμφωνα με πληροφορίες, οι σχεδιαστικές παράμετροι δεν πρόκειται να έχουν μεγάλες διαφορές από όσα γνωρίζουμε από τους διαγωνισμούς που αφορούν σε χερσαία ΑΠΕ.
Σε ό,τι αφορά σε υφιστάμενες άδειες που εκδόθηκαν προ δεκαετίας άδειες διατηρούνται σε ισχύ και ενεργοποιούνται με την χωροθέτηση της συγκεκριμένης περιοχής ενώ οι κάτοχοι των αδειών ωριμάζουν τα έργα τους με παραχώρηση του θαλάσσιου χώρου εκτός διαδικασίας
Στις προβλέψεις του σχεδίου νόμου εντάσσονται και αντισταθμιστικά οφέλη για τις τοπικές κοινότητες. Στο σχεδιασμό προβλέπεται η παροχή ποσοστού του Ανταλλάγματος Παραχώρησης στους Δήμους και σε τοπικούς αλιείς / τουριστικές επιχειρήσεις. Παράλληλα, θα δίνεται η δυνατότητα στον παραχωρησιούχο να υποβάλει δεσμευτική πρόταση για κοινωφελή έργα στις τοπικές κοινωνίες.
