Οι απαγορεύσεις για την ανάπτυξη των ΑΠΕ αυξάνονται. Τα τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους και τα «Απάτητα βουνά» αποκλείονται οριζόντια. Μπαίνουν για πρώτη φορά κριτήρια για τη χωροθέτηση και των φωτοβολταϊκών, ιδίως όταν βρίσκονται σε αγροτικές περιοχές ή σε κοντινή απόσταση από μνημεία.
Και γενικώς το νέο Χωροταξικό που παραδόθηκε προ ημερών στην πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ διαπνέεται από μια αυστηροποίηση του πλαισίου σε πολλά επίπεδα. Απαγορεύεται η χωροθέτηση αιολικών ή φωτοβολταϊκών πάρκων σε τοπία ιδιαίτερου φυσικού κάλλους, στα γεωπάρκα της UNESCO, στους 9 ορεινούς όγκους που έχουν ενταχθεί στα «Απάτητα βουνά» (Λευκά Όρη στην Κρήτη, Σάος στην Σαμοθράκη, Σμόλικας σε Ιωάννινα, Γρεβενά, Τύμφη σε Ιωάννινα, Ταΰγετος σε Λακωνία & Μεσσηνία, Χατζή στα Τρίκαλα, Άγραφα σε Καρπενήσι, Καρδίτσα, Μαίναλο στην Αρκαδία), στους μικρούς νησιωτικούς υγροτόπους, ενώ για πρώτη φορά οι απαγορεύσεις επεκτείνονται στις εκτός σχεδίου περιοχές όπου προβλέπονται τουριστικές χρήσεις.
Που υπάρχει απαγόρευση για φωτοβολταϊκά-αιολικά
Στα φωτοβολταϊκά, καθιερώνεται για πρώτη φορά απαγόρευση και σε δασικές εκτάσεις (εκτός από δάση), σε περιοχές με προστατευόμενες αναβαθμίδες και σε φυσικές λίμνες. Σε μια προσπάθεια να διασωθεί η πλέον παραγωγική αγροτική γη, προτείνονται ως περιοχές εγκατάστασης οι μη αρδευόμενες και όσες δεν προορίζονται για βόσκηση, ενώ για να αποφευχθεί το φαινόμενο τα έργα ΑΠΕ να «σπάνε» σε πολλά μικρότερα, ώστε να αδειοδοτούνται ευκολότερα, προτείνεται να εξετάζεται μαζί η ισχύς των μικρών φωτοβολταϊκών, που δεν χρειάζονται περιβαλλοντική αδειοδότηση
Στα νησιά παραμένει το μέγιστο επιτρεπόμενο ποσοστό κάλυψης εδάφους από αιολικά πάρκα, το οποίο δεν μπορεί να υπερβαίνει το 4% της έκτασης ανά Δήμο, ενώ για τις περιοχές της κατηγορίας Α (κορεσμένες) και Β (ανεπτυγμένες), το ποσοστό των αιολικών δεν μπορεί να ξεπερνά το 2% της έκτασης.
Μένει βέβαια να φανεί κατά πόσο όλοι αυτοί οι περιορισμοί συμβαδίζουν με τους νέους πιο φιλόδοξους στόχους του νέου ΕΣΕΚ που εστάλη προ ημερών στις Βρυξέλλες. Κατά πόσο δηλαδή θα βγουν οι στόχοι για ΑΠΕ επί της ακαθάριστης τελικής κατανάλωσης στο 44% μέχρι το 2030 και περί του 80% συμμετοχής στο ενεργειακό μίγμα της χώρας. Το ίδιο ισχύει για το στόχο εγκατάστασης 23.5 GW μέχρι το 2030, πράγμα που σημαίνει περί τα 12 GW νέων σταθμών ΑΠΕ για τα επόμενα 7 χρόνια. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν 2 GW σε υπεράκτια αιολικά και 5,3 GW σε νέες μονάδες αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας.
Στην ίδια λογική με το προηγούμενο Χωροταξικό, η Ελλάδα χωρίζεται σε περιοχές αιολικής προτεραιότητας – ΠΑΠ (στις οποίες μπορούν να τοποθετηθούν περισσότερες ΑΠΕ) ή αιολικής καταλληλότητας (ΠΑΚ). Το νέο Χωροταξικό λαμβάνει υπ’ όψη τις υφιστάμενες συγκεντρώσεις αλλά και περιοχές με αυξημένη ζήτηση (π.χ. Ευρυτανία, Θίσβη). Όπου δεν επιτρέπονται οι ΑΠΕ, οι περιοχές θα ονομάζονται στο εξής «περιοχές αποκλεισμού», ενώ τίθεται αυστηροί κανόνες γύρω από τις αποστάσεις που πρέπει να τηρούν τα έργα από μνημεία ή χρήσεις, όπως οικιστικές ζώνες.
Εδώ και καιρό οι άνθρωποι των ΑΠΕ είχαν προτείνει μια σειρά από τροποποιήσεις ενόψει του νέου Χωροταξικού, όπως για παράδειγμα σε ό,τι αφορά τη ρύθμιση για τα «Απάτητα Βουνά». Σε αρκετά δεν είναι δυνατό να αναπτυχθεί ένα αιολικό πάρκο με 50 ανεμογεννήτριες. Αλλά πιθανόν να μπορεί να γίνει με 10. Ή να μπορεί να αναπτυχθεί ένα φωτοβολταϊκό. Ή να μπορεί να αναπτυχθεί ένα έργο ΑΠΕ με άλλους περιβαλλοντικούς όρους.
Το νέο Χωροταξικό λαμβάνει φυσικά υπόψιν και τις τεχνολογικές αλλαγές. Δεκαέξι χρόνια μετά το σχέδιο του 2008, το μέγεθος των ανεμογεννητριών είναι μεγαλύτερο. Αυτό προφανώς αλλάζει και τα δεδομένα και καθιστά απαραίτητη την επανεξέταση των ελάχιστων αποστάσεων, τις επιπτώσεις των εγκαταστάσεων σε ευαίσθητα τοπία και γενικά τους κανόνες ένταξης στο περιβάλλον. Το νέο Χωροταξικό τα συνυπολογίζει όλα αυτά. Επίσης ειδικά στα αιολικά, τα συνοδά έργα και οι υποδομές θα είναι περισσότερα και μεγαλύτερα. Εχει επίσης συνυπολογιστεί η ενίσχυση και επέκταση των δικτύων μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας, σε αντιστοιχία με τις τάσεις ανάπτυξης εγκαταστάσεων ΑΠΕ χωρικά.
