Με αργά βήματα κινείται το σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΔΑΜ) για τις λιγνιτικές περιοχές της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας, που εγκρίθηκε από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Ιούνιο του 2022 και η δυνατότητα χρηματοδότησης έργων ενεργοποιήθηκε τον Οκτώβριο του 2022, με την απορρόφηση των κονδυλίων του ειδικού προγράμματος ενισχύσεων ύψους 1,6 δισ. ευρώ να είναι πολύ χαμηλή.
Πιο συγκεκριμένα, έχουν εκδοθεί προσκλήσεις της τάξης των 775 εκατ. ευρώ, ήτοι 47,6% του συνολικού προϋπολογισμού του Προγράμματος και έχουν ενταχθεί 36 έργα προϋπολογισμού 344 εκατ. ευρώ, δηλαδή μόλις το 21% του προϋπολογισμού. Όσο για τις νομικές δεσμεύσεις ανέρχονται σε 190 εκατ. ευρώ, δηλαδή στο 11,7% του συνολικού προϋπολογισμού.
Στην Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας, η κατάσταση είναι λίγο καλύτερη, συγκριτικά με εκείνη της Αρκαδίας, καθώς έχουν εκδοθεί προσκλήσεις για το 53% των προβλεπόμενων πόρων για την περιοχή, ενώ το ποσοστό των ενταγμένων πράξεων φτάνει στο 23%. Σε κάθε περίπτωση, στόχος του Υπουργείου Οικονομικών είναι, εντός του επόμενου έτους, δηλαδή έως τα τέλη του 2025, να έχουν εκταμιευθεί περισσότερα από 300 εκατ. ευρώ.
Τέσσερις είναι οι αιτίες που επιβραδύνουν τη γρήγορη εξέλιξη του προγράμματος, σύμφωνα με παράγοντες που παρακολουθούν στενά τις διαδικασίες. Πρώτον, είναι χρονοβόρες οι διαδικασίες για τη σύνταξη των ειδικών πολεοδομικών πλαισίων, αλλά και του περιφερειακού χωροταξικού πλαισίου, ώστε οι επενδυτές να γνωρίζουν τις επιτρεπόμενες χρήσεις γης σε κάθε περιοχή. Δεύτερον, έχει καθυστερήσει η μεταφορά των εδαφών από τη ΔΕΗ στο Δημόσιο, διαδικασία που βρίσκεται στην τελική ευθεία, δίχως ακόμη να έχει ξεκινήσει η αποκατάσταση των εδαφών. Τρίτον, πρόκειται για ένα νέο τομεακό πρόγραμμα το οποίο δεν διαθέτει μεταφερόμενα ποσά από την προηγούμενη προγραμματική περίοδο. Τέταρτον, οι τοπικοί φορείς αλλά και οι επιχειρήσεις στις δύο υπό απολιγνιτοποίηση Περιφέρειες της χώρας, και κυρίως στην περιοχή της Μεγαλόπολης, είναι απροετοίμαστες με συνέπεια η συμμετοχή να είναι πολύ μικρή.
Εντός του πρώτου τρίμηνου του 2025 προγραμματίζεται η έκδοση πέντε νέων προσκλήσεων για τη Δυτική Μακεδονία και τη Μεγαλόπολη με συνολικό προϋπολογισμό 180 εκατ. ευρώ. Αφορούν ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων νέων, υπό σύσταση και υφιστάμενων μικρομεσαίων και μεγάλων επιχειρήσεων για την προώθηση της παραγωγής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές ενέργειας (ΑΠΕ), του ανανεώσιμου υδρογόνου και της συμπαραγωγής υψηλής απόδοσης. Επίσης, θα περιλαμβάνεται πρόσκληση για ενεργειακές αναβαθμίσεις δημοσίων και δημοτικών κτιρίων για τους δήμους της Δυτικής Μακεδονίας και της Αρκαδίας καθώς και τις δύο Περιφέρειες.
Πηγή: ΕΡΤ
