του Αλέξανδρου Μπαρότσι
Στα 35 τρις δολάρια πρέπει να φτάσουν σε όλο τον πλανήτη οι «πράσινες» επενδύσεις ως το 2030, προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι του Παρισιού. Σε πάνω από 300 δισ. ευρώ υπολογίζονται οι επενδύσεις που θα απαιτηθούν μόνο στην Ευρώπη. Στα 33 δισ. ευρώ ανέρχονται τα αντίστοιχα ποσά μόνο για την Ελλάδα. Ποιος θα τα πληρώσει όλα αυτά ;
Ο καταναλωτής είναι η απάντηση. Έμμεσα με επιδοτήσεις μέσω των εθνικών προϋπολογισμών και άμεσα, μέσω των ίδιων των λογαριασμών ρεύματος, στην περίπτωση για παράδειγμα που αυξηθούν τα τέλη χρήσης για να στηρίξουν επενδύσεις σε νέα δίκτυα, απαραίτητα για να «σηκώσουν» πολλές ΑΠΕ. Το ίδιο ισχύει εφόσον υιοθετηθεί η σκέψη για προσαύξηση στις ταρίφες που εισπράττουν οι πράσινοι παραγωγοί, προκειμένου να αντισταθμιστεί το κόστος για την αγορά μπαταριών, όπως η πρόταση που έχουν εισηγηθεί ΑΔΜΗΕ και Πολυτεχνείο.
Το κόστος της πράσινης μετάβασης είναι μια συζήτηση που δεν έχει ακόμη ανοίξει στην Ελλάδα. Η κυβέρνηση όμως που θα προκύψει από τις εκλογές, θα βρεθεί αργά ή γρήγορα αντιμέτωπη με τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Οι στόχοι για 28 GW πράσινα μεγαβάτ το 2030 δεν βγαίνουν αλλιώς. Είτε πρόκειται για επιδοτήσεις που θα δοθούν για τα νέα συστήματα αποθήκευσης μέσω των διαγωνισμών που θα προκηρύξει το ΥΠΕΝ, είτε για προσαύξηση στις ταρίφες των ΑΠΕ, είτε για αυξήσεις στα τέλη χρήσης δικτύων, ο τελικός αποδέκτης του λογαριασμού είναι ο καταναλωτής. Γι αυτό, καλό θα ήταν, αμέσως μετά τις εκλογές, η κυβέρνηση να ανοίξει την κουβέντα. Για να κατανοήσει και αποδεχθεί η κοινή γνώμη την ανάγκη της μετάβασης πρέπει να έχει όλα τα δεδομένα στα χέρια της. Τόσο για το «πράσινο» κόστος, όσο και για το άλλο, το μεγαλύτερο κόστος, εκείνο που θα έχει η διατήρηση του σημερινού status quo, δηλαδή να μην ανοίξουμε βηματισμό και να μείνει η κατάσταση ως έχει.
Τα ερωτήματα μάλιστα και η ανάγκη να δοθούν άμεσα πειστικές απαντήσεις για τα πραγματικά κόστη θα τίθενται επιτακτικά, καθώς θα αφήνουμε πίσω μας την ενεργειακή κρίση και θα ανακοινώνονται πολιτικές επιτάχυνσης της πράσινης στροφής.
Αν και οι εγκαταστάσεις παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας αντιπροσωπεύουν πλέον το 40% παγκοσμίως, απαιτούνται πολύ περισσότερα για να περιορισθεί η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου πάνω από τα προ βιομηχανικής εποχής επίπεδα, όπως προβλέπουν οι στόχοι του Παρισιού. Σύμφωνα με την τελευταία έκθεση της Διεθνούς Υπηρεσίας Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (IRENA), τα επίπεδα ανάπτυξης των ΑΠΕ πρέπει να αυξηθούν από τα σημερινά περίπου 3.000 γιγαβάτ σε τουλάχιστον 10.000 γιγαβάτ μέχρι το 2030. Τα 2/3 της αύξησης των επενδύσεων του τελευταίου χρόνου προέρχονται από Κίνα, Ε.Ε. και ΗΠΑ, ενώ οι χώρες χαμηλού εισοδήματος έχουν μείνει πίσω.
Και ενώ σε αυτή την παγκόσμια πορεία, θα περίμενε κανείς να υποχωρούν οι επενδύσεις στα ορυκτά καύσιμα, αυτό δεν συμβαίνει. Τον περασμένο μήνα, η σαουδαραβική Aramco ανακοίνωσε σχέδιο αξίας 10 δισ. δολ. για την κατασκευή διυλιστηρίου και συμπλέγματος πετροχημικών στη βορειοανατολική Κίνα. Στόχος είναι να υλοποιηθεί μέσα στα επόμενα τρία χρόνια και σύμφωνα με την Aramco αποσκοπεί στο να καλύψει την αυξανόμενη ζήτηση του Πεκίνου για καύσιμα και πετροχημικά προϊόντα.
Αρκεί να σκεφτεί κανείς ότι πέρυσι οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες συγκέντρωσαν κέρδη-ρεκόρ χάρη στην εκτόξευση που σημείωσαν οι τιμές του αργού και του φυσικού αερίου, αποτέλεσμα της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία. Οι επικεφαλής των μεγάλων πετρελαϊκών δέχθηκαν μεγάλη κριτική για τα ιλιγγιώδη αυτά κέρδη, ενώ οι ίδιοι επικαλέστηκαν την ανάγκη για ενεργειακή ασφάλεια κατά την μεταβατική περίοδο μέχρι την πλήρη κυριαρχία των ανανεώσιμων.
Και μπορεί κινήσεις, όπως η χθεσινή των πέντε χωρών του Κόλπου να ανακοινώσουν μείωση της ημερήσιας παραγωγής τους κατά 1,5 εκατ. βαρέλια, η οποία εκτίναξε τις τιμές, να πριμοδοτούν την πράσινη μετάβαση, όμως καμία κυβέρνηση δεν τολμά να μιλήσει δημόσια για το κόστος της. Το θέμα αποτελεί ταμπού κι ας ξέρουν οι πάντες ότι ο εξηλεκτρισμός της οικονομίας, των χερσαίων και θαλάσσιων μεταφορών, η ενεργειακή αναβάθμιση των κτιρίων, η μετάβαση στο πράσινο υδρογόνο, όλ’ αυτά κοστίζουν.
Ηταν μεγάλο το λάθος που έκανε την τελευταία δεκαετία η Ευρώπη, όταν αποφάσισε να γίνει ο κύριος υπέρμαχος, ο πρωταθλητής της πράσινης ενέργειας, χωρίς να εξηγήσει στους ευρωπαίους πολίτες περί τίνος πρόκειται. Δηλαδή τον χρόνο που θα απαιτηθεί, αλλά και το κόστος που θα χρειαστεί να αναληφθεί. Όσο καλύτερα ενημερωμένη μια κοινωνία, τόσο πιο ομαλή θα είναι και η πράσινη «επανάσταση», περιορίζοντας το αντίκτυπο κρίσεων, όπως η σημερινή.
