Ανάλυση SWOT (ισχυρά σημεία, αδυναμίες, ευκαιρίες και απειλές) της εγχώριας αγοράς ενέργειας πραγματοποίησε πρόσφατα η Διεύθυνση Οικονομικών Μελετών της Alpha Bank, από την οποία προκύπτουν πολύ ενδιαφέροντα συμπεράσματα.
Σύμφωνα με τη μελέτη, ως ισχυρά σημεία εντοπίζονται η ταχεία περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ στο μείγμα της ηλεκτροπαραγωγής και στην τελική κατανάλωση ενέργειας και οι συνακόλουθες επενδύσεις, η ένταση του ανταγωνισμού στην απελευθερωμένη αγορά ρεύματος, τόσο στο επίπεδο της παραγωγής όσο και στο επίπεδο της προμήθειας, η ολοκλήρωση των διασυνδέσεων των νησιών, η ολοκλήρωση της απολιγνιτοποίησης και η περαιτέρω προσέγγιση της εγχώριας αγοράς ηλεκτρισμού με την ευρωπαϊκή. Από την άλλη πλευρά υπογραμμίζεται όμως ότι ο δρόμος της ενεργειακής μετάβασης….δεν είναι στρωμένος με ροδοπέταλα, καθώς ο κλάδος χαρακτηρίζεται και από ορισμένες αδυναμίες, μεταξύ των οποίων εντοπίζονται:
- Η βραδύτερη σε σχέση με το αρχικό χρονοδιάγραμμα εξέλιξη της διαδικασίας απολιγνιτοποίησης ( η οποία «πήγε πίσω» λόγω της ενεργειακής κρίσης που προκάλεσε ο πόλεμος στην Ουκρανία)
- Η συγκρατημένη πρόοδος στην ανάπτυξη υποδομών ηλεκτροκίνησης
- Η μη εισαγωγή φορολογίας στον άνθρακα ως μέσο για τον περιορισμό των εκπομπών του θερμοκηπίου
- Οι εντεινόμενες αντιδράσεις στις ΑΠΕ, ιδίως όσον αφορά τα χερσαία αιολικά (με την τάση να εμφανίζει πρόσφατα ενδείξεις επέκτασης και στα υπεράκτια)
- Η ευαλωτότητα που προκύπτει από την υψηλή ακόμα εξάρτηση από εισαγόμενα ορυκτά καύσιμα
- Το υψηλό κόστος των συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας
Στις βασικότερες ευκαιρίες της ενεργειακής μετάβασης, η Alpha Bank ξεχωρίζει:
- Τη δυνατότητα της Ελλάδας να αναδειχθεί σε ενεργειακό κόμβο και σε πρωταγωνιστικό «παίκτη» για την περιφερειακή συνεργασία στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, ρόλος που προάγεται τόσο από τα διασυνοριακά έργα ηλεκτρικών διασυνδέσεων, όσο και ανάπτυξης υποδομών φυσικού αερίου, όπως η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου-Ισραήλ και ο αγωγός φυσικού αερίου Ελλάδας-Βόρειας Μακεδονίας
- Τη μείωση του κόστους των ΑΠΕ και τα εργαλεία χρηματοδότησης που προβλέπονται στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας
- Τη δυναμική για την ανάπτυξη υπεράκτιων αιολικών πάρκων «με την δέουσα προσοχή στις επιπτώσεις στο θαλάσσιο οικοσύστημα»
- Τις επενδύσεις στο καθαρό υδρογόνο, όπου παρατηρείται σημαντική κινητικότητα το τελευταίο διάστημα με τα πρώτα έργα να έχουν εξασφαλίσει ευρωπαϊκή χρηματοδότηση που καθιστά πιο πιθανή την υλοποίησή τους
- Τις σημαντικές προοπτικές της γεωθερμίας, μιας καθαρής τεχνολογίας χωρίς την στοχαστικότητα που χαρακτηρίζει τις υπόλοιπες ΑΠΕ
- Την ανάπτυξη ενός «έξυπνου» ηλεκτρικού δικτύου, αρχής γενομένης από τους «έξυπνους» μετρητές στο δίκτυο διανομής, με τον σχετικό διαγωνισμό να ολοκληρώνεται εντός του 2024
Τέλος, οι απειλές γα το «καλό σενάριο» είναι η ευαλωτότητα των χονδρεμπορικών τιμών ηλεκτρισμού στις διακυμάνσεις των τιμών των ορυκτών καυσίμων και του κόστους των δικαιωμάτων των εκπομπών CO2, οι πληθωριστικές πιέσεις και η μεταβλητότητα των τιμών των καυσίμων λόγω των γεωπολιτικών εντάσεων, η ευαλωτότητα της Ελλάδας σε ακραία κλιματικά φαινόμενα, οι προκλήσεις που «γεννά» η σπανιότητα και το υψηλό κόστος των κρίσιμων πρώτων υλών όπως π.χ. το λίθιο που χρησιμοποιείται στις μπαταρίες (κάτι που συνιστά πάντως πρόβλημα σε ευρωπαϊκό και όχι μόνο εθνικό επίπεδο) και η πιθανή αύξηση της ζήτησης ηλεκτρισμού σε αντιπαραβολή με την υπερβολική εξάρτηση από στοχαστικές πηγές ενέργειας, χωρίς επαρκή ανάπτυξη μονάδων αποθήκευσης.
