Καθώς η ευρωπαϊκή ενεργειακή κρίση διανύει τον τέταρτο χρόνο της, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της περιοχής είναι αντιμέτωποι με ένα δύσκολο δίλημμα: Να ποντάρουν σε μια βελτίωση των προμηθειών φυσικού αερίου που θα μειώσει σημαντικά τις τιμές μέχρι τον επόμενο χειμώνα ή να ξοδέψουν τα χρήματα των φορολογουμένων για να αναπληρώσουν της αποθήκες φυσικού αερίου αυτό το καλοκαίρι, υπό τις τρέχουσες αυξημένες τιμές; Οι κίνδυνοι να κάνουμε λάθος και να εξαντληθούν τα αποθέματα υπερβαίνουν το κόστος της αναπλήρωσης τους - η ελπίδα δεν αποτελεί στρατηγική.
Η γερμανική κυβέρνηση, για παράδειγμα, σκέφτεται να δαπανήσει εκατοντάδες εκατομμύρια ευρώ, ίσως και δισεκατομμύρια, για να αγοράσει φυσικό αέριο ώστε να αποκαταστήσει το ενεργειακό "μαξιλάρι” της χώρας. Πρόκειται για μια φρικτή επιλογή που πρέπει ωστόσο να γίνει, με παγίδες και στις δύο πλευρές. Το μάντρα που πρέπει να μας καθοδηγεί είναι: "φύλαγε τα ρούχα σου, για να 'χεις τα μισά”. Η αναπλήρωση των αποθεμάτων φυσικού αερίου της περιοχής εν όψει του επόμενου χειμώνα είναι ένα είδος ασφάλισης: πληρώνεις για την αποζημίωση χωρίς να περιμένεις να χρειαστεί να κάνεις αίτηση για αποζημίωση. Διαφορετικά, βλέπω την ήπειρό μας να πλέει τους επόμενους μήνες στο άγνωστο με βάρκα την ελπίδα.
Η Ευρώπη βρίσκεται σε δύσκολη θέση - και πάλι - λόγω του εφησυχασμού για την ενεργειακή της πολιτική. Επί δύο χρόνια, η Γηραιά Ήπειρος έτρεφε αυταπάτες ότι είχε λύσει το πρόβλημα του φυσικού αερίου. Το αποκάλεσα μια μορφή gaslighting – έπεισε τον εαυτό της ότι η πτώση της ζήτησης, η οποία προκλήθηκε από έναν συνδυασμό τύχης λόγω του καιρού και καταστροφικής αποβιομηχάνισης, ήταν μια "στρατηγική επιτυχία”.
Το ατύχημα ήταν αναμενόμενο να συμβεί - και συνέβη. Το μόνο που χρειάστηκε ήταν ένας "κανονικός” χειμώνας - και όχι ένας κρύος - για να αποκαλυφθεί το πόσο εύθραυστη είναι η ισορροπία προσφοράς και ζήτησης στην προμήθεια φυσικού αερίου. Η απώλεια της διαμετακόμισης ρωσικού φυσικού αερίου μέσω της Ουκρανίας δεν βοήθησε - ούτε και οι περίοδοι άπνοιας, οι οποίες μείωσαν την παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, απαιτώντας περισσότερη παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο.
Το αποτέλεσμα; Η πίεση στα ευρωπαϊκά αποθέματα φυσικού αερίου για να γεφυρωθεί το κενό υπήρξε υπερβολικά έντονη αυτόν τον χειμώνα. Σύμφωνα με τις τρέχουσες τάσεις, το αποθηκευμένο αέριο θα συνεχίσει να μειώνεται τον Φεβρουάριο και τον Μάρτιο, φτάνοντας περίπου στο 30%-35% της δυναμικότητας μέχρι το τέλος του τρέχοντος χειμώνα, στις αρχές Απριλίου, σε σύγκριση με το 55%-60% κατά τις δύο προηγούμενες περιόδους. Το αόρατο χέρι της αγοράς: Το ευρωπαϊκό φυσικό αέριο διαπραγματεύεται σε τιμές άνω των 52 ευρώ ανά μεγαβατώρα, διπλάσιες από το επίπεδο που ίσχυε πριν από ένα χρόνο και πλησιάζει σε υψηλό διετίας.
Όσο χαμηλότερα είναι τα αποθέματα μέχρι το τέλος του χειμώνα, τόσο περισσότερο φυσικό αέριο θα πρέπει να αγοράσει η Ευρώπη για να τα αναπληρώσει. Σύμφωνα με τους κανόνες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα αποθέματα πρέπει να αποκατασταθούν στο 90% της δυναμικότητας έως την 1η Νοεμβρίου. Αυτό είναι απίθανο αν οι δυνάμεις της αγοράς δράσουν μόνες τους. Συνήθως, οι τιμές του φυσικού αερίου είναι χαμηλότερες το καλοκαίρι, όταν η ζήτηση είναι χαμηλή. Σε αυτή την περίπτωση, οι traders έχουν οικονομικό κίνητρο να διοχετεύουν φυσικό αέριο στις αποθήκες το καλοκαίρι για να το απελευθερώσουν το χειμώνα. Το πρόβλημα είναι ότι η καμπύλη έχει αντιστραφεί.
Επειδή η αγορά γνωρίζει ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί να αγοράσει πολύ φυσικό αέριο από τον Απρίλιο έως τον Οκτώβριο, οι τιμές είναι υψηλότερες -πολύ υψηλότερες- για το ερχόμενο καλοκαίρι από ό,τι για τη χειμερινή περίοδο 2025-2026. Πέρυσι τέτοια εποχή, η διαφορά μεταξύ καλοκαιριού και χειμώνα βρισκόταν στα -2 ευρώ ανά μεγαβατώρα, δίνοντας κίνητρα για αποθήκευση - φέτος, είναι στα +5 ευρώ ανά μεγαβατώρα, αποτρέποντας κάθε τέτοια σκέψη. Δεν υπάρχει κανένα οικονομικό κίνητρο για οποιαδήποτε εμπορική οντότητα να προσθέσει φυσικό αέριο στις αποθήκες της.
Ωστόσο, για να επιτευχθεί ο στόχος του 90%, η Ευρώπη θα πρέπει να αγοράσει πολύ φυσικό αέριο. Σύμφωνα με υπολογισμούς, θα χρειαστεί να αγοράσει 725-750 τεραβατώρες φυσικού αερίου για να ξαναγεμίσει τις αποθήκες, την τρίτη μεγαλύτερη ποσότητα την τελευταία δεκαετία, ειδικά αν το συγκρίνουμε με τις ασυνήθιστα χαμηλές αναπληρώσεις των περίπου 450 τεραβατώρων κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού του 2023 και του 2024.
Χωρίς δημόσια χρηματοδότηση που να αποζημιώνει τη βιομηχανία για το αρνητικό spread, δεν θα επιτευχθούν οι στόχοι αποθήκευσης, οι οποίοι είναι αυθαίρετοι και εισήχθησαν μόνο μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία για να διασφαλιστεί ότι η περιοχή θα έχει αρκετό φυσικό αέριο για τον χειμώνα. Έτσι, οι αξιωματούχοι αντιμετωπίζουν τρεις επιλογές: Να χρησιμοποιήσουν χρήματα των φορολογουμένων για να επιδοτήσουν τις αγορές φυσικού αερίου, να μειώσουν τους στόχους αποθήκευσης ή να χρησιμοποιήσουν έναν συνδυασμό και των δύο. Η συζήτηση βρίσκεται ακόμη σε πρώιμο στάδιο.
Η μείωση των στόχων θα ήταν ένα στοίχημα για μια πιο χαλαρή ισορροπία προσφοράς και ζήτησης φυσικού αερίου τον επόμενο χειμώνα, που θα οδηγούσε σε μειωμένες τιμές. Αλλά αυτό είναι ένα στοίχημα με μεγάλο ρίσκο. Για να πετύχει, τρία πράγματα πρέπει να πάνε καλά. Πρώτον, θα πρέπει να υλοποιηθεί ένα υπό σχεδίαση κύμα τερματικών σταθμών εξαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Δεύτερον, η ασιατική ζήτηση για LNG θα πρέπει να παραμείνει υποτονική αυτό το καλοκαίρι. Τρίτον, η Ευρώπη θα πρέπει να αποφύγει έναν κρύο χειμώνα το επόμενο έτος. Υπάρχει και μια τέταρτη αβεβαιότητα που μπορεί να ευνοήσει τη μείωση των στόχων αποθήκευσης: Ο πρόεδρος των ΗΠΑ Ντόναλντ Τραμπ θέλει να τερματίσει τον πόλεμο Ουκρανίας-Ρωσίας, γεγονός που θα επέτρεπε στην Ευρώπη να αγοράσει ξανά ρωσικό αέριο. Αν συμβεί αυτό, οι τιμές του φυσικού αερίου θα υποχωρήσουν σίγουρα.
Κάποια από τα παραπάνω μπορεί να συμβούν - είμαι έτοιμος να παραδεχτώ ότι κάποια από αυτά είναι, πράγματι, πιθανό να συμβούν. Αλλά δεν θα ήθελα να στοιχηματίσω την οικονομική ευημερία μιας περιοχής βάσει του καλύτερου σεναρίου, ειδικά προσπαθώντας να προβλέψω τον καιρό. Οι Ευρωπαίοι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορούν αφήσουν την αγορά να μαντεύει για τις προθέσεις τους, αντικαθιστώντας τον σκληρό στόχο του 90% με μια πιο ευέλικτη φιλοδοξία, δίνοντας στους εαυτούς τους περιθώριο να τον μειώσουν περαιτέρω αν χρειαστεί, αν και όχι κατά πολύ. Ορισμένες χώρες με μεγάλη αποθηκευτική ικανότητα μπορεί να μην χρειαστεί να φτάσουν το επίπεδο του 90%, ενώ άλλες με μικρότερο εύρος θα πρέπει να το κάνουν. Αλλά αυτό αφορά στη θέσπιση πιο έξυπνων στόχων και όχι στην κατάργησή τους.
Μπορεί η Ευρώπη να μην βαδίζει "γυμνή" προς τον επόμενο χειμώνα, εξακολουθεί όμως να χρειάζεται πολύ φυσικό αέριο. Θα προτιμούσα να με βρει ο χειμώνας ντυμένο.
bloomberg/capital.gr
