Η βουλγαρική κρατική εταιρεία εισαγωγής φυσικού αερίου «Bulgargaz» έγραψε στην Κρατική Υπηρεσία Εθνικής Ασφάλειας (DANS) για να αναφέρει ότι ανταγωνιστικά συμφέροντα επιδιώκουν να τη σαμποτάρουν θέτοντας σε κίνδυνο τη συμφωνία μεταξύ Βουλγαρίας και Αζερμπαϊτζάν για την εισαγωγή 1 δισεκατομμυρίου κυβικών μέτρων φυσικού αερίου ετησίως.
Σύμφωνα με την επιστολή με ημερομηνία 21 Δεκεμβρίου που είδε η EURACTIV, η «Bulgargaz» αναφέρει στην DANS τους φόβους της ότι, κατά παράβαση του εμπορικού απορρήτου, ενδιαφερόμενοι είχαν αποκαλύψει εμπιστευτικές πληροφορίες για τη σύμβασή της με την Εταιρεία Παροχής Αερίου του Αζερμπαϊτζάν (AGSC) από το 2013.
Αυτό, σύμφωνα με την «Bulgargaz», δίνει το δικαίωμα στο Αζερμπαϊτζάν να καταγγείλει τις συμβάσεις του με την «Bulgargaz». Η σύμβαση για την εισαγωγή 1 δισεκατομμυρίου κυβικών μέτρων αζέρικου φυσικού αερίου ετησίως, περίπου το ένα τρίτο της κατανάλωσης της χώρας, προσφέρει την πρώτη πραγματική εναλλακτική λύση στις εισαγωγές ρωσικού φυσικού αερίου.
Το σχεδόν 100% ρωσικό μονοπώλιο στις εισαγωγές φυσικού αερίου της Βουλγαρίας θα υπονομευτεί πιθανότατα όταν ολοκληρωθεί η διασύνδεση Ελλάδας-Βουλγαρίας (IGBisbe) στα τέλη του 2022. Εν τω μεταξύ, το Αζερμπαϊτζάν έχει συμφωνήσει να πουλήσει στην «Bulgargaz» μικρότερες ποσότητες φυσικού αερίου, χρησιμοποιώντας τις υπάρχουσες συνδέσεις μεταξύ Βουλγαρίας και Ελλάδας.
Η συμφωνία που έχει συνάψει η «Bulgargaz» με την AGSC θεωρείται πολύ κερδοφόρα για τη Βουλγαρία, ιδίως αν ληφθεί υπόψη η τρέχουσα εκτίναξη των τιμών της ενέργειας. Η «Bulgargaz» θα χάσει επίσης την τραπεζική εγγύηση ύψους 73 εκατομμυρίων δολαρίων εάν οι ανταγωνιστές καταφέρουν να σαμποτάρουν τη σύμβαση, θέτοντας την κρατική εταιρεία σε δύσκολη οικονομική θέση.
Μία από τις οντότητες που η «Bulgargaz» δήλωσε στο DANS ότι έχει εμπλακεί στο φερόμενο σαμποτάζ είναι η Βουλγαρική Ένωση Αερίου. Η εταιρεία, η οποία δεν διαθέτει καν ιστοσελίδα, φέρεται να αποκάλυψε πληροφορίες σχετικά με συμβάσεις που θα μπορούσαν να προκαλέσουν οικονομική καταστροφή στην εταιρεία.
Η διοίκηση της Βουλγαρικής Ένωσης Αερίου περιλαμβάνει πρώην αφεντικά της «Bulgargaz» από την περίοδο πριν από το 2015. Η νέα αναπληρώτρια υπουργός Ενέργειας, Iva Petrova, είναι μεταξύ των ιδρυτών της και ο νέος υπουργός Ενέργειας, Alexander Nikolov, πριν γίνει αναπληρωτής υπουργός Ενέργειας στο υπηρεσιακό υπουργικό συμβούλιο τον Μάιο του 2021, εργαζόταν για την επιχειρηματία Tsvetelina Borislavova, πρώην συνεργάτη του πρώην πρωθυπουργού Boyko Borissov.
Επιπλέον, το έργο του σταθμού παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από φυσικό αέριο ισχύος ενός GW και ενός δισεκατομμυρίου ευρώ που προτείνεται στο σχέδιο ανάκαμψης της Βουλγαρίας συνδέεται επίσης με το όνομά της.
Ο προτεινόμενος σταθμός θα απαιτούσε από τη Βουλγαρία να αυξήσει κατά το ένα τρίτο τις τρέχουσες εισαγωγές φυσικού αερίου, οι οποίες ανέρχονται σε τρία δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου ετησίως. Χωρίς διαφοροποίηση των προμηθειών φυσικού αερίου, αυτό θα ήταν προς το συμφέρον της Gazprom.
Κατά πάσα πιθανότητα, η αποσταθεροποίηση της «Bulgargaz» θα οδηγούσε κυρίως σε πολύ υψηλότερες τιμές φυσικού αερίου για τους Βούλγαρους καταναλωτές. Η «Bulgargaz» βρίσκεται σε καλύτερη θέση φέτος ως εταιρεία με μακροπρόθεσμα συμβόλαια από ό,τι οι εταιρείες που διαπραγματεύονται στην αγορά άμεσης παράδοσης. Πέρυσι, κατάφερε να εισάγει μικρές ποσότητες αμερικανικού υγροποιημένου φυσικού αερίου, το οποίο ήταν φθηνό τότε, αλλά είδε τις τιμές να εκτοξεύονται στα ύψη πρόσφατα.
Οι τιμές στις οποίες πουλάει η «Bulgargaz» στη βουλγαρική αγορά είναι 30-40% χαμηλότερες από ό,τι στις ευρωπαϊκές αγορές, χάρη στα μακροπρόθεσμα συμβόλαια με τη Gazprom και την εισαγωγή αερίου από το Αζερμπαϊτζάν μέσω εναλλακτικών οδών. Εάν η «Bulgargaz» εξαφανιστεί, το αζέρικο αέριο θα περάσει σε άλλα χέρια, αλλά οι τιμές δεν θα είναι οι ίδιες.
Ο Martin Vladimirov, Διευθυντής του Προγράμματος Ενέργειας και Κλίματος στο Κέντρο Μελέτης της Δημοκρατίας, δήλωσε στη EURACTIV ότι το βουλγαρικό κράτος δεν προσπαθεί να έχει ενεργό διάλογο με το Αζερμπαϊτζάν για την τροποποίηση της μακροπρόθεσμης συμφωνίας ή την προστασία των συμφερόντων της «Bulgargaz». Αντιθέτως, γίνονται προσπάθειες να απομακρυνθεί η διοίκηση της εταιρείας, υποστηρίζει.
Σύμφωνα με τον ίδιο, η Gazprom επωφελείται περισσότερο από μια τέτοια εξέλιξη, καθώς η διαφοροποίηση των προμηθειών επιβραδύνεται, ενώ το ρωσικό μονοπώλιο προωθεί νέους παίκτες που το στηρίζουν στην εγχώρια αγορά της Βουλγαρίας.
Ο Vladimirov δήλωσε ότι ελλείψει διαφοροποίησης των εισαγωγών φυσικού αερίου, τα σχέδια για την κατασκευή ενός νέου εργοστασίου φυσικού αερίου δυναμικότητας 1 GW θα σήμαινε απότομη αύξηση της εξάρτησης της Βουλγαρίας από το ρωσικό φυσικό αέριο.
«Προφανώς, η κατασκευή ενός τόσο μεγάλου και μη αναγκαίου εργοστασίου αποσκοπεί μάλλον στην τεχνητή δημιουργία μιας μεγαλύτερης αγοράς φυσικού αερίου που μπορεί να εξυπηρετήσει ένα συγκεκριμένο ιδιωτικό εμπορικό συμφέρον», δήλωσε ο Vladimirov.
Η EURACTIV ρώτησε την «Bulgargaz» αν τα θεσμικά όργανα έχουν ήδη αντιδράσει στην επιστολή της 21ης Δεκεμβρίου 2020. Σε απάντηση που έλαβε αργά τη Δευτέρα (27 Δεκεμβρίου), η «Bulgargaz» έγραψε ότι δεν έχει ληφθεί ακόμη απάντηση, αλλά αναμένεται.
Η «Bulgargaz» γράφει επίσης ότι «άτομα εκτός της κυβέρνησης» είχαν παραθέσει εμπιστευτικές πληροφορίες από τη συμφωνία με το Αζερμπαϊτζάν σε blogs και σε αλληλογραφία των λόμπι, γεγονός που είχε προκαλέσει εξαιρετικά έντονη αντίδραση από το Μπακού.
Σύμφωνα με την «Bulgargaz», η αζέρικη πλευρά αναμένει να ενημερωθεί για τη διερεύνηση των πληροφοριών που διέρρευσαν και για τις νομικές ενέργειες που έγιναν κατά των προσώπων που ζημίωσαν τα συμφέροντα των μερών της συμφωνίας.
