Οι υπουργοί Ενέργειας της Ευρώπης συναντήθηκαν την Τρίτη (25 Οκτωβρίου) για να συζητήσουν τον τρόπο αντιμετώπισης της συνεχιζόμενης ενεργειακής κρίσης, αλλά ενώ υπήρξε υποστήριξη για συνεργασία σε θέματα κοινής αγοράς φυσικού αερίου, οι πρωτεύουσες της ΕΕ εξακολουθούν να διχάζονται σχετικά με τα ανώτατα όρια τιμών.
Η Ευρώπη αντιμετωπίζει ενεργειακή κρίση εδώ και πάνω από ένα χρόνο και υπάρχει αυξανόμενη ανησυχία για την έλλειψη φυσικού αερίου και τους υψηλούς λογαριασμούς για τους καταναλωτές.
«Όλες οι χώρες μοιράζονται την ανάγκη για χαμηλότερες τιμές, ασφάλεια εφοδιασμού και ηρεμία των αγορών», δήλωσε ο Ολλανδός υπουργός Ενέργειας Rob Jetten στους δημοσιογράφους μετά τη συνάντηση.
«Οποιαδήποτε μέτρα λάβουμε τις επόμενες εβδομάδες και μήνες θα πρέπει να διασφαλίσουμε ότι θα έχουμε ασφάλεια εφοδιασμού στην Ευρώπη», πρόσθεσε.
Κατά τη συνάντησή τους, οι υπουργοί συζήτησαν νέα μέτρα έκτακτης ανάγκης που πρότεινε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή την περασμένη εβδομάδα, συμπεριλαμβανομένων των κοινών αγορών φυσικού αερίου, της αλληλεγγύης μεταξύ των χωρών της ΕΕ σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης και μέτρων για τον περιορισμό της αύξησης των τιμών του φυσικού αερίου.
Τα ανώτατα όρια τιμών ήταν το «πιο αμφιλεγόμενο» ζήτημα, ενώ τα μέτρα για την αλληλεγγύη και τις κοινές αγορές θα μπορούσαν να αποδειχθούν «πιο ομαλή πορεία» στις διαπραγματεύσεις μεταξύ των χωρών, σύμφωνα με διπλωμάτη της ΕΕ που μίλησε στη EURACTIV μετά τη συνάντηση.
Στην τελευταία πρότασή της, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε μια προεπιλεγμένη συμφωνία για τον διαμοιρασμό του φυσικού αερίου μεταξύ των χωρών σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης και μια υποχρέωση για τις χώρες να συγκεντρώνουν τη ζήτηση για τουλάχιστον το 15% των αναγκών τους για την πλήρωση των αποθηκών.
Ο Τσέχος υπουργός Jozef Sikela, ο οποίος προήδρευσε της συνάντησης, δήλωσε ότι οι υπουργοί «συμφωνούν ότι πρέπει να επικεντρωθούμε στις κοινές αγορές» και «χαιρετίζουν τα μέτρα αλληλεγγύης».
Και οι κοινές αγορές χαιρετίστηκαν «εμφατικά» από τον Robert Habeck της Γερμανίας, ο οποίος δήλωσε ότι «με τη συγκέντρωση της ζήτησης φυσικού αερίου και την αύξηση της αγοραστικής δύναμης, μπορούμε να συνδυάσουμε χρήσιμα τις δυνάμεις μας στην Ευρώπη και έτσι να επιτύχουμε καλύτερες τιμές».
Χρειάζεται περισσότερη δουλειά για το δυναμικό ανώτατο όριο τιμών
Ωστόσο, χρειάζεται περισσότερη δουλειά όσον αφορά την οροθέτηση των τιμών του φυσικού αερίου. Την περασμένη εβδομάδα, οι ηγέτες της ΕΕ κάλεσαν τους υπουργούς τους και τις Βρυξέλλες να «υποβάλουν συγκεκριμένες αποφάσεις» σχετικά με ένα προσωρινό δυναμικό ανώτατο όριο τιμών για τις συναλλαγές ορυκτού φυσικού αερίου.
Υπάρχουν τώρα 12 χώρες που τάσσονται υπέρ του μέτρου και άλλες 10 που είναι επιφυλακτικές, δήλωσε διπλωμάτης της ΕΕ στη EURACTIV.
Αλλά απομένουν ακόμη πολλές λεπτομέρειες να αποφασιστούν, συμπεριλαμβανομένου του επιπέδου του ανώτατου ορίου. Παρά ταύτα, υπάρχει η ελπίδα ότι το μέτρο θα μπορούσε να εγκριθεί τον Νοέμβριο.
Οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν επίσης περαιτέρω εργασίες για την επιβολή ανώτατου ορίου στην τιμή του φυσικού αερίου που χρησιμοποιείται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, παρόμοιο με ένα μοντέλο που χρησιμοποιείται στην Ισπανία και την Πορτογαλία.
Όμως, πριν από τη συνεδρίαση της Τρίτης, οι Βρυξέλλες κυκλοφόρησαν στις πρωτεύουσες της ΕΕ ένα ανεπίσημο έγγραφο, στο οποίο αναφέρονται ανησυχίες σχετικά με αυτό. Μεταξύ αυτών είναι ο κίνδυνος οι φθηνότερες τιμές του φυσικού αερίου να ωθήσουν την κατανάλωση και να οδηγήσουν σε εξαγωγές επιδοτούμενης ηλεκτρικής ενέργειας εκτός ΕΕ.
Το non-paper ήταν «καυστικό», δήλωσε ένας διπλωμάτης της ΕΕ στη EURACTIV.
«Νομίζω ότι πολλά κράτη μέλη βλέπουν τα προβλήματα με αυτό. Αν και υπάρχουν πολλές ακόμη συζητήσεις που πρέπει να γίνουν», πρόσθεσε.
Στους υποστηρικτές εξακολουθούν να συγκαταλέγονται η Γαλλία, η Πορτογαλία και η Ισπανία, οι οποίες μίλησαν υπέρ των παροχών. Σύμφωνα με την επικεφαλής της ΕΕ για θέματα ενέργειας Kadri Simson, υπάρχουν «διαφορετικές απόψεις» μεταξύ των πρωτευουσών σχετικά με το μέτρο.
Εν τω μεταξύ, ο Sikela επέκρινε το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ για τον χειρισμό του θέματος, λέγοντας σε κοινή συνέντευξη Τύπου με τον Simson ότι «είναι σαφές ότι η Επιτροπή και ίσως μερικά κράτη μέλη δεν βλέπουν το ιβηρικό μοντέλο ως δρόμο προς τα εμπρός».
Ο Sikela είχε δηλώσει προηγουμένως ότι από το ανεπίσημο έγγραφο «λείπουν πολλά πράγματα» και ότι οι Βρυξέλλες πρέπει να «παραδώσουν τα υπόλοιπα μέρη του παζλ» που ζητούν οι ηγέτες της ΕΕ, συμπεριλαμβανομένης της εκτίμησης επιπτώσεων και της πρότασης.
Ωστόσο, η Simson υπερασπίστηκε την προσέγγιση της Επιτροπής, προσθέτοντας ότι εναπόκειται πλέον «στα κράτη μέλη αν θα βρουν λύση, ιδίως πώς θα αντιμετωπίσουν τις ροές προς τρίτες χώρες και πώς θα συμφωνήσουν σχετικά με τις αρχές επιμερισμού του κόστους».
Προεπισκόπηση της μεταρρύθμισης της αγοράς
Το δεύτερο μέρος του ανεπίσημου εγγράφου, το οποίο η Επιτροπή κυκλοφόρησε αργότερα στα μέσα ενημέρωσης, επικεντρώθηκε στη μεταρρύθμιση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας, την οποία το εκτελεστικό όργανο της ΕΕ έχει υποσχεθεί να αναθεωρήσει προκειμένου να αποσυνδέσει την ηλεκτρική ενέργεια από τις τιμές του φυσικού αερίου.
Το non-paper προσφέρει μια ματιά στις σκέψεις της Επιτροπής σχετικά με τον τρόπο προσέγγισης της μεταρρύθμισης, η οποία αναμένεται να κατατεθεί το πρώτο τρίμηνο του 2023.
Η ιδέα είναι να δημιουργηθεί ένα διπλό σύστημα με τεχνολογίες με υπέρμετρα χαμηλό κόστος, όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η πυρηνική ενέργεια, που θα αμείβονται μέσω συμβολαίων έναντι διαφοράς, τα οποία θα καταρτίζονται μέσω διαδικασιών υποβολής προσφορών.
Εν τω μεταξύ, το φυσικό αέριο θα «αντισταθμίζει» τις διαλείπουσες ανανεώσιμες πηγές ενέργειας έως ότου οι εναλλακτικές τεχνολογίες μπορέσουν να εγκατασταθούν για να επιτευχθεί αυτό.
Ο ρόλος της ανθρακικής ενέργειας ως τεχνολογία εξισορρόπησης δεν αναφέρεται στο ανεπίσημο έγγραφο, το οποίο στερείται πολλών λεπτομερειών. Για παράδειγμα, δεν εξηγείται επαρκώς πώς το σύστημα θα διατηρούσε το σημερινό μοντέλο της αγοράς στο οποίο οι φθηνότερες πηγές ενέργειας – συνήθως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και η πυρηνική ενέργεια – τιμολογούν τις ακριβότερες πηγές ενέργειας, όπως ο άνθρακας.
Επίσης, δεν αναφέρει αν οι δημοπρατούμενες συμβάσεις θα είναι τεχνολογικά ουδέτερες. Εάν ναι, υπάρχει ο κίνδυνος να κερδίσει η φτηνή ηλιακή ενέργεια τις περισσότερες δημοπρασίες και όχι το μείγμα ανανεώσιμων πηγών ενέργειας που απαιτείται για την εξισορρόπηση του συστήματος.
Ο φορέας της αιολικής βιομηχανίας WindEurope είναι «συγκρατημένα αισιόδοξος» για την ιδέα, δήλωσε εκπρόσωπος στη EURACTIV, προσθέτοντας ότι ο όμιλος υποστηρίζει τις συμβάσεις επί της διαφοράς, καθώς μπορούν να συμβάλουν στη σταθεροποίηση των τιμών και να παρέχουν ασφάλεια στους επενδυτές. Ωστόσο, χρειάζονται ακόμη περισσότερες λεπτομέρειες, ιδίως σχετικά με το πώς θα επηρεαστούν τα υφιστάμενα έργα, προτού η WindEurope υποστηρίξει πλήρως το σχέδιο.
Εν τω μεταξύ, ο Ολλανδός υπουργός Rob Jetten δήλωσε ότι η Ολλανδία «είναι ανοικτή σε διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις της αγοράς, εφόσον δεν επιβραδύνουν την ενεργειακή μετάβαση και εφόσον δεν βλάπτουν την ασφάλεια του εφοδιασμού της ευρωπαϊκής ηπείρου».
Και η Γαλλία δήλωσε ότι η αποσύνδεση των τιμών της ηλεκτρικής ενέργειας από τις τιμές του φυσικού αερίου θα ήταν «επωφελής για όλες τις χώρες, εφόσον εφαρμοστεί από όλους», σύμφωνα με την υπουργό ενεργειακής μετάβασης της χώρας, Agnès Pannier-Runacher.
Οι τιμές του φυσικού αερίου πέφτουν, αλλά η δουλειά πρέπει να συνεχιστεί
Η συνάντηση σηματοδοτεί την πέμπτη συνάντηση των υπουργών ενέργειας της ΕΕ που διοργανώνει η Τσεχική Δημοκρατία από τότε που ανέλαβε την εξάμηνη εκ περιτροπής προεδρία της ΕΕ τον Ιούλιο.
Αλλά σε αντίθεση με τις προηγούμενες, ξεκίνησε με καλά νέα, καθώς οι τιμές του φυσικού αερίου στην ΕΕ έπεσαν κάτω από τα 100 ευρώ ανά μεγαβατώρα.
Η πτώση, που προέρχεται από τον ήπιο καιρό, τις γεμάτες αποθήκες και τη μείωση της ζήτησης, είναι «καλά νέα», σχολίασε ο υπουργός Ενέργειας του Λουξεμβούργου Claude Turmes.
Ωστόσο, οι χαμηλές τιμές δεν θα πρέπει να σημαίνουν ότι η ΕΕ επιβραδύνει την εφαρμογή των μέτρων έκτακτης ανάγκης, σύμφωνα τόσο με τον Habeck όσο και με τον Sikela.
«Δεν πρέπει να κοροϊδεύουμε τους εαυτούς μας: το επίπεδο των τιμών εξακολουθεί να είναι υψηλό και δεν θα είναι όπως ήταν πριν από τον πόλεμο του Πούτιν. Γι’ αυτό πρέπει να συνεχίσουμε», δήλωσε ο Habeck.
Οι υπουργοί ενέργειας της ΕΕ πρόκειται να συναντηθούν εκ νέου στις 24 Νοεμβρίου με την ελπίδα να περάσουν τη δέσμη μέτρων που προτάθηκε την περασμένη εβδομάδα.
Η υιοθέτηση εξαρτάται από την «προθυμία των χωρών» σύμφωνα με τον Sikela, ο οποίος πρόσθεσε ότι, αν και επιθυμεί μέτρα στα οποία μπορούν να συμφωνήσουν όλα τα κράτη της ΕΕ, θα πρέπει να αποδεχθούν αποφάσεις που λαμβάνονται με ειδική πλειοψηφία στη χειρότερη περίπτωση.
Πηγή: euractiv.gr
