Με επίκληση το «δημόσιο συμφέρον» η Κύπρος βρίσκεται στα πρόθυρα να χάσει χρηματοδότηση €10 εκατ. από την ΕΕ, ενώ από καθυστερήσεις που έχουν ήδη καταγραφεί στην κατακύρωση προσφοράς που αφορά την προετοιμασία έλευσης του φυσικού αερίου, χάθηκαν μεταξύ €21-€35 εκατ.
Αυτό υποστηρίζει η Δημόσια Επιχείρηση Φυσικού Αερίου (ΔΕΦΑ) η οποία, εν μέρει, ανέπτυξε τις θέσεις της ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών εκφράζοντας διαφωνία με την έκδοση «προσωρινών μέτρων», τα οποία μεταθέτουν την όλη διαδικασία κατά μερικούς μήνες. Όπως εκτιμάται, ενώ η ΔΕΦΑ θα υπέγραφε στο τέλος του τρέχοντος μηνός τη σχετική σύμβαση (με εταιρεία την οποίαν έκρινε ότι πληρούσε τους όρους του διαγωνισμού), μετά από απόφαση της Αναθεωρητικής Αρχής η όλη διαδικασία μετατίθεται για τον Οκτώβριο.
Η ΔΕΦΑ παρατηρεί, πως περίπου €7 εκατ. από τα €23 εκατ. που πληρώνει η Κύπρος μηνιαίως (ως πρόστιμο για τους ρύπους), αφορούν τη μη έλευση του φυσικού αερίου, οπόταν αν η καθυστέρηση περιοριστεί στους τρεις μήνες προκύπτει ποσόν €21 εκατ. ενώ αν υπολογιστεί στους πέντε μήνες, τότε εκτοξεύεται στα €35 εκατ. Σε αυτά, δυνατόν να προστεθεί και η χορηγία των €10 εκατ. τα οποία είναι πολύ πιθανόν να χαθούν, με βάση επιστολή την οποίαν απέστειλε μόλις πρόσφατα στη ΔΕΦΑ η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Με βάση τα πιο πάνω, η ΔΕΦΑ αναπτύσσοντας τις θέσεις της ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών επικαλέστηκε το δημόσιο συμφέρον, αλλά η Αρχή μέτρησε διαφορετικά το τι εστί δημόσιο συμφέρον και απέρριψε τις θέσεις της ΔΕΦΑ, εκδίδοντας τα «προσωρινά μέτρα», τα οποία εκ των πραγμάτων μεταθέτουν την υπογραφή της σύμβασης μέχρι να αποφασίσει η Αναθεωρητική Αρχή περί τον Οκτώβριο.
Η ΔΕΦΑ είχε υποστηρίξει ενώπιον της Αναθεωρητικής, ότι όταν προκηρύχθηκε αρχικά ο διαγωνισμός, η διαδικασία ακυρώθηκε επειδή η εταιρεία που προσέφυγε τώρα ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής και ήταν και ο μόνος προσφοροδότης, έκανε λάθος με την εγγυητική που κατέθεσε, κάτι το οποίο οδήγησε (κατά τη ΔΕΦΑ) σε πεντάμηνη καθυστέρηση, η οποία έπρεπε να ληφθεί υπόψιν, αφού δεν ευθυνόταν η ίδια για την καθυστέρηση αυτή. Ο διαγωνισμός ακυρώθηκε κατόπιν συνεννόησης με την εμπλεκομένη (στις προσφορές) Αρχή και στη βάση γνωμάτευσης των νομικών συμβούλων της ΔΕΦΑ.
Πιο αναλυτικά, ο εκπρόσωπος της ΔΕΦΑ ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής ανέφερε τα ακόλουθα:
>> Υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο απώλειας της χορηγίας €10 εκατ. από το Ευρωπαϊκό Ενεργειακό Πρόγραμμα Ανάκαμψης, αφού έχει ζητηθεί ήδη δεύτερη επέκταση.
>> Κάθε μήνας καθυστέρησης προμήθειας φυσικού αερίου στην Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου οδηγεί σε κόστος δικαιωμάτων εκπομπής ρύπων πέραν των €23 εκατ. καθώς και σε καθυστερήσεις στα χρονοδιαγράμματα που θέτει η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας στην ΔΕΦΑ, ενώ οι υπόλοιποι αδειοδοτημένοι ηλεκτροπαραγωγοί υφίστανται ζημία από την μη ολοκλήρωση του δικτύου μεταφοράς.
>> Ο διαγωνισμός δημοσιεύτηκε με αυστηρά χρονοδιαγράμματα αρχικά τον Σεπτέμβριο του 2022 και ακυρώθηκε καθότι ο μοναδικός προσφέρων (που ήταν η εταιρεία που προσέφυγε ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών) δεν συμμορφώθηκε με τον όρο που αφορά τη διάρκεια της εγγυητικής επιστολής. Ο διαγωνισμός επαναπροκηρύχθηκε τον Ιανουάριο του 2023 με ελάχιστες χρονικές προθεσμίες.
Αποτελεί, κατέληξε ο εκπρόσωπος της ΔΕΦΑ, κλασική περίπτωση υπεροχής του δημοσίου συμφέροντος το οποίο θα ζημιωθεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό.
Από πλευράς της, η εταιρεία υποστήριξε, ότι «δεν συντρέχει οτιδήποτε το επείγον, ούτε κίνδυνος απώλειας χρημάτων ή οποιοσδήποτε λόγος πρόκλησης ζημιάς στο δημόσιο συμφέρον». Περαιτέρω ανέφερε, πως «το έργο είναι διάρκειας 7 χρόνων με κόστος 15 εκατ. ευρώ και απαιτείται η διασφάλιση της νομιμότητας της προσβαλλόμενης απόφασης και κατ’ επέκταση του δημόσιου συμφέροντος, εφόσον η διάρκεια, το κόστος και η σοβαρότητα του έργου, σε περίπτωση λανθασμένης απόφασης, θα θέσουν εν αμφιβόλω ολόκληρη την ενεργειακή πολιτική και τα συμφέροντα της Κύπρου». Δεν υπάρχει, ανέφεραν, δυσμενής αντίκτυπος στο δημόσιο συμφέρον από την έκδοση των προσωρινών μέτρων. Αντίθετα, με την έκδοσή τους διασφαλίζεται η ορθότητα της επιλογής του όποιου προσφοροδότη.
Σχετικά με τη θέση που αναπτύχθηκε ότι οι υπόλοιποι αδειοδοτημένοι ηλεκτροπαραγωγοί υφίστανται ζημία, η εταιρεία που ζήτησε τα μέτρα υπέδειξε, πως αυτό δεν έχει σχέση με το δημόσιο συμφέρον.
Η εταιρεία ανέφερε, επίσης, πως από την πρώτη προκήρυξη της προσφοράς έχουν παρέλθει 9 μήνες και η ίδια η Αναθέτουσα Αρχή με τις ενέργειες της έχει συμβάλει στην καθυστέρηση του έργου γεγονός που αναιρεί τους ισχυρισμούς της για το επείγον της υπογραφής της σύμβασης.
Η Αρχή και ο μπαμπούλας καταβολής αποζημιώσεων
Η Αναθεωρητική Αρχή υποστηρίζει στην απόφαση της, πως έχει μελετήσει με προσοχή τις θέσεις των δύο μερών, όπως αυτές έχουν αναπτυχθεί και υποδεικνύει πως οι διαδικασίες ενώπιον της έχουν θεσπιστεί με σκοπό την εναρμόνιση της Κυπριακής Δημοκρατίας με τις ευρωπαϊκές οδηγίες και συγκεκριμένα την οδηγία 2007/66/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 11/12/2007. Επικαλείται, επίσης, τη νομιμότητα τόσο για σκοπούς ελαχιστοποίησης του κινδύνου καταβολής αποζημιώσεων στην περίπτωση που οι εγειρόμενοι, από τους αιτητές, λόγοι στην προσφυγή είναι βάσιμοι όσο και η ενίσχυση της εμπιστοσύνης του πολίτη στη διοίκηση.
«Όπως έχουμε τονίσει κατ’ επανάληψη», προστίθεται στην απόφαση, «με την προκήρυξη ενός διαγωνισμού οι αναθέτουσες Αρχές δεν πρέπει να παραβλέπουν το ενδεχόμενο προσφυγής ενώπιον της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών ώστε στα χρονοδιαγράμματα τους να συνυπολογίζουν και τον πολύ μικρό χρόνο που χρειάζεται για ολοκλήρωση της προσφυγής».
Στη συνέχεια αναφέρεται, πως «δεν χωρεί αμφιβολία ότι ο παρών διαγωνισμός αφορά την υλοποίηση ενός σημαντικού, για την οικονομία και το περιβάλλον, έργου, με υψηλή προϋπολογιζόμενη δαπάνη». Αυτό όμως από μόνο του, δεν μπορεί να οδηγήσει στη μη χορήγηση προσωρινών μέτρων, δεδομένου ότι οι δημόσιοι διαγωνισμοί θα πρέπει να διεξάγονται σύμφωνα με τους κανόνες που τους διέπουν, προστίθεται.
Στην απόφαση, αναφέρονται και τα ακόλουθα: «Στην παρούσα περίπτωση, αφού λάβαμε υπόψη όλα όσα τέθηκαν ενώπιον μας, κρίνουμε ότι δεν συντρέχουν λόγοι για τη μη χορήγηση προσωρινών μέτρων. Από τις θέσεις την αναθέτουσας Αρχής δεν προκύπτει ότι το έργο δεν μπορεί να καθυστερήσει για το πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, όπως είναι το διάστημα που απαιτείται για ολοκλήρωση της προσφυγής ενώπιον μας και το οποίο με συμφωνία των μερών και διευθετήσεις στο ημερολόγιό μας μπορεί να συντμηθεί ακόμη περισσότερο».
Και η Αναθεωρητική, καταλήγει: «Με βάση τα όσα αναφέρονται στην προσφυγή και λαμβάνοντας υπόψη τα όσα ενώπιον μας έχουν τεθεί, θεωρούμε ότι η χορήγηση τους είναι προς το δημόσιο συμφέρον κατά τα προβλεπόμενα στο άρθρο 24 του Ν.104(Ι)/2010. Ως εκ τούτου, ομόφωνα αποφασίζουμε τη χορήγηση προσωρινών μέτρων για αναστολή της διαδικασίας ανάθεσης ή της εκτέλεσης πράξης ή απόφασης της αναθέτουσας Αρχής ή της υπογραφής της σύμβασης αναφορικά με τον διαγωνισμό αρ. 50/2023 μέχρι την έκδοση τελικής απόφασης της Αναθεωρητικής Αρχής Προσφορών επί της προσφυγής 29/2023».
