Την προσήλωση Ελλάδας και Κύπρου στο έργο της ηλεκτρικής διασύνδεσης αναμένεται να επαναβεβαιώσουν στη σημερινή τους συνάντηση στο Μέγαρο Μαξίμου ο Έλληνας πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης και ο Κύπριος πρόεδρος, κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, που βρίσκεται από χθες στην Αθήνα.
Ανώτερη διπλωματική πηγή προϊδέαζε χθες ότι οι δηλώσεις των δύο ηγετών, λίγα 24ωρα πριν τη συνάντηση του κ. Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο, κ. Ταγίπ Ερντογάν στη Νέα Υόρκη, θα είναι τέτοιες ώστε να σταλεί μήνυμα σύμπνοιας και αποφασιστικότητας προς την Άγκυρα.
Γι’ αυτό και θα δοθεί βαρύτητα στο να αναδειχθούν αφ’ ενός η σημασία του project, τόσο -και κυρίως- για την Κύπρο, που είναι το μοναδικό κράτος -μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης χωρίς ηλεκτρική διασύνδεση με τα υπόλοιπα ευρωπαϊκά δίκτυα, όσο και συνολικά το ευρωπαϊκό ενεργειακό σύστημα και την ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου κι αφ’ ετέρου τα θετικά βήματα που έχουν γίνει τα τελευταία 24ωρα, μετά τη σύσκεψη της Λευκωσίας.
Ο Έλληνας πρωθυπουργός, ειδικότερα, εκτιμάται ότι θα επαναλάβει την βασική θέση της ελληνικής πλευράς πως ούτε υφίσταται ούτε θα υπάρξει πρόβλημα σε αυτό που ονομάζεται γεωπολιτικό ρίσκο. Άλλωστε, όπως έχει επισημάνει πριν λίγες ημέρες στη Βουλή ο υπουργός Εξωτερικών, κ. Γιώργος Γεραπετρίτης «η έρευνα, όπως επίσης και η πόντιση ηλεκτρικού καλωδίου, επιτρέπεται και διασφαλίζεται απολύτως από το Διεθνές Δίκαιο και άρα δεν θα μπορούσε σε καμία περίπτωση να υπάρξει η οποιαδήποτε παρεμπόδιση εκ μέρους άλλου κράτους».
Τα αριθμητικά δεδομένα του έργου και τα βήματα για συμφωνία που απομένουν να κάνουν οι δύο πλευρές
Στις κατ’ ιδίαν συζητήσεις, όμως, είναι βέβαιο ότι οι δύο πλευρές θα συζητήσουν επί της ουσίας του έργου των 1,94 δις ευρώ καθώς υπάρχουν θέματα που πρέπει να αποσαφηνισθούν.
Πώς έχουν όμως τα μέχρι σήμερα αριθμητικά δεδομένα του έργου; Και πόσο έδαφος για την τελική συμφωνία απομένει ακόμη να διανύσουν οι δύο πλευρές;
1. Το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται στα 1,94 δις ευρώ, εκ των οποίων η μερίδα του λέοντος, 1,43 δις ευρώ είναι η αμοιβή της Nexans για την κατασκευή και την πόντιση του καλωδίου. Η Nexans φέρεται να έδωσε διαβεβαιώσεις στη σύσκεψη της Λευκωσίας ότι το κόστος του έργου είναι καλά μελετημένο και δεν πρόκειται να αυξηθεί. Άλλα 400 εκατ. ευρώ είναι το ποσό που θα λάβει η Siemens για να κατασκευάσει τους μετατροπείς τάσης σε Κύπρο και Κρήτη.
2. Το κόστος του έργου επιμερίζεται κατά 63% στην Κύπρο και κατά 37% στην Ελλάδα καθώς η Κύπρος είναι αυτή που θα ωφεληθεί περισσότερο.
3. Εάν το κόστος του έργου υπερβεί το 1,94 δις ευρώ, για το υπερβάλλον ποσό το κόστος θα επιμερισθεί ισομερώς στις δύο χώρες.
4. Το ίδιο ποσοστό, 50%-50% θα ισχύσει κι εάν το έργο δεν πραγματοποιηθεί τελικά, όχι με ευθύνη του φορέα υλοποίησης, δηλαδή λόγω της αντίδρασης της Τουρκίας.
5. Η ανάκτηση του κόστους του έργου θα ξεκινήσει από 1/1/2025. Στην περίπτωση της Ελλάδας θα το επιβαρυνθούν οι καταναλωτές, όπως αποφάσισε η ΡΑΑΕΥ. Στην περίπτωση της Κύπρου το ποσό υπολογίζεται στα 25 εκατ. ευρώ κατ’ έτος από το 2025 έως και το 2029, συνολικά 125 εκατ. ευρώ, και θα το καταβάλλει το Κυπριακό κράτος από τα δικαιώματα ρύπων.
Εδώ έγκειται ένα βασικό σημείο που χρειάζεται να αποσαφηνισθεί: στην απόφαση της Κυπριακής κυβέρνησης αναφέρεται ότι «μπορεί» το ποσό να ανέλθει έως τα 125 εκατ. ευρώ, ενώ η ελληνική πλευρά ζητεί να απαλειφθεί το «μπορεί».
6. Ένα δεύτερο σημείο που χρήζει επίσης αποσαφήνισης είναι η μετοχική συμμετοχή της Κύπρου στο φορέα υλοποίησης όπου σήμερα αποκλειστικός μέτοχος είναι ο ΑΔΜΗΕ. Οι Κύπριοι φέρονται να έχουν εξασφαλίσει 100 εκατ. ευρώ από το Κυπριακό Σχέδιο Ανάκαμψης (Ταμείο Ανάκαμψης), τα οποία θα αποφασίσουν έως το τέλος του έτους, κι αφού πρώτα λάβουν τη μελέτη κόστους-οφέλους που έχουν αναθέσει, εάν θα τα χρησιμοποιήσουν για να εισέλθουν μετοχικά στο φορέα υλοποίησης ή για να χρηματοδοτήσουν το έργο, χωρίς συμμετοχή στο φορέα υλοποίησης.
Ο ΑΔΜΗΕ κρίνει απαραίτητο να έχουν μετοχική εμπλοκή στο έργο -και να την ανακοινώσουν σε πρώτο χρόνο- προκειμένου να σταλεί θετικό μήνυμα στη διεθνή επενδυτική κοινότητα για τη βιωσιμότητα του έργου καθώς και τη στήριξή του από την κυπριακή πλευρά.
7. Το έργο χρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση με 657 εκατ. ευρώ. Η Κύπρος έχει υποβάλλει αίτημα στην Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕπ) για να δανειοδοτήσει το project με 500 εκατ. ευρώ με ευνοϊκούς όρους. Ο ΑΔΜΗΕ εκτιμά ότι η μετοχική συμμετοχή της Κύπρου στο φορέα υλοποίησης θα αξιολογηθεί θετικά από την ΕΤΕπ.
8. Τη συμμετοχή τους στο φορέα υλοποίησης εξετάζουν η εθνική εταιρεία ενέργειας του Αμπού Ντάμπι, TAQA και το κρατικό αμερικανικό fund DFC των ΗΠΑ.
9. Ο φορέας υλοποίησης θα έχει από την κυπριακή πλευρά εγγυημένη απόδοση κεφαλαίου (κέρδος) 8,3% για 17 χρόνια, δηλαδή τα 5 χρόνια της κατασκευής της διασύνδεσης (2025-29) και τα 12 επόμενα χρόνια.
