Χορός… τρισεκατομμυρίων στήνεται στην Ευρώπη με την πράσινη μετάβαση, ακόμα κι αν κόβει ταχύτητα, να απαιτεί επενδύσεις – μαμούθ για την αναβάθμιση των ηλεκτρικών δικτύων και την ενίσχυση των διασυνδέσεων μεταξύ των κρατών, ικανές και αναγκαίες συνθήκες, ειδικά στη γειτονιά μας, για να πέσουν οι τιμές στο ρεύμα και να μην «πετάμε» καθαρή ενέργεια.
Υπό αυτό το πρίσμα, ο ΑΔΜΗΕ τρέχει επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 14,2 δισ. ευρώ, «ανοίγοντας» νέους ενεργειακούς διαδρόμους για την Ελλάδα.
Η δεύτερη διασύνδεση Ελλάδας-Ιταλίας, η διασύνδεση με την Κύπρο (Great Sea Interconnector), η διασύνδεση με την Αίγυπτο (GREGY) και το σχέδιο διασύνδεσης με τη Γερμανία (Green Aegean) διαμορφώνουν το ενεργειακό σκηνικό της επόμενης μέρας για την Γηραιά Ήπειρο, με την Ελλάδα να διαδραματίζει καταλυτικό ρόλο.
Πρόσφατα η Κομισιόν έδωσε το πράσινο φως στη χορήγηση επιχορηγήσεων ύψους 50% για προεπενδυτικές δραστηριότητες στο βουλγαρικό έδαφος, στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδίου κοινού ευρωπαϊκού ενδιαφέροντος «Carmen».
Στόχος είναι η ενδυνάμωση της ενεργειακής υποδομής στη Βόρεια και Ανατολική Ευρώπη, με επίκεντρο τη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τις γειτονικές χώρες. Με τη στήριξη της ευρωπαϊκής χρηματοδότησης, ο Διαχειριστής Συστήματος Ηλεκτρικής Ενέργειας της Βουλγαρίας (ESO) θα υλοποιήσει την ψηφιακή αναβάθμιση και ενίσχυση του δικτύου μεταφοράς ηλεκτρικής ενέργειας.
25 δισ. επενδύσεις στην Ελλάδα μέχρι το 2050
Στα 25 δισ. ευρώ προσδιορίζονται οι απαραίτητες δαπάνες στα ελληνικά δίκτυα διανομής κατά την περίοδο 2025-2050, ώστε η Ελλάδα να πετύχει τον στόχο της κλιματικής ουδετερότητας μέχρι τα μέσα του αιώνα, βάσει της μελέτης «Grids for Speed» που διενεργήθηκε για λογαριασμό της Eurelectric (Ένωση Ευρωπαϊκών Εταιρειών Ενέργειας).
Το παραπάνω ποσό αντιστοιχεί σε επενδύσεις 1 δισ. ευρώ σε ετήσια βάση. Στο ίδιο μήκος κύματος, πρόσφατη έκθεση της Κομισιόν έκανε λόγο για ετήσιες επενδύσεις 1,64 δισ. ως το 2040 στις ελληνικές ενεργειακές υποδομές.
Σύμφωνα με τη μελέτη της Eurelectric, περί τα 200 εκατ. ευρώ ετησίως θα χρειαστούν για την ενίσχυση του δικτύου διανομής, ώστε να αντεπεξέλθει στην αύξηση της κατανάλωσης που θα φέρι ο εξηλεκτρισμός νέων χρήσεων (μεταφορές, ψύξη – θέρμανση).
Στα 100 εκατ. ευρώ θα χρειαστεί να κινηθούν οι επενδύσεις ώστε το δίκτυο να μπορεί να «υποδεχτεί» περισσότερες ΑΠΕ. Επίσης, επιπλέον 250 εκατ. ευρώ είναι απαραίτητα σε ετήσια βάση για επενδύσεις ανανέωσης εξοπλισμού, ενώ 150 εκατ. ευρώ για «στοχευμένες» παρεμβάσεις, ώστε να ενισχυθεί η ανθεκτικότητα των δικτύων σε ακραία καιρικά φαινόμενα.
Η «οχύρωση» των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας με πακτωλό επενδύσεων για να επιταχυνθεί η διείσδυση των ΑΠΕ και να διασφαλιστεί η ενεργειακή αυτονομία της Ευρώπης, αποτελεί το Α και το Ω για να στεφθεί με επιτυχία η πράσινη μετάβαση της Γηραιάς Ηπείρου.
Επενδύσεις… 1,7 τρισ. ευρώ για την Ευρώπη
Στο πλαίσιο αυτό, ασύλληπτα ποσά που αγγίζουν τα 1,7 τρισ. ευρώ μέχρι το 2050 πρέπει να διαθέσει η Ευρώπη για να γίνουν τα σημερινά σχεδόν απαρχαιωμένα ευρωπαϊκά δίκτυα πιο ισχυρά, έξυπνα και ψηφιοποιημένα, βάσει της μελέτης «Grids for Speed».
Ποιος θα πληρώσει τη λυπητερή
Η Ευρώπη καλείται να βάλει… στην πρίζα επενδύσεις 67 δισ. ευρώ ετησίως (από 33 δισ. σήμερα) ή πάνω από 400 δισ. ευρώ έως το 2030, ώστε να πετύχει τους στόχους του RePower EU.
Τα 67 δισ. αντιστοιχούν στο 20% περίπου των δαπανών της ΕΕ για εισαγωγές ορυκτών καυσίμων το 2023. Ο εκσυγχρονισμός των δικτύων θα μειώσει σημαντικά τις εισαγωγές ορυκτών καυσίμων, θα δημιουργήσει περισσότερες από 2 εκατ. θέσεις εργασίας, θα επιφέρει μεγαλύτερη εξοικονόμηση ενέργειας και θα παρέχει πιο αξιόπιστη διανομή ενέργειας, επιταχύνοντας ταυτόχρονα την οικολογική στροφή της ευρωπαϊκής οικονομίας.
Επείγει ο εκσυγχρονισμός
Τα δίκτυα διανομής ηλεκτρικής ενέργειας της Ευρώπης πρέπει επειγόντως να εκσυγχρονιστούν, όπως προειδοποιεί η Eurelectric, ώστε να καταστεί εφικτός ο μαζικός εξηλεκτρισμός των μεταφορών, της θέρμανσης και της βιομηχανίας, να ενσωματωθούν οι ΑΠΕ και να αντέξουν συχνότερες ακραίες καιρικές συνθήκες και απειλές στον κυβερνοχώρο.
Τα δεδομένα μιλούν από μόνα τους, «απαιτώντας» συνεκτικό σχέδιο δράσης για να μην καταστεί η αναπόφευκτη πράσινη μετάβαση, πουκάμισο αδειανό…
Μέχρι το 2050, η ηλεκτρική ενέργεια θα αποτελεί το 60% της συνολικής χρήσης ενέργειας συγκριτικά με το 23% σήμερα. Η δυναμικότητα των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας θα έχει εξαπλασιαστεί έως τότε εν συγκρίσει με το 2020, με το 70% της παραγωγής και αποθήκευσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές να συνδέεται σε επίπεδο διανομής. Τα αιτήματα σύνδεσης αυξάνονται ταχύτερα από τον εκσυγχρονισμό των δικτύων και θα συνεχίσουν να αυξάνονται καθώς προχωρά ο εξηλεκτρισμός νοικοκυριών και επιχειρήσεων. Αυτές οι εξελίξεις ασκούν πίεση στα ηλεκτρικά δίκτυα.
Η απουσία επενδύσεων θα έθετε σε κίνδυνο το 74% των μελλοντικών συνδέσεων σε βασικές τεχνολογίες απανθρακοποίησης, όπως τα ηλεκτρικά οχήματα (EVs), οι αντλίες θερμότητας και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Οι επενδύσεις, αντίθετα, θα επιταχύνουν τον εξηλεκτρισμό και θα συμβάλλουν στο να εξοικονομεί η ΕΕ 309 δισ. ευρώ κάθε χρόνο από εισαγωγές ορυκτών καυσίμων για το διάστημα 2040-2050.
Σύνθετο εγχείρημα
Ο διπλασιασμός των επενδύσεων στα δίκτυα δεν θα είναι σε καμία περίπτωση απλή υπόθεση. Οι αρχές θα πρέπει να εφαρμόσουν τη συμφωνηθείσα νομοθεσία – όπως για παράδειγμα για τις προληπτικές επενδύσεις – προσαρμόζοντας παράλληλα το ρυθμιστικό πλαίσιο για να υποστηρίξουν την αύξηση των επενδύσεων.
Αυτό σημαίνει εξάλειψη των ανώτατων ορίων επενδύσεων, επιτάχυνση της αδειοδότησης και των προμηθευτικών διαδικασιών σχετικά με τα δίκτυα, καθώς και ελαχιστοποίηση κινδύνου επενδύσεων στοχεύοντας στην τόνωση της ιδιωτικής χρηματοδότησης και παροχή δυνατότητας δημόσιας χρηματοδότησης μέσω του προϋπολογισμού της ΕΕ.
