του Γιώργου Αλεξάκη
Η Κρήτη, πλέον, από χτες ως Μικρό Συνδεδεμένο Σύστημα, συμμετέχει και επίσημα στην εγχώρια ηλεκτρική αγορά, ένα όραμα που αποτελούσε άπιαστο στόχο για δεκαετίες, και που τώρα γίνεται πράξη.
Μένει βέβαια και η ολοκλήρωση της λεγόμενης Μεγάλης Διασύνδεσης με την Αττική, που αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2023, όντας μία σημαντική επένδυση ύψους 1 δισεκατομμυρίου.
Το έργο αφορά στην κατασκευή δύο υποβρυχίων καλωδίων μήκους 1300 χιλιομέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας, εκ των οποίων τα 400 χιλιόμετρα θα είναι υποβρύχια, καθώς και την κατασκευή 2 σταθμών ηλεκτροδίων, ένα στην Αττική (νησίδα Σταχοροή) και ένα στον Ηράκλειο Κρήτης (Κορακιά).
Το έργο έχει χωριστεί σε 5 τμήματα με βετεράνους του κλάδου, όπως η Prysmian, Nexans, Ελληνικά Καλώδια-ΝΚΤ και Siemens – Τέρνα να έχουν οριστεί ως ανάδοχοι.
Οι τηλεπικοινωνίες
Αξίζει να σημειωθεί ότι η λεγόμενη Μεγάλη Ηλεκτρική διασύνδεση Κρήτης – Αττικής δεν είναι μόνο έργο ενεργειακό, αλλά έχει και μια ιδιαίτερα μεγάλη τηλεπικοινωνιακή σημασία καθώς παράλληλα γίνεται πόντιση οπτικών ινών, στο πλαίσιο του έργου.
Το όλο σχέδιο υλοποιείται από την Grid Telecom, θυγατρική του ΑΔΜΗΕ στον κλάδο των τηλεπικοινωνιακών υπηρεσιών. Ανάδοχος είναι η εταιρία Prysmian, που ήδη από την περασμένη Πέμπτη και με ορίζοντα υλοποίησης το Δεκέμρβιο ξεκίνησε από την Αττική την προσαιγιάλωση της οπτικής ίνας, συνολικού μήκους 756 χιλιομέτρων και διπλής καλωδίωσης, που θα ενισχύσει την τηλεπικοινωνιακή συνδεσιμότητα της Μεγαλονήσου.
Υπενθυμίζεται ότι η Κρήτη (Χανιά) είναι ήδη στην «καρδιά» διεθνώς διασυνδέσεων μέσω της εταιρίας ΟΤΕ GLOBE, που ήδη τρέχει και άλλα σχέδια, όπως την κατασκευή του νέου υποθαλάσσιου διεθνούς καλωδίου υπέρ-υψηλών ταχυτήτων Asia Africa Europe – 1 (AAE-1). Η συγκεκριμένη επένδυση έρχεται να προστεθεί στις επενδύσεις ύψους €1,2 δισ. του Ομίλου ΟΤΕ, τα επόμενα 4 χρόνια στην Ελλάδα, σημαντικό μέρος των οποίων αφορά σε δίκτυα Νέας Γενιάς σταθερής και κινητής τηλεφωνίας.
Παράλληλα στο τραπέζι, όπως ανακοινώθηκε και κατά την πρόσφατη επίσκεψη του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Σαουδική Αραβία είναι και ένα ευρύ σχέδιο ηλεκτρονικής διασύνδεσης της Ευρώπης με την ευρύτερη ζώνη της Μέσης Ανατολής και της Νότιας Ασίας, μέσω Κρήτης, που προβλέπει επένδυση ύψους 800 εκατ. δολαρίων.
Η ενέργεια
Εν τω μεταξύ, όπως ανέφερε σχετική ανακοίνωση, ο Όμιλος Χρηματιστηρίου Ενέργειας, σε συνεργασία με τους Διαχειριστές ΑΔΜΗΕ, ΔΕΔΔΗΕ, ΔΑΠΕΕΠ και τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έθεσε σε παραγωγική λειτουργία την 31η Οκτωβρίου 2021 για πρώτη ημέρα φυσικής παράδοσης την 1η Νοεμβρίου 2021 το Υβριδικό Μοντέλο λειτουργίας της αγοράς του Μικρού Συνδεδεμένου Συστήματος (ΜΣΣ) Κρήτης βάσει των προβλέψεων του Κανονιστικού και Νομοθετικού πλαισίου που καλύπτει την πρώτη φάση έναρξης της διασύνδεσης της Κρήτης με το ηπειρωτικό Σύστημα.
Όπως αναφέρεται η ενσωμάτωση της αγοράς του ΜΣΣ Κρήτης με το υβριδικό μοντέλο, που πρότεινε και υλοποίησε το EnExGroup σε στενή συνεργασία με το Διαχειριστή του ΕΣΜΗΕ ένα χρόνο ακριβώς μετά την έναρξη λειτουργίας του Target Model, παρέχει πλέον στους Προμηθευτές και Παραγωγούς της Κρήτης το πλεονέκτημα ενιαίας εκκαθάρισης του μεγαλύτερου μέρους των συναλλαγών τους για την Κρήτη στις Αγορές του ΕΧΕ μεγιστοποιώντας την συμμετοχή των ΑΠΕ στο ΜΣΣ Κρήτης.
Η επιλεχθείσα κανονιστική και τεχνική λύση διατηρεί ταυτόχρονα τα εμπορικά προγράμματα συναλλαγών εντός του εμπορικού ορίου μεταφορικής ικανότητας της διασύνδεσης ελαχιστοποιώντας την πιθανότητα ανακατανομής του ενεργειακού προγραμματισμού και τις σχετικές αποκλίσεις.
«Η έναρξη του Υβριδικού Μοντέλου για την ένταξη της Κρήτης στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης και εκκαθάρισης της ημερήσιας αγοράς και της ενδοημερήσιας αγοράς του Διασυνδεδεμένου Συστήματος ήταν ένας από τους στόχους του EXE για το έτος 2021 - μια επιτυχημένη υλοποίηση, η οποία θα διευρύνει περαιτέρω τη συμμετοχή στις αγορές που διαχειρίζεται το ΕΧΕ» τονίζει ο Όμιλος του Χρηματιστήριου Ενέργειας
Η σημασία του έργου
Ουσιαστικά για πρώτη φορά, η Κρήτη διασυνδέεται με το εθνικό ηλεκτρικό σύστημα μέσα από ένα έργο, που, όπως έχει τονίσει ο ΑΔΜΗΕ, υλοποιήθηκε εντός χρονοδιαγράμματος, μέσα σε 2,5 έτη, παρά τις αντιξοότητες της πανδημίας Covid-19.
Μάλιστα όπως έχει αναφέρει ο ΑΔΜΗΕ οι καταναλωτές, όχι μόνο στην Κρήτη αλλά συνολικά στην χώρα, καθώς σύντομα θα επωφεληθούν από τα οικονομικά, περιβαλλοντικά και τεχνικά οφέλη.
Η ταυτότητα του έργου της Μικρής Διασύνδεσης
Πρόκειται για ένα πολυσύνθετο έργο που περιλαμβάνει μια σειρά από υποέργα, τόσο στη θάλασσα όσο και στη στεριά, σε Πελοπόννησο και Κρήτη. Το συνολικό κόστος του έργου ανέρχεται σε 397 εκατ. ευρώ και καλύφθηκε με τη συγχρηματοδότηση της Ελλάδας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης και με δανεισμό από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΙΒ).
Περιλαμβάνει τα υποέργα:
1. Δύο υποβρύχια καλώδια εναλλασσόμενου ρεύματος τάσης 150kV, 200MVA έκαστο, που συνδέουν τη Νεάπολη Λακωνίας με τον κόλπο Κισσάμου στα Χανιά. Τα υποβρύχια καλώδια έχουν μήκος 135 χλμ. και το σύνολο της διασύνδεσης έχει μήκος 180 χλμ. (μαζί με τα χερσαία).
• Δυτικό υποβρύχιο καλώδιο (ανάδοχος Ελληνικά Καλώδια-FULGOR)
• Ανατολικό υποβρύχιο καλώδιο (ανάδοχος PRYSMIAN)
2. Διπλές υπόγειες διασυνδέσεις στην Κρήτη (ανάδοχος CABLEL)
*Υπόγεια γραμμή (30 χλμ.) κατά μήκος του Βόρειου Οδικού Άξονα Κρήτης (ΒΟΑΚ)
3. Δύο τερματικούς σταθμούς (στην Πελοπόννησο & τα Χανιά)
4. Αναβάθμιση των χερσαίων γραμμών και των υποσταθμών από τη Μεγαλόπολη έως τη Νέαπολη
5. Σταθμός STATCOM στο Ηράκλειο Κρήτης (λειτούργησε πρόσφατα)
Γιατί είναι «διασύνδεση των ρεκόρ»
Η «μικρή» διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου αποκαλείται η «διασύνδεση των ρεκόρ», σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, καθώς πρόκειται για:
- Τη μεγαλύτερη σε μήκος καλωδιακή διασύνδεση εναλλασσόμενου ρεύματος παγκοσμίως (174 χλμ.)
- Τη μεγαλύτερη σε μήκος υποβρύχια διασύνδεση υψηλής τάσης με τριπολικό καλώδιο τεχνολογίας μόνωσης XLPE παγκοσμίως (132 χλμ.).
- Πρωτόγνωρα βάθη πόντισης (βάθος 1.000 μέτρων) και σημαντικές τεχνικές προκλήσεις λόγω ιδιομορφίας του πυθμένα του Αιγαίου
Επίσης, τα υποβρύχια καλώδια ενσωματώνουν σημαντικές καινοτομίες στο σχεδιασμό τους που τα καθιστούν ελαφρύτερα, ισχυρότερα και πιο φιλικά στο περιβάλλον, καθώς έχουν κατασκευαστεί με πρωτοποριακά υλικά όπως το αραμίδιο. Η ολοκλήρωση ενός τόσο δύσκολου τεχνικά έργου βάζει την Ελλάδα στο ραντάρ των κορυφαίων έργων ηλεκτρικής διασύνδεσης παγκοσμίως.
Οφέλη
Όπως τονίζεται από τον ΑΔΜΗΕ, η διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου θα καλύψει το 1/3 των συνολικών ενεργειακών αναγκών του νησιού. Με τη διασύνδεση Κρήτης-Πελοποννήσου, η Κρήτη παύει να είναι απομονωμένο σύστημα, όπως ήταν μέχρι τώρα, το οποίο σημαίνει ότι ανοίγει ο δρόμος για τη μείωση της θερμικής παραγωγής από τις τοπικές μονάδες και αυξάνεται ο ηλεκτρικός χώρος για την εγκατάσταση νέων ΑΠΕ στο νησί.
Περιβαλλοντικά οφέλη
Σήμερα στην Κρήτη υπάρχουν 25 θερμικές μονάδες με συνολική ισχύ 687MW. Για την αντιμετώπιση των θερινών αιχμών γίνεται συστηματικά ενοικίαση γεννητριών.
Με την ολοκλήρωση της πρώτης φάσης διασύνδεσης της Κρήτης (Κρήτη-Πελοπόννησος) δεν θα σβήσουν μονάδες υπό την έννοια της οριστικής απόσυρσης, όμως θα περιοριστεί σημαντικά η λειτουργία των πιο παλαιών και ρυπογόνων μονάδων.
Μετά την πλήρη διασύνδεση της Κρήτης, η ζήτηση του νησιού θα μπορεί υπό κανονικές συνθήκες να καλύπτεται πλήρως από τις διασυνδέσεις και την τοπική παραγωγή ΑΠΕ, χωρίς να απαιτείται η λειτουργία θερμικών μονάδων.
Αυτό σημαίνει ότι θα σβήσουν οριστικά τα «βρώμικα» φουγάρα στο νησί και οι εκπομπές CO2 για παραγωγή ενέργειας θα μηδενιστούν.
Η άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κρήτης θα σημάνει επίσης και άρση των περιορισμών σε ό,τι αφορά τη συμμετοχή των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα του νησιού – η οποία σήμερα ανέρχεται περίπου στο 30% της ζήτησης. Αυτή τη στιγμή η Κρήτη διαθέτει δυναμικό Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας ισχύος 300 MW. Ήδη με τη λειτουργία του «μικρού» καλωδίου θα υπάρξει αισθητή διαφορά με δυνατότητα εγκατάστασης περαιτέρω 200 MW -ανεξαρτήτως τεχνολογίας- με το «πράσινο» περιθώριο να διευρύνεται συνεχώς έως ότου τεθεί σε λειτουργία και η «μεγάλη» διασύνδεση.
Οικονομικά οφέλη:
Μόλις διασυνδεθεί πλήρως η Κρήτη το 2023, όλοι οι καταναλωτές της χώρας θα εξοικονομήσουν έως και 400 εκατ. ευρώ ετησίως μέσω των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας (ΥΚΩ) που περιλαμβάνονται στους λογαριασμούς ρεύματος.
